zondag 27 juni 2021

Andrew H. Knoll

De aarde : een kleine geschiedenis
Thomas Rap 2021, 256 pagina's  - € 23,99

Oorspronkelijke titel: A brief history of Earth  (2021)

Wikipedia: Andrew H. Knoll (1951)

Korte beschrijving
In slechts acht hoofdstukken en iets meer dan 250 pagina’s vertelt de Amerikaanse auteur, hoogleraar biologie en aardwetenschappen aan de universiteit van Harvard en voormalig lid van de Nasa Mars-missie het levensverhaal van de aarde. Op een manier die heel anders is dan van bv. Bill Bryson. Vanaf het begin van het verhaal is de aarde een bol die bestaat uit een serie scheikundige onderdelen. En niet alleen de aarde zelf, ook de ijstijden en massa-extincties, en het leven op de planeet wordt haarfijn ontleedt aan de hand van atomen. Dat geeft het boek een extra dimensie, maar maakt het lezen wel moeilijker. Naast de belevenissen van geologen en paleontologen uit heden en verleden wordt het verhaal ook speelser door eigen avonturen. Een auteur met een ware passie. Een aanrader voor lezers geïnteresseerd in de chemische en fysische opbouw en ontwikkeling van de aarde en de rol van de mens hierin. Bevat zwart-witfoto’s en figuren. Met literatuurlijst en register.

Tekst op website uitgever
Meer dan vier miljard jaar geleden ontstond onze kleine planeet uit rotsachtig puin dat rond een jonge ster cirkelde. De eerste jaren werd de aarde bekogeld door kometen en meteoren en stond ze op de rand van vernietiging. Ze was bedekt met oceanen van kolkend magma; giftige gassen verstikten de atmosfeer. Vulkaanuitbarstingen, zeebevingen en ijstijden volgden elkaar met regelmaat op. Voor het grootste deel in haar lange bestaan was de aarde voor mensen onbewoonbaar, totdat te midden van deze dynamiek er leven ontstond.

In zijn boeiende boek plaatst Andrew Knoll de klimaatverandering van de eenentwintigste eeuw in de context van die lange aardgeschiedenis, want een van de meest indringende lessen van de geologie is hoe veranderlijk, kwetsbaar en kostbaar onze huidige leefomgeving in feite is. Met die kennis in het achterhoofd kunnen we beter begrijpen hoe het handelen van de mens onze planeet ingrijpend verandert. Dat maakt De aarde. Een kleine geschiedenis tot een fascinerend en essentieel boek over ons ontstaan én onze toekomst.

Fragment uit (de) Proloog: een uitnodiging
De laatste tijd lijken de krantenkoppen rechtstreeks uit het Bijbelboek Openbaringen te komen: bosbranden zonder precedent in Californië en het Amazonegebied; recordtemperaturen in Alaska; smeltende gletsjers op Groenland; vernietigende orkanen die de Cariben en het kustgebied van de Golf van Mexico teisteren, terwijl het Midden-Westen van de Verenigde Staten getroffen worden door overstromingen  die maar 'eens in de honderd jaar' zouden moeten voorkomen. Chennai, de zesde stad van India, zit zonder water, en Kaapstad, en Sau Paulo bijna. Het nieuws over het leven op aarde is nauwelijks beter: het aantal vogels is in Noord-Amerika sinds 1970 met 30 procent gedaald; insectenpopulaties zijn gehalveerd; het koraal van het Groot Barrièrerif sterft op grote schaal; het aantal olifanten en neushoorns daalt rasant; commerciële visbestanden staan wereldwijd onder druk. Afname van de populatie is nog geen uitsterven, maar het is wel de weg naar de ondergang van een soort.

Is de aarde dolgedraaid? In één woord: ja. En we weten ook hoe het komt. Het is onze schuld: het zijn de mensen die de broeikasgassen de lucht in jagen, waardoor niet alleen de aarde opwarmt, maar ook hittegolven, droogten en stormen vaker voorkomen én heviger worden. En het zijn de mensen die soorten op de rand van uitsterven brengen door veranderend landgebruik, uitputting van hulpbronnen, en, in toenemende mate, klimaatverandering. Tegen die achtergrond is de menselijke reactie hierop misschien nog wel het meest deprimerend: wijdverbreide onverschilligheid, zeker in mijn eigen land, de Verenigde Staten.

De verandering van onze planeet zal al bepalend zijn voor he leven van onze kleinkinderen, dus waarom kan het zoveel mensen zo weinig schelen? In 1968 gaf een Senegalese boswachter, Baba Dioum, en gedenkwaardig antwoord op die vraag: 'Uiteindelijk,' zei hij, 'zullen we alleen proberen te behouden wat we liefhebben; we hebben alleen lief wat we begrijpen, en we begrijpen alleen wat ons is geleerd.'

Dit boek is een poging om begrip te kweken. Het is een uitnodiging om de lange geschiedenis die de aarde heeft gemaakt tot wat ze nu is, op waarde te schatten. Het is een oproep om te erkennen hoezeer het handelen van de mens een wereld die al vier miljard jaar in ontwikkeling is, verandert. En het is een uitdaging om daar iets aan te doen. (pagina 14-15)

Lees vooral ook: De ontdekking van de aarde : het grote verhaal van een kleine planeet van Peter Westbroek (uit 2012)

Klik hier voor artikel over andere boeken met in de (onder)titel de woorden 'kleine geschiedenis'(september 2018)

Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen