Wilma de Rek

De gulden snede : Herman Wijffels over een economie de werkt voor mens en aarde
Balans 2019, 205 pagina's  -  € 15,--

Wikipedia: Herman Wijffels (1942) En Wilma de Rek (1963)

Korte beschrijving
De schrijfster is chef Boeken bij de Volkskrant. In dit boek doet ze bijna letterlijk verslag van een serie gesprekken met Herman Wijffels. Wijffels was onder andere bestuursvoorzitter van de Rabobank en voorzitter van de Sociaal Economische Raad. In deze gesprekken geeft Wijffels zijn visie op de toekomst van de economische wereldorde, het geld- en bankwezen, de voedselproductie en de beweging van het masculiene kapitalisme naar een meer femininiene samenleving. Het boek leest heel vlot en gemakkelijk weg. Geen voetnoten, register of wat dan ook. Het is eigenlijk een podcast op papier. Wijffels staat bekend als een boeiend verteller en is geen onbekende in Nederland. Zijn bijnaam: 'de beste minister-president die Nederland nooit heeft gehad'. De schrijfster stuurt door haar vragen het verhaal, zonder echt kritisch te worden overigens.

Tekst op website uitgever
Herman Wijffels is bekend als ‘de beste premier die Nederland nooit heeft gehad’. Hij was econoom, CDA-politicus, bestuurder (van de Wereldbank, de SER) en bankier: achttien jaar zat hij in het bestuur van de Rabobank, waarvan dertien jaar als president-directeur. Al die tijd hield hij zich intensief bezig met de grote vraag van deze tijd: de toekomst van de aarde. Het is het belangrijkste onderwerp dat er te bedenken valt: als de aarde is uitgeput, houdt alles op.

Hoe zorgen we dat de aarde leefbaar blijft? Moet er meer Europese samenwerking komen? Wat te doen tegen oprukkend populisme? Heeft Nederland niet veel te veel politieke partijen? In De gulden snede ontvouwt Wijffels in gesprek met Wilma de Rek zijn verrassende en fascinerende visie op de toekomst op het gebied van ecologie, economie en politiek.

In die visie hebben tot nu, en vooral sinds de industriële revoluties, de ‘masculiene’, veroverende krachten de overhand gehad. Dat heeft geleid tot een gigantische stijging van de materiële welvaart, maar ook tot verwoesting van de aarde. De mensheid is toe aan een nieuwe fase in haar ontwikkeling, waarin de ‘feminiene’, conserverende en verzorgende krachten ruim baan moeten krijgen. Zonder strijd zal het niet gaan, vertelt Wijffels in dit even inzichtrijke als boeiende boek, maar hoopvol is hij ook: in tegenstelling tot wat velen misschien denken, ligt de betere samenleving voor het grijpen.

Klik hier voor fragment

Fragment uit 3. Over het dolgedraaide kapitalisme
Vraag: Wat is de kernvraag in de discussies over de toekomst van ons geld?
Dat is de vraag of we wel verder kunnen met een systeem waarin geld vooral schuld is. Hoe we ervoor zorgen dat geld weer vooral middel wordt, in plaats van doel. Een middel dat we kunnen inzetten voor het behoud van de leefbaarheid van de aarde. De grote vraag is hoe we de in masculiene tijden vergaarde hoeveelheid financieel kapitaal kunnen aanwenden voor de volgende fase in de ontwikkeling van mens en samenleving, waarin feminiene waarden voorop moeten staan.

Vraag: Waar heeft het debat over die fundamentele oplossingen plaats?
Op verschillende plekken, maar vooral in academische kring. We moeten in elk geval nagedacht hebben over alternatieven als er een volgende financiële crisis komt, maar uiteindelijk zullen er fundamentele oplossingen moeten worden gevonden. In Nederland heeft de WRR, de Wetenschappelijek Raad voor het regeringsbeleid, op verzoek van regering en parlement een rapport geschreven over de mogelijkheid van ene ander geldschappingssysteem, naar aanleiding van dat burgerinitiatief van Ons Geld en George van Houts.

Vraag: Die dus bepleit dat de overheid voortaan de geldscheppende instantie is en niet de banken. Zijn daar inmiddels al serieuze plannen voor?
Enigszins. Centrale banken zijn zich een paar jaar geleden gaan afvragen of ze cryptovaluta moeten gaan uitgeven, digitale munten zoals de bitcoin, maar dan met ene officiële status.

Vraag: De bedenker van de bitcoin, de bekendste van de cryptovaluta, is nooit bekend geworden, maar het idee erachter was nu juist het creëren van een munteenheid buiten het bestaande systeem.
Die cryptovaluta die nu bestaan, zoals de bitcoin, daar geloof ik niet in.

Vraag: Waarom niet?
Dat is één groot speculatief gebeuren. Een cruciale factor bij vertrouwen in geld is of je er al dan niet belasting mee kunt betalen en met de nu bestaande cryptovaluta zal dat nooit kunnen. Zonder backing van de overheid zijn de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van die munten moeilijk op een niveau te brengen waarop mensen er echt op grote schaal gebruik van maken.
  Maar ik denk ook niet dat de monetaire autoriteiten dit op zijn beloop zullen laten, want dan verliezen ze hun rol als hoeder van het geld. In onder andere Canada en Zweden wordt de optie van zo'n officiële, door de Centrale Bank uitgegeven digitale munt, de CBDC - Central Bank Digital Currency - serieus overwogen. De WRR sluit het voor ons ook niet uit, de Raad vindt het iets om goed in de gaten te houden; het biedt de mogelijkheid om, als de nood aan de man komt, te zorgen voor een alternatief, stabiel, betrouwbaar geldsysteem. Maar de WRR acht het niet verstandig om er als Nederland nu al mee te gaan experimenteren. (pagina 63-65)

Terug naar Overzicht alle titels