Klaas Mulder

Pakkenproletariaat
ISVW 2014, pagina's - € 24,95

Korte beschrijving
De schrijver, naast publicist ook docent filosofie aan de hogeschool in Utrecht, probeert met zijn boek invulling te geven aan de wijze waarop het nieuwe tijdperk na de financiële crisis dient te worden ingericht. Zowel de algehele economie, het onderwijs en de samenleving als geheel komen aan bod. In het eerste deel wordt aan de hand van diverse theorieën en praktijkvoorbeelden uit het recente verleden ingegaan op de wijze waarop de rijkdom in zijn algemeenheid voor de werkende klasse en de witteboordensector in het bijzonder toenam tijdens de intrede van de automatisering begin jaren zestig. In het tweede deel wordt onder meer stilgestaan bij de inrichting van een efficiënte economie, zinvol werk en worden modellen besproken voor waardecreatie. In het derde en laatste deel wordt ingezoomd op onderwijs. Ondanks de vele theoretische en filosofische uiteenzettingen leest het boek goed weg. Het geeft je stof tot nadenken en wil onder meer beleidsbepalers aanzetten tot nieuwe ideeën op het gebied van aanpak van werkeloosheid en waardecreatie.

Fragment uit Genoeg!
Ik heb nogal wat van u gevraagd. Ik heb ruim de tijd genomen om uit te leggen waarom ik niet verwacht dat er de komende jaren ene regering zal komen die iedereen weer aan het werk krijgt. Niet omdat politici niet competent zijn, maar omdat de economie ene keerpunt heeft bereikt waardoor die volledige werkgelegenheid volledig onrealistisch is.
Ik realiseer me heel goed - ook uit eigen ervaring (Ik was in de jaren 80 twee keer twee jaar werkloos) - dat het een persoonlijk drama is als je geen werk kunt vinden. Maar ik stel voor dat we dat probleem als een verdelingsvraagstuk gaan beschouwen. We kunnen allemaal een prachtig, rijk leven hebben als we een dag of drie per week de dingen doen die we moeten doen. Dan kan het leven zijn waar fervente consuminderaars van dromen, een leven waarin we afzien van materiële geneugten en economische groei, maar het hoeft niet. Als er manieren zijn om op een frisse, rechtvaardige manier onze welvaart te verhogen zou ik niet weten waarom we dat moeten laten. Maar ik denk dat we snel moeten ophouden met geloven in de illusie dat we allemaal weer fulltime kunnen werken. En we moeten al helemaal niet verwachten dat we dat herstel van de werkgelegenheid zouden kunnen bereiken door de publieke sector als aanjager van de economie te gebruiken. (pagina 229)

Toelichting op website ISVW
Nu een miljoen mensen op zoek zijn naar meer of ander werk en honderdduizenden studenten zich voorbereiden op de arbeidsmarkt wordt het tijd om het eerlijk te zeggen: er is geen werk, en het komt er ook niet aan. In zijn boek Pakkenproletariaat schetst Klaas Mulder het onafwendbare verval van de witte-boordensector en het ontstaan van een klasse van hooggeschoolde werklozen. Meer scholing is geen oplossing. Niet het terugdringen van schooluitval, maar het beter voorbereiden van jongeren op de schorteneconomie is nodig om de lont uit het kruitvat te halen.

Klik hier voor meer (inclusief een Vimeo-filmpje)

Enkele citaten uit interviews met Klaas Mulder

Zijn veel banen niet ook een soort doggy balls, vraagt Mulder zich af in het onlangs verschenen Pakkenproletariaat. In zijn lezenswaardige boek voorspelt hij dat de automatisering de toch al kunstmatig hoog gehouden werkgelegenheid in de witteboordensector gaat wegvagen, met als gevolg geen hordes lompen-, maar pakkenproletariaat. 'We hebben momenteel ontegenzeggelijk een tekort aan werk, maar we hebben geen tekort aan eten', schrijft Mulder. 'Er zijn dan twee opties: geef het eten zonder dat ervoor hoeft te worden gewerkt (bijvoorbeeld in constructies als het basisinkomen) of bedenk werk om mensen bezig te houden. Deze doggy ball jobs leveren economisch helemaal niets op, maar geven ons een gevoel van nuttigheid.'

() Hoezeer politieke partijen het tij ook proberen te keren met de bezweringsformule 'banen, banen, banen', Mulder denkt dat de huidige werkloosheid slechts het begin is. In de toekomst zullen productieve sectoren als industrie en landbouw banenbronnen blijven, maar de kans is groot dat de werkgelegenheid verder zal teruglopen door automatisering en globalisering. Banen zullen er ook blijven in wat Mulder de 'schorteneconomie' noemt: noodzakelijk werk zoals dokters, kappers, loodgieters en schoonmakers dat ook in de toekomst niet (volledig) geautomatiseerd of verplaatst kan worden.

()Mulder zelf pleit voor een tweede oplossing: minder werken en arbeid eerlijker verdelen. De in 1930 door de econoom John Maynard Keynes voorspelde 15-urige werkweek is dankzij automatisering nu mogelijk of zelfs onontkoombaar, denkt Mulder. 'Misschien moeten we beginnen met vast te stellen dat we al bijna ene 15-urige werkweek hebben, alleen heel ongelijk verdeeld. Sommige mensen hebben een baan voor vijf dagen in de week, anderen zijn werkloos. Dat is de pijnlijkste boodschap van mijn boek: we moeten ons afvragen of het tweeverdienerschap wel past in een tijd waarin zo veel nulverdieners bestaan.'

(VK, 24 juli 2014 'De 15-urige werkweek kan, ze is er al')

Mulder verwijst impliciet naar een boek van vader en zoom Skidelsky. Hoeveel is genoeg? : geld en het verlangen naar een goed leven (2013)

Nee, stelt Mulder, het zal nooit meer worden zoals het afgelopen decennia was. "We hebben een economie gekend van uitbuiten, uitputten, en uitstellen. We hebben de lagelonenlanden gebruikt om bijvoorbeeld onze goedkope kleding te maken die wij voor goed geld door verhandelden. We hebben onze grondstoffen in rap tempo uitgeput: gas, hardhout, vissen uit de diepzee, alles raakt op. En we hebben veel geleend geld de economie in gepomp. Weet je wat de essentie van lenen is? Lenen is niet anders dan de meeropbrengsten van toekomstige generaties naar voren halen en nu al uitgeven. We lenen altijd van onze kleinkinderen."

(Trouw 17 juni 2014 - Witte boord is de nieuwe proletariër)

Artikel: Zevenhonderdduizend werkzoekenden komen niet vanzelf weer aan het werk (april 2015)

Terug naar Overzicht alle titels