Nieuw Amsterdam 2021, 272 pagina's - € 24,99
Wikipedia: Minouche Shafik (1962)
Korte beschrijving
De klimaatcrisis, de nasleep van de financiële crisis van 2008, het opkomend populisme en de recente coronapandemie leiden tot grote veranderingen in de wereld. Om hier adequaat op te kunnen inspelen is een nieuw 'sociaal contract' nodig, waarin vastgelegd wordt hoe we - individuen, bedrijven, maatschappelijk middenveld en staat - met elkaar dienen om te gaan. Dat is althans het pleidooi van de auteur, directeur van de prestigieuze en invloedrijke London School of Economics and Political Science. Aan de hand van een aantal thema's - families, gezondheid, werk, ouderdom en de verschillende generaties - ontwikkelt zij de contouren van een nieuw sociaal contract. Hierin staan zekerheid voor iedereen, maximale ontplooiingskansen en eerlijke spreiding van risico's centraal. Een indrukwekkend en sterk beargumenteerd pleidooi voor een nieuwe manier van samenleven. Geschreven voor eenieder die zich grondig wil bezinnen op de grote uitdagingen van de 21e eeuw.
Tekst op website uitgever
Of we het beseffen of niet, door wederzijdse verplichtingen in ons gezin en onze familie, op ons werk en in de samenleving maken we elke dag deel uit van het sociaal contract. Het zorgen voor anderen, het betalen van belasting en het profiteren van publieke voorzieningen, dat alles bepaalt het sociaal contract, het fundament van de samenleving. Grote veranderingen in economie, technologie, demografie en klimaat transformeren onze wereld ingrijpend, met gevolgen voor inkomensverschillen, de positie van vrouw en man, het onderwijs, de gezondheidszorg en het werk. Het huidige sociaal contract is onder druk komen te staan.
Minouche Shafik neemt ons mee door de stadia van het leven – opvoeden van kinderen, volgen van onderwijs, ziek worden, werken, oud worden – en maakt duidelijk hoe we onze samenleving in elk stadium en op elk niveau kunnen herordenen. Ze draagt de bouwstenen aan voor een nieuw sociaal contract, waarin onze onderlinge afhankelijkheid meer wordt onderkend, meer in mensen wordt geïnvesteerd, maar ook meer van individuen wordt verwacht. Samen is een hoopvol boek, dat laat zien hoe we samen verder kunnen bouwen aan een ruimhartige en inclusieve samenleving.
Op 4 juli wordt in de Verenigde Staten elk jaar met vuurwerk en barbecues gevierd dat in 1776 de Declaration of Independence werd afgekondigd, maar toen president John F. Kennedy op 4 juli 1962 een toespraak hield, noemde hij dat zijn Declaration of Interdependence - een 'Verklaring van Onderlinge Afhankelijkheid'. Hij wilde benadrukken dat mensen en landen sterk afhankelijk zijn van elkaar en dat ze daardoor veel te winnen hadden bij samenwerking. Kennedy verwees hierbij in het bijzonder naar de wederzijdse afhankelijkheid tussen de enkele jaren daarvoor opgerichte Europese Economische Gemeenschap (EEG, de voorloper van de EU) en de Verenigde Staten. Het gevoel dat hij in deze toespraak uitdrukte is echter evenzeer van toepassing op de onderlinge afhankelijkheid binnen landen.
Vijf jaar later hield Martin Luther King, de grote leider van de Amerikaanse Burgerrechtenbeweging, een kersttoespraak waaruit een soortgelijk gevoel sprak: 'In essentie is al het leven onderling verbonden. Alle mensen zitten aan elkaar vast in een onontkoombaar netwerk van wederkerigheid, verweven in een enkel gewaad van het lot. Alles wat één mens direct raakt, raakt indirect iedereen. Ik kan nooit zijn wat ik zou moeten zijn, totdat jij bent wat je zou moeten zijn, en jij kunt nooit zijn wat je zou moeten zijn, totdat ik ben wat ik zou moeten zijn.'
De coronapandemie maakte in veel opzichten dingen bijzonder duidelijk, en dat geldt zeker voor het feit dat onze onderlinge afhankelijkheid heel groot is. Het virus bewoog zich over de hele wereld, raakte iedereen, maar vooral hen wier gezondheid het meest kwetsbaar was. het was voor ons allemaal van het grootste belang dat miljoenen mensen die we niet kenden zich verantwoordelijk zouden gedragen, en dat de gezondheidszorg in verre landen in staat zou zijn om de pandemie het hoofd te bieden. Binnen landen werd heel duidelijk welke beroepen essentieel waren: zonder verpleegkundigen, chauffeurs, supermarktpersoneel, schoonmakers zou ons leven spaak lopen. Het is bijzonder ironisch dat veel van deze essentiële arbeidskrachten tot de laagst betaalden horen en vaak geen vast dienstverband hebben en dus helemaal niet zeker zijn van hun baan.
Dit boek heeft aangevoerd dat de teleurstelling en desillusie die we in zo veel landen zien wordt veroorzaakt door het feit dat ons sociale contract is bezweken onder de druk van technologische en demografische veranderingen. Als gevolg hiervan komen meer risico's te rusten op de schouders van de individuele burgers, zoals de zorg voor hun kinderen, het op peil houden van hun vaardigheden als ze werkloos worden, het voor zichzelf zorgen als ze oud worden. We leven steeds vaker in een je-staat-er-alleen-voor-samenleving, een situatie die resulteert in politiek gebaseerd op woede, gezondheidsproblemen die epidemische vormen aannemen en een toekomst die zowel door ouderen als jongeren wordt gevreesd. Toch is het op veel terreinen niet alleen onrechtvaardig als risico's worden afgewenteld op het individu, maar het is ook veel minder efficiënt en productief dan wanneer ze worden gespreid over de gehele samenleving.
We hebben een nieuw sociaal contract nodig dat beter in elkaar zit, dat zekerheid en kansen biedt voor iedereen, een sociaal contract dat minder gaat over 'mij' en meer over 'wij', dat onze onderlinge afhankelijkheid onderkent en daar tot ons wederzijds profijt gebruik van maakt. We hebben een sociaal contract nodig dat gaat over het meer delen en spreiden van risico's, zodat we ons minder zorgen hoeven te maken, terwijl we het talent in onze samenlevingen optimaal benutten en mensen in staat stellen om een zo groot mogelijke bijdrage te leveren. Het betekent ook dat we niet alleen zorgen voor het welzijn van onze kleinkinderen, maar ook voor die van anderen, aangezien zij in de toekomst in dezelfde wereld zullen leven. (pagina 178-179)
Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen