Hidde Boersma, Ralf Bodlier, Maarten Boudry e.a.
Nieuw Amsterdam 2020, 256 pagina's - € 24,95
Korte beschrijving
De grote economische welvaart in een aantal landen (waaronder Nederland) leidt ertoe dat de vraag wordt gesteld of nog meer welvaart nodig is. Navrant is de verbonden vraag of nu nog minder welvarende landen ook zo nodig wasmachines, auto's en airco's moeten hebben. De elf auteurs als Nieuwe Optimisten betogen dat juist meer groei en welvaart nodig is om uiteindelijk voor iedereen een welvarend bestaan te garanderen. Het boek is opgebouwd rond vier thema's: duurzaamheid, armoedebestrijding, voedselvoorziening en de invloed van vooruitgang en modernisering op ons welzijn. Belangrijk is het toepassen van technologie. In tegenstelling tot de markteconomiedenkers voorzien de auteurs een belangrijke creatieve sturende rol van de overheid. In de discussie op welke wijze de samenleving kan worden ingericht, is dit een verfrissend boek dat tot nadenken aanzet. Met bronnenoverzicht, informatie over de auteurs en een register.
Tekst op website uitgever
Hoe lossen we de grote problemen van deze tijd op: de klimaatverandering, de groeiende ongelijkheid en de biodiversiteitscrisis? Moeten we soberder leven, met minder groei, consumptie en reizen, zoals de groene beweging wil? Of ligt de oplossing in minder overheid, minder ontwikkelingsgeld en minder wetenschap, zoals het rechts-populisme voorstaat?
Niet mínder, maar méér is de enige weg, volgens de auteurs van dit uitdagende boek. Zo pleiten ze voor meer economische groei en welvaart om armoede te bestrijden en duurzame technologie mogelijk te maken, en voor meer overheidsingrijpen om individuele vrijheid te creëren. Een overvloedige, moderne wereld leidt tot meer geluk en autonomie. Als we dan ook nog in onszelf en ons vernuft durven geloven, ligt er een stralende toekomst in het verschiet.
Fragment uit 5. Meer mensen
Afrika is groot
Voordat we die vragen beantwoorden is het goed om stil te staan bij de cijfers. Hoe druk wordt het nu echt in Afrika? Volgens prognoses van de Verenigde Naties groeit de bevolking er van 1,3 miljard in 2020 naar 4 miljard in 2100. Dat klinkt als veel. En gecombineerd met de bekende beelden uit de volle sloppenwijken, krijg je al snel visioenen van een continent waar in de nabije toekomst iedereen hutjemutje op elkaar leeft. Een werelddeel bovendien, waar voor natuur geen plaats meer is.
Maar Afrika is groot. Afrika is veel groter dan we doorgaans beseffen. Om het even in perspectief te plaatsen: Europa, China en de Verenigde Staten beslaan minder aardoppervlak dan Afrika. De huidige bevolkingsdichtheid is er op dit moment dan ook veel lager dan elders. Afrika herbergt nu 43 mensen per vierkante kilometer, terwijl dat er in West-Europa 178 zijn. In Nederland wonen gemiddeld zelfs 488 burgers op een vierkante kilometer. Ook als Afrika die inhaalslag maakt naar drie keer zoveel mensen, komt het continent nog niet op het niveau van West-Europa, laat staan op dat van Nederland. Het is eigenlijk gek dat westerlingen altijd naar Afrika wijzen als het gaat over overbevolking, merkte de Botswaanse auteur Siyanda Mohutsiwa op Twitter op. Waarom noemt men Parijs nooit overbevolkt, of New York? Mohutsiwa hekelde de Franse president Emmanuel Macron die bij zijn eerste toespraak op Afrikaanse bodem Afrikanen vertelde dat ze te veel kinderen kregen. Retorisch vroeg ze zich af of Macron zoiets ooit zou zeggen over zijn eigen land. (pagina 66-67)
Citaat uit een recensie
Het geloof in technologie, stuur- en maakbaarheid is heilig voor de essayisten. Emma Maris voegt daar nog de menselijke suprematie over de natuur aan toe. Met de onvermijdelijke hulp van technologie natuurlijk. 'Diensten die nu nog goedkoop door de natuur worden geleverd, kunnen achterhaald worden door machines en infrastructuur die in de toekomst worden gebouwd,' schrijft de Amerikaanse journaliste. 'De dag dat bestuiving economischer is met zoemende drones dan met zoemende bijen is misschien niet eens zo ver weg.'
Wie vragen stelt bij dat 'vooruitgangsoptimisme' krijgt in de bundel meermaals het verwijt conservatief, links of angstig te zijn. Nergens is dat duidelijker dan in Ralf Bodeliers essay over het voorzorgsprincipe. 'Wanneer je niet zeker weet hoe iets in de toekomst uitpakt, kan je er maar beter niet aan beginnen', vat hij dat samen. Om dat 'op het eerste gezicht verstandige beginsel' vervolgens af te fakkelen als 'een moderne variant van de heksenjacht'. (Uit: Het mag wat meer zijn, FD, zaterdag 22 augustus 2020)
Website: De Bende van de Vooruitgang
Lees ook: Tegen de angst : optimisme als opdracht voor de 21e eeuw van Ralf Bodelier (uit 2005), Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat van Maarten Boudry (uit 2019), Vooruitgang : tien redenen om naar de toekomst uit te kijken van Johan Norberg (uit 2016), De strijd om de toekomst : over doemscenario's en vooruitgang van Addie Schulte (uit 2019), Het gaat geweldig : 100 feiten die u een andere kijk op de wereld geven van Michiel Bicker Caarten (uit 2013), De rationele optimist van Matt Ridley (uit 2010), Verlichting nu : een pleidooi voor rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang van Steven Pinker (uit 2018)
En lees als tegenwicht ook: De profeet en de tovenaar : twee grondleggers en hun concurrerende ideeën over een leefbare toekomst op onze planeet van Charles C. Mann (uit 2018) en Feitenkennis : 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt van Hans Rosling (uit 2018)
Artikel: Optimisme - boeken én e-books voor onze post-corona-times (april 2020)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen