maandag 10 augustus 2020

Ivan Krastev


Morgen komt geen dag te laat : hoe de pandemie Europa verandert

Atlas Contact 2020, 94 pagina's - € 10,00

Oorspronkelijke titel: Is it tomorrow, yet? (2020)

Wikipedia: Ivan Krastev (1965)

Korte beschrijving
Dat de coronapandemie ook ingrijpende politieke gevolgen heeft, zal weinigen zijn ontgaan. Grenzen werden gesloten zonder buurlanden te raadplegen, burgerlijke vrijheden ingeperkt door het uitroepen van de noodtoestand en omvangrijke economische ondersteunings-programma’s opgetuigd. Filosoof Ivan Krastev vergelijkt deze crisis met die uit de recente historie - veroorzaakt door terreuraanslagen (2001), banken (2009) en vluchtelingen (2015) – en concludeert dat de neiging bij regeringen nu groter zal zijn om democratische rechten te beknotten. Daarnaast verwacht hij dat er een kentering zal komen in de globalisering, doordat het internationaal reisverkeer stilligt en landen minder importafhankelijk willen worden. Hoewel deze effecten geenszins denkbeeldig zijn, is het te vroeg om ze zo zwaar aan te zetten, aangezien niet is uit te sluiten dat een vaccin de toestand binnen een paar jaar grotendeels zal normaliseren. Mogelijk dat zijn pessimisme deels te maken heeft met zijn Oost-Europese afkomst (Bulgarije) en het geringe vertrouwen dat men daar heeft in het functioneren van overheden.

Tekst op website uitgever
In ‘Morgen komt geen dag te laat’ beschrijft Ivan Krastev hoe de coronaviruspandemie Europa verandert. Welke gevolgen heeft de coronacrisis voor onze democratie? Gaan regeringen mensen redden of economieën uit de brand helpen? Hoe zal de crisis onze samenleving veranderen en wat kunnen we ervan leren? Het virus bevestigt de angsten van de tegenstanders van globalisering en de mystieke krachten van grenzen. De big data-politiek zoals die nu al door de Chinese overheid wordt gevoerd, zal door corona ook elders meer ingang vinden. Het sluimerende generatieconflict en de aanwezige spanningen binnen de EU zullen door COVID-19 worden verhevigd. Aan de hand van paradoxen, lessen en briljante inzichten geeft Krastev antwoord op vragen die de hele wereld bezighouden.

Fragment uit (de) Inleiding - de grijze zwaan
Op dit moment kunnen we hoogstens speculeren over de politieke en economische gevolgen op de lange termijn. Historici laten er geen misverstand over bestaan dat 'een echte epidemie een manifestatie is, en geen trend', zoals medisch historicus Charles Rosenberg stelt: 'Epidemieën ontstaan op een bepaald moment, verspreiden zich dan op een door ruimte en duur begrensde schaal, verlopen volgens een scenario waarin de spanning zich steeds duidelijker openbaart, ontwikkelen zich tot een crisis op individueel en collectief nieau en verdwijnen ten slotte weer van het toneel.' Het zij zo - maar in dit boekje wordt gesteld dat COVID-19 onze wereld wel degelijk op een ingrijpende manier zal veranderen, ongeacht of we ons de dagen van de pandemie wel of niet zullen herinneren. De wereld zal veranderen en dat is niet omdat onze samenlevingen willen dat er verandering optreedt, of omdat er overeenstemming bestaat over de aard van de veranderingen, maar omdat er geen weg terug is.

Een eeuw geleden deed de Spaanse griep zijn intrede in een wereld die was verscheurd, uitgeput en afgestompt door de Grote oorlog. De epidemie moordde ook als een oorlog: de kwetsbaarste groep waren gezonde volwassenen tussen twintig en veertig jaar oud. De epidemie sloeg wereldwijd om zich heen, maar zo herinnerden mensen zich de catastrofe niet, omdat de idee van een gemeenschappelijke wereld tijdens de lange oorlogsjaren was weggekwijnd. De COVID-19-pandemie zal, naar het zich laat aanzien, een einde maken aan de globalisering zoals we die nu kennen. We kunnen hoogstens speculeren over de kwestie of de pandemie zal veroorzaken wat normaal gesproken door oorlogen wordt veroorzaakt, maar afgezien van wat er zal gebeuren kunnen we er gerust van uitgaan dat de wereld zal worden geteisterd door een 'nostalgie-pandemie' zodra het virus verslagen is. (pagina 14-15)

Draadje (augustus 2020)

Lees ook: Falend licht : hoe het Westen de Koude Oorlog won maar de vrede verloor, dat hij samen schreef met Stephen Holmes (2019)

Terug naar Overzicht alle titels


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen