Lemniscaat 2024, 157 pagina's - € 12,99
Korte bio van Leon Heuts (1969)
Korte beschrijving
Persoonlijke en cultuurfilosofische reflecties over chaos, generationele trauma’s en een getroebleerde moeder-zoonrelatie. De auteur vertelt openhartig over de impact van het trauma van zijn moeder op zijn eigen leven. Vanwege de ervaringen die zijn moeder opdeed als jong meisje tijdens de Tweede Wereldoorlog, was zij niet in staat er voor hem te zijn. Zijn leven stond in het teken van chaos, melancholie en uitstelgedrag. Hij ontdekte echter dat chaos nieuwe kansen biedt in tijden van collectieve traumatische ervaringen, zoals oorlog, pandemie en klimaatcrisis. Filosofisch en gelaagd geschreven, met persoonlijke fragmenten. Met enkele zwart-witillustraties. Geschikt voor een brede tot geoefende lezersgroep. Leon Heuts (1969) is een Nederlandse schrijver en hoofd Studium Generale van de TU Delft. Hij was onder meer hoofdredacteur van Filosofie Magazine en van NEMO Kennislink.
Tekst op website uitgever
Leve de chaos is een openhartig essay van Leon Heuts over het trauma van zijn moeder en de gevolgen daarvan voor zijn eigen leven, tot op de dag van vandaag. Zijn moeder maakte aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, als jong Duits meisje in een schuilkelder, het bombardement op Maagdenburg mee. Totale chaos. Zij heeft nooit een echte moeder voor hem kunnen zijn. Hij verliet haar op zijn negende en koos voor zijn vader. Toen hij haar tien jaar later voor het eerst weer ontmoette, was hij een punker met zwartgeverfd getoupeerd haar. Zij dronk trillend een kopje thee. Hij wilde ‘moeder’ zeggen, misschien zelfs ‘mama’, maar zijn stem stokte.
Leon ging studeren en werd hoofdredacteur van Filosofie Magazine, waar in die tijd een anarchistische sfeer hing die paste bij zijn persoonlijk leven. Hij besefte dat het trauma van zijn moeder deels ook zijn eigen trauma was: zijn leven stond in het teken van chaos, melancholie, uitstelgedrag en veel te veel rode wijn. Maar hij ontdekte ook dat juist de chaos nieuwe kansen biedt in een tijd van collectieve traumatische ervaringen, zoals oorlog, pandemie en klimaatcrisis. Overal ter wereld staan mensen op die hun eigen lijf en leden inzetten om iets goeds te betekenen voor de wereld – denk aan Greta Thunberg, Black Lives Matter, de activisten op de A12. Ecco homo – zie de kwetsbare mens, moedig vechtend en liefhebbend, zelfs op de rand van de vulkaan.
Fragment uit hoofdstuk 1. Atmosfeer
Melancholie
In dit boek schrijf ik over melancholie. Over mijn eigen melancholie, die een echo is van ervaringen in mijn jeugd. Mijn moeder groeide op in nazi-Duitsland en ontwikkelde een strategie om oorlogsgeweld te overleven, namelijk door de tijd stil te zetten. Ik kwam mijn melancholie te boven door de liefde en zorg van vrienden en geliefden. Van hen leerde ik ook hoe juist melancholie ons gevoelig kan maken voor de kwetsbaarheid van anderen en zo een politieke lading kan krijgen.
Scripts over wie we zijn worden steeds dwingender. We projecteren onze verlangens en hopen op een politieke partij of sterke leider, op een Messiasfiguur die ons verlossing zegt te schenken. Dat was Hitler in de jonge jaren van mijn moeder, maar ook nu zijn er overal ter wereld sterke leiders die met radicale oplossingen komen. Juist bij een dergelijke verlossingspolitiek zijn kwetsbaarheid en zwakte ver te zoeken. In zoverre er zwakte bestaat, wordt die gebruikt als een propagandawapen: we moeten ons verlossen van een ander.
We moeten durven aarzelen. Tegenover het politieke en militaire geweld waarin we moeten uitspreken of iemand onze vriend of vijand is, staat de aarzeling van degene die niet direct weet wat-ie moet zeggen. Dezelfde aarzeling brengt ons dicht bij de natuur, die altijd al wordt gezien als een blinde kracht die niet kan spreken.
Zo'n aarzeling lijkt klein, en tamelijk defensief. Toch kan het effect ervan groot zijn. Omdat er door de ontregeling en chaos een nieuw wereldbeeld verschijnt. De aarzeling herinnert ons er ook aan dat de wereld niet gescheiden was naar afkomst of religie, cultuur of natuur.
Aarzeling kan ook de drijfveer zijn van een meisje dat begint met een schoolstaking. Uit deze aarzeling kan iets nieuws ontstaan, ook omdat het zo ongrijpbaar is - want wat moet je met een meisje dat niet naar school gaat? Je kunt haar moeilijk dwingen. Mede daarom heeft het klimaatactivisme van Greta Thunberg kunnen uitgroeien tot een wereldwijde beweging. (pagina 25-26)
Fragment uit hoofdstuk. Het geluk van triest zijn
Hoe het neoliberalisme Saturnus temde (2)
Het neoliberalisme gedijt bij het idee dat mensen weliswaar iets missen, bijvoorbeeld collectieve verantwoordelijkheid en de geborgenheid van een samenleving, maar dat ze uit dat gemis een bepaald geluk halen. Is deze melancholie niet tekenend voor de eerste decennia van deze eeuw?
Terwijl de wereld in brand staat, lijkt er nog steeds geen alternatief te zijn voor de agenda van marktwerking en economische groei. Zelfs nu we aan de vooravond staan van een ecologische catastrofe, lijkt het onmogelijk een ander pad te kiezen. Zonder collectieve actie is er slechts de mogelijkheid om ' aan jezelf te werken'. Deze ideologie biedt een overzichtelijke markt van persoonlijke zingeving en geluk.
Er is vaak geschreven over het narcisme van deze cultuur, door zowel progressieve als conservatieve denkers: Christopher Lasch, Richard Sennett, Roger Scruton. Zij zien een persoonlijkheidscultus die het publieke domein overspoelt. Het 'dikke-ik' waar Harry Kunneman over schrijft kent geen remmingen of beschaving meer en eist alle ruimte voor zichzelf op. (pagina 71-72)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen