woensdag 15 mei 2013

Semco: een democratisch zakenimperium


Ricardo Semler: "Ik bestrijd het systeem van binnenuit."

Zoals op veel maandagavonden, zitten we na het sporten samen op de bank uit te puffen en kijken naar het VPRO programma Tegenlicht. Op maandag 4 februari 2013 keken we geboeid naar een documentaire over Ricardo Semler en woensdag 1 mei was hij weer te zien bij Terzake op Canvas. Hier is een citaat uit de tv-gids: "Openheid, vertrouwen en liefde. Het zijn niet meteen begrippen die in bedrijfsverband objectief te toetsen lijken. Maar het is wel de manier waarop de Braziliaanse zakenman en industrieel pompenbouwer Ricardo Semler zijn fortuin heeft verdiend, met zich vooral af te vragen: hoe maak ik mijn werknemers nu echt gelukkig? Terzake zoekt zijn heil bij de Latin American business man of the year en the global leader of tomorrow.".

Ricardo Semler is een heel inspirerende zakenman uit Brazilië met een geheel eigen visie op werken. Hij doet de dingen anders in zijn bedrijf. Met minder regels en minder toezicht zijn zijn werknemers productiever en gelukkiger. Ricardo leidt een democratisch bedrijf, waarin de werknemers mee vergaderen en samen de beslissingen nemen. Ze bepalen hun eigen salaris, werktijden en beoordelen hun baas. Vrijheid en verantwoording, de typische waarden van professionals, zijn de kernwaarden in zijn bedrijven.

Hij was een twintiger toen hij zijn vader opvolgde en het klassieke, hiërarchische familiebedrijf Semco ging leiden. Na enige jaren was Ricardo zwaar overspannen. Hij neemt een drastisch besluit en ontslaat tweederde van zijn managers. Hij verandert Semco radicaal en bouwt het uit tot een succesvol imperium. De omzet is gestegen van $30 miljoen in 1988 naar $212 miljoen in 2003 en al 25 jaar is geen enkele staking geweest. Bovendien zijn ze marktleider in alle segmenten, die ze bedienen.

Deze successtory heb ik gelezen in het boek 'Semco-stijl, Het inspirerende verhaal van de meest opzienbarende werkplek ter wereld'. Hieronder twee citaten uit dit boek van Ricardo Semler:
[pag. 60]

"Ik maakte me vooral zorgen over de malaisestemming die maar al te duidelijk in onze fabrieken heerste, oude en nieuwe. Het leek wel of het personeel het niets kon schelen. Erover nadenkend begreep ik dat de harde jongens de macht hadden overgenomen. Aanvankelijk beviel dat idee me wel - een gedisciplineerd, opgejaagd bedrijf, bestierd door agressieve managers -, maar de twijfel begon aan me te knagen. Werk hard of je bent ontslagen. Dat was de ethiek van het nieuwe Semco. Mensen werden opgejaagd. Hoeveel beter zou het zijn als de motivatie van de werknemers uit hunzelf kwam.
In deze periode moest ik vaak denken aan een ondernemingsparabel die ik gehoord had. Drie steenhouwers wordt gevraagd wat ze doen. De eerste antwoord dat hij betaald wordt om steen te hakken. De tweede zegt dat hij speciale technieken gebruikt om stenen een heel bijzondere vorm te geven en geeft vervolgens een demonstratie van zijn kunnen. De derde steenhouwer glimlacht slechts en zegt:'Ik bouw kathedralen.'"
[pag. 86]
"Achteraf kan ik me geen enkele beslissing herinneren die ik in die periode genomen heb. En dat is maar goed ook, want ik ben op mijn best als ik niets doe."

Hij vult zijn leven niet met het leiden van Semco, maar laat dat aan zijn werknemers over. Ricardo geeft lezingen, schrijft boeken over zijn bijzondere visie en realiseert zijn eigen onderwijs- en samenlevingsprojecten. Op dit moment werkt hij in Brazilië aan het dorp van de toekomst. Een samenleving waarin duurzaamheid, innovatie en democratie de belangrijkste thema's zijn. Vorig jaar is Botanique, een luxe hotel met spa geopend, dat door de toekomstige werknemers in 8 jaar is gebouwd naar het concept van Ricardo.

Ricardo vindt dat het tijdperk van macht en controle voorbij is en in de toekomst de zachte waarden zoals liefde, vertrouwen en openheid, centraal zullen staan. Hij gaat ervan uit dat ieder mens is eerlijk is en werk wil doen dat voldoening schenkt. In zijn bedrijven heeft hij werknemers nodig, die met deze waarden onderschrijven. Hij is ondertussen ook begonnen met het opleiden van toekomstige werknemers in zijn Lumiar scholen. Daar leren kinderen leren door hun nieuwsgierigheid te volgen. Hun tutors ondersteunen enkel de leerwensen van de leerlingen. Zo kweekt hij de kathedraalbouwers voor de toekomst.

Dit is een mooi voorbeeld van een leider die visie heeft, zijn passies najaagt, mensen inspireert en zijn omgeving verandert in een humane woon- en werkplaats. Verbeelding en werklust maken het mogelijk. Draag jij ook een steentje naar de kathedraal...

Marianna van Vugt

Homepage Achtergrondartikelen

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen