Uitgeverij Luiting-Sijthoff 2019, 264 pagina's - € 22,99
Oorspronkelijke titel: The book of humans : the story of how we became us (2018)
Wikipedia: Adam Rutherford (1975)
Korte beschrijving
Het merkwaardige van dit boek is dat het ondanks de titel nogal veel over dieren gaat. Gezien vanuit de auteur is dit niet verwonderlijk, want hij rekent de mens ook tot de dieren. Het gedrag van mensen wordt dan begrijpelijk door de vergelijking met dat van dieren. De auteur behandelt een aantal boeiende onderwerpen. Toerusting met werktuigen is bij mensen gebruikelijk, maar er zijn ook diersoorten die zich van toerusting voorzien. Sommige diersoorten blijken verrassende vormen van seksueel gedrag te vertonen. Homoseksualiteit wordt nog wel eens als onnatuurlijk beschouwd. Ten onrechte, want ook bij dieren komt dit voor. Ook gewelddadige seks komt bij dieren voor, al weet je natuurlijk niet, hoe zij dit ervaren. Met genen kun je de verwantschap van mensen met dieren bepalen. Vormen van communicatie bestaan ook bij dieren, wel non-verbaal natuurlijk. Ook cultuuroverdracht vinden we bij dieren, zoals de vaardigheid van het vissen met een haakje. Al met al een boeiend boek. Met enkele zwart-wittekeningen, voetnoten, een bronnenoverzicht en register.
Fragment uit Landbouw en mode
Wij munten uit in het gebruiken van werktuigen om de grenzen van onze fysieke vermogens te verleggen. Deze vaardigheden zijn bijna allemaal aangeleerd en niet aangeboren, maar rusten wel op een biologisch fundament dat de ontwikkeling ervan mogelijk maakt. Zoals we hebben gezien bij dieren die technologie gebruiken, zijn sommige vaardigheden aangeleerd en andere biologisch ingebouwd. Maar zij kunnen qua verfijning niet tippen aan ons.
Er zijn twee andere kenmerken die d emoeite van het bestuderen waard zijn, die ceht bij onze cultuur horen en wellicht een equivalent hebben in het dierenrijk. Het gaat niet om werktuigen als zodanig, maar het betreft wel twee voorbeelden van mensen die hun vermogens uitbreiden door hun leefomgeving grondig te maipuleren. Beide vereisen het gebruik van werktuigen, enbeide zijn van wezenlijk belang voor de mensheid.
Het eerste kenmerk is de landbouw. We hebben voorbeelden gezien van organismen die levenloze voorwerpen benutten en, in het geval van de 'sponzende' dolfijnen, van dieren die een ander dier gebruiken om op een derde dier te jagen. Wij hebben nog een techniek waarmee we onszelf van voedsel voorzien: we kweken andere organismen met als doel een voedingsproduct te kunnen oogsten. Bij de mens noemen we dit landbouw en veeteelt. Het boerenbestaan bracht een onomkeerbare verandering teweeg en heeft de basis gelegd voor het huidige tijdperk. In vrij korte tijd veranderden we van jagers-verzamelaars in boeren die ons eigen voedsel verbouwden en zetten zodoende de ontwikkeling in gang waaruit de beschaving zou ontstaan. Landbouw en veeteelt zijn ongeveer tienduizend jaar lang de overheersende industrie en technologie geweest. Ten tijd van de opkomst ervan verschenen er ook nieuwe graangewassen, zoals rogge in Mesopotamië en eenkoren in de Levant. Op meerdere locatie in Europa en Azië zien we dat everzwijnen en schapen gedomesticeerd worden. (pagina 85-86)
Lees ook Een kleine geschiedenis van iedereen die ooit heeft geleefd (uit 2018) én ? van Rutger Bregman, van Christakis of Sapiens : een kleine geschiedenis van de mensheid van Yuval Noah Harari (uit 2014)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen