Yanis Varoufakis

De economie zoals uitgelegd aan zijn dochter
De Geus 2015, 189 pagina's - € 17,95

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Oorspronkelijke titel: Milondas stin kori mou ya tin ikonomia (2013)

Wikipedia: Yanis Varoufakis (1961) en zijn blog  

Tekst website uitgever
Yanis Varoufakis (1961) zorgde als kersverse Griekse minister van Financiën voor opschudding in heel Europa met zijn dwarse ideeën en vernieuwende benadering. Varoufakis is opgeleid als wiskundige en statisticus en promoveerde in Engeland in de economische wetenschap. Hij gaf les aan universiteiten in Engeland, Amerika en Australië en was voordat hij minister werd hoogleraar economische theorie aan de Universiteit van Athene. Varoufakis schreef enkele toonaangevende boeken en wordt al jaren gezien als onmisbare stem in het debat over de wereldwijde economische crisis.

Recensie Trouw (11 juni 2015)

Fragment uit 3. Schuld, winst, rijkdom
Mensen hebben altijd schulden gecreëerd. Als de ene buurman een andere buurman in een moelijk moment te hulp schoot, dan bedankte die laatste hem en zei: 'Ik ben je zeer verplicht.' En beiden wisten dan - zonder dat er een overeenkomst werd ondertekend - dat als de reddende engel zich in de toekomst in een beroerde toestand zou bevinden, degene die nu geholpen was hem een wederdienst zou bewijzen. Zo zou hij met een goede daad zijn morele schuld 'aflossen'. Maar er zijn verschillen tussen dit soort solidariteit en wat we tegenwoordig onder schuld verstaan: ten eerste is er het contract en ten tweede de rente.
  Het contract verandert een informele overeenkomst (bijvoorbeeld 'Jij helpt mij vandaag, ik help jou morgen') in een formele verplichting met concrete voorwaarden die de vorm aannemen van ruilwaarden, uitgedrukt in geld. De verwachting dat er rente betaald zal worden, betekent dat degene die vandaag iets geeft in de toekomst iets ontvangt van grotere waarde. Met andere woorden: bij solidariteit is het motief voor de hulp aan de ander het gevoel dat je iets goed hebt gedaan (de hulp zelf geeft je dat gevoel), maar in het geval van de leenovereenkomst, het contract, is het motief de ruil-meerwaarde, dat je in de toekomst uiteindelijk iets zult krijgen met een grotere ruilwaarde dan wat je vandaag gegeven hebt. Of, om het weer anders te zeggen (denk aan het vorige hoofdstuk): als je solidair bent met anderen door ze iets van waarde aan je bieden, heeft je beloning slechts belevingswaarde. maar als de aan de 'ander' leent in marktsamenleving (dat wil zeggen in de sfeer van ruilwaarden), heeft je beloning ook ruilwaarde: rente.  (pagina 54-55)

Fragment uit 7. Dwaze virussen?
Sinds de marktsamenlevingen zijn ontstaan, hebben we twee derde van alle bossen op de planeet verwoest, heeft zure regen meren vergiftigd, hebben we rivieren ingedamd of helemaal drooggelegd, hebben we de zuurgraad van de oceanen verhoogd, hebben we de grond uitgeput en dieren en planten uitgeroeid. We zijn daarbij zo ver gegaan dat we het evenwicht in de biosfeer, ons enige toevluchtsoord, hebben verstoord. En alsof dat nog niet genoeg is, produceren we steeds meer gassen (zoals kooldioxide en methaan) die de temperatuur op de planeet zo verhogen dat het ijs op de twee polen aan het smelten is, dat de zeespiegel stijgt, het klimaat op aarde gedestabiliseerd raakt en hele volken dreigt te verdwijnen. Wie twijfelt nog aan het gelijk van Agent Smith? We lijken op het Ebolavirus, dat zichzelf ondermijnt, omdat het de organismen waarin het zijn toevlucht heeft genomen in de haast ook doodt.
 Je zult terecht zeggen dat Agent Smith helemaal niet bestaat. Dat hij een product is van de fantasie van de scenarioschrijver; een menselijke poging om onze geesten wakker te schudden. Precies zoals Christopher Marlowe en Mary Shelley hun fictieve verhalen over Faust en Frankenstein gebruikten om ons te waarschuwen voor het leed dat de marktsamenleving al vanaf de wieg in zich draagt. Misschien dat die waarschuwingen via de literatuur , kunst en film aantonen dat er hoop is, dat wij uiteindelijk geen epidemie, kanker of virus blijken te zijn die het gemunt hebben op onze planeet.
  Virussen, kwaadaardige tumoren en bacteriën hebben geen geweten. Wij beschikken daar wel over. Het geeft ons de beste kans om Agent Smith te logenstraffen. Maar daarvoor moeten we kritisch blijven en ons teweerstellen tegen onze belangrijkste en meest fatale creatie: de marktsamenleving, die zich langzaamaan heeft omgevormd tot onze baas en tegelijkertijd tot de grootste vijand van planeet aarde. (pagina 136-137)

Lees vooral ook: David Graeber. Schuld : de eerste 5000 jaar en Daron Acemoglu & James Robinson. Waarom sommige landen rijk zijn en andere arm (met een andere verklaring waarom landen rijk zijn of niet; afwijkend van het verhaal van Varoufakis).

Terug naar Overzicht alle titels