Paul Verhaeghe 6

Over normaliteit en andere afwijkingen
Prometheus 2019, 111 pagina's  - € 14,99
Reeks Nieuw Licht

Wikipedia: Paul Verhaeghe (1955)

Korte beschrijving
Dit is het 21ste deeltje in de reeks filosofische essays 'Nieuw licht'. Daarin wordt telkens aan een hedendaagse denker een vraag uit een klassiek geworden tekst voorgelegd. Nu is dat een bekende psycholoog-psychoanalyticus, hoogleraar in Gent, die al veel succesvolle boeken met zijn oorspronkelijke visie over de psychiatrie in ruime betekenis schreef. Het uitgangspunt is de dissertatie van de filosoof Foucault over de geschiedenis, en de omslag in het denken in de achttiende eeuw, 'Geschiedenis van de waanzin in de zeventiende en achttiende eeuw' (oorspronkelijke editie 1961; herziene Nederlandse editie 2013)*. Verhaeghe bespreekt eerst het boek van Foucault en geeft vervolgens een analyse van de veranderende verhouding tussen ons, de normalen en de anderen, de afwijkenden. Hij beschrijft hoe wij steeds meer gedisciplineerd zijn en hoe wij tegen ander gedrag aankijken. In schema's geduwd via de DSM en alles vanuit de hersenen verklarend en daarmee ruim baan makend voor medicatie waarvan het nut zeer twijfelachtig is. Het is tijd voor aan andere aanpak. Maar aan de invulling van dit laatste is hij nog niet toe. Een goed geschreven, prikkelend essay dat tot nadenken aanzet. Met literatuurverwijzingen.

Korte beschrijving
Zodra er een ‘verwarde man’ in het nieuws opduikt staat er een leger aan journalisten en deskundigen klaar om hem psychologisch te duiden. Maar gaat het de tv-psychologen en -psychiaters eigenlijk om de verwarde, of om de ‘gewone man’? Ik ben toch niet gek?! Waar komt de angst voor het abnormale en irrationele vandaan? Vrezen we de ander, of worden we onzeker over hoe normaal we zelf eigenlijk zijn?In Geschiedenis van de waanzin (1961) wijst de Franse filosoof Michel Foucault de zeventiende en achttiende eeuw aan als het begin van de systematische bestudering van de waanzin. Het denken over de mens wordt een denken in termen van aandoeningen. Steeds meer gedrag krijgt een pathologisch etiket. Want zodra gekte een naam heeft, is het weer gewoon.
Paul Verhaeghe meent dat we ons niet gek moeten lat .

Fragment
In 1981 voorspelde Alasdair McIntyre, een Schots-Amerikaanse moraalfilosoof, dat de manager en de therapeut op korte termijn de twee maatschappelijk richtinggevende figuren zouden worden. De verklaring is eenvoudig: beiden manipuleren mensen opdat ze optimaal passen in een economisch productiesysteem waar winstmaximalisatie het enige goed is. De disciplinering van nu betreft inderdaad niet alleen meer het helpen van een gestoord iemand, maar ook en vooral het verder perfectioneren en optimaliseren van wie reeds aan het systeem is aangepast, maar net niet genoeg. Het doel van de psychiatrische en psychologische hulpverlening is aan het verglijden naar het maken van (nog) Betere mensen, naar het gelijknamige boek van Dehue. Een neveneffect is dat de gesubsidieerde hulpverlening, bijvoorbeeld voor jongeren, steeds meer wordt gericht op lichtere problemen, vaak bij mensen uit de middenklasse, terwijl zwaardere problematiek minder aandacht krijgt. Excelleren is het nieuwe normaal.
  Op de achtergrond schemert het idee van maakbaarheid door, wat een stuk verder gaat dan disciplinering. Je bent al goed, maar niet goed genoeg; jezelf nog beter maken is een morele plicht. Excelleren is mogelijk, mits er voldoende inspanning wordt geleverd. Eind juli 2019 woonde ik een katholiek begrafenisviering bij van een vroegere buurman. In de kerk hing op een pilaar links van mij een affiche met een aansporende boodschap: 'Geluk kan je leren', als aankondiging voor een activiteit in het parochiecentrum. Wie ongelukkig is moet op bijscholing. (pagina 73-74)

Lees (vooral) ook Paul Verhaeghe. Liefde in tijden van eenzaamheid : over drift en verlangen(2009), Het einde van de psychotherapie  (2011), Identiteit (2012) en) Intimiteit (uit 2018)

Startpagina Nieuw Licht

Terug naar Overzicht alle titels