Maand van de Filosofie / Lemniscaat 2018, 71 pagina's - € 4,95
Verscheen als Essay in de Maand van de Filosofie 2018
Wikipedia: Femke Halsema (1966)
Korte beschrijving
Het thema van de Maand van de Filosofie (april 2018) is 'Verbeelding aan de macht'. Ter gelegenheid daarvan verschijnt zoals gebruikelijk een essay dat aansluit bij het thema, dit jaar geschreven door Femke Halsema (1966), publiciste, programmamaakster en bestuurster, tot 2011 Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Zij stelt in 'Verbeelding en macht' dat de huidige politiek technocratische en repressieve trekken vertoont, wars van utopische vergezichten die in de jaren zestig en zeventig opgang maakten. Zij pleit voor een politiek waarin intellectuele en artistieke verbeeldingskracht weer een rol van betekenis spelen. Voor een breed publiek.
Tekst op website uitgever
De laatste jaren keren utopische vergezichten weer voorzichtig terug aan de intellectuele randen van de politiek, nadat utopische in de afgelopen decennia in het verdomhoekje van grootheidswaanzin en totalitair verlangen was terechtgekomen. Maar rechtvaardigen intellectuelen daarmee niet gevaarlijke politiek ideeën, zoals Bolkestein ooit schreef?
Of gedijt de democratie nu just goed op intellectuele en artistieke en artistieke verbeeldingskracht, zoals de revolutionaire jongeren in de jaren zestig lieten zien? Is onze moderne politiek door de weerzin tegen verbeelding niet hol, technocratisch en repressief aan het worden?
'Dit essay richt zich op de lastige verhouding tussen macht en verbeelding. Ik onderzoek de vraag of verbeeldingsrijke vergezichten zich kunnen verzoenen met de politieke praxis - en zo ja: hoe dan?' - Femke Halsema
Soms waan ik mij terug in de jaren tachtig.
Als Mark Rutte verkondigt dat 'visie een olifant is die het uitzicht belemmert', is het alsof een iets beter verstaanbare kopie van no-nonsense premier Ruud Lubbers het woord voert. Het Nederlandse kabinet stapelt, net als het vorige en dat daarvoor, technocratische controlemaatregelen op inferieure wetsaanpassingen en laat verder de markt zijn gang gaan, nu en dan overbodig gestimuleerd door lastenverlichting. De grote, met elkaar samenhangende problemen van onze tijd - zoals de internationale migratie, de klimaatverandering, het voedselprobleem, de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en de ongelijke verdeling van kapitaal - blijven onaangeroerd. Ze worden - soms letterlijk - buiten de deur gezet of onschadelijk gemaakt in abstracte, cijfermatige doelstellingen, waarvan pas jaren later bewezen kan worden dat ze niet zijn gehaald.
Aan de uiteinden van het publieke debat krijgt, tegenover dit technocratische en zielloze beheer van staat en samenleving, defaitisme ruim baan. Rechts populisten proberen te betogen dat vrijheid vooral betekent dat verdrinkende vluchtelingen in de Middellandse Zee 'dobbernegers' mogen worden genoemd, als zij al niet drukdoende zijn de aanstaande ondergang van het 'Avondland' te voorspellen. Aan de andere uiterste kant van het spectrum vindt een competitie in ideologische zuiverheid plaats waarbij een antwoord op de vraag wordt gezocht of 'de antikapitalistische positie [wel] verenigbaar [is] met een positie van antiracisme en antiseksisme.' Bij zo'n vlucht in theorievorming en abstracties verdwijnt alle creativiteit en hoop op verandering.
Ondertussen deint de samenleving mee op de grilligheden van de internationale economie, zonder dat het lot van arme ouderen, van werkloze jongeren met een verstandelijke beperking of van asielzoekers in jarenlange afwachting van een oordeel over hun toekomst werkelijk verbetert. Net zomin leidt de herhaalde vaststelling dat het onderwijssysteem jongeren uit kwetsbare milieus benadeelt, dat de financiering van de volksgezondheid tot vermijdingsgedrag en gezondheidsschade leidt, en het migratiebeleid grote aantallen statelozen en illegalen produceert, tot wezenlijke hervormingen van de publieke instituties. De regerende technocraten beschouwen hervormingen als te ingrijpend en ongewis, terwijl de defaitisten op beide politieke flanken deze als zinloos beoordelen - als een knieval voor de neoliberale, kapitalistische orde of juist voor de multiculturele heerschappij. (pagina 53-54)
Lees ook van Femke Halsema: Geluk! : voorbij de hyperconsumptie, haast en hufterigheid (2008) en Nergensland : Nieuw Licht op migratie (2017)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen