Boom 2017, 260 pagina's - € 20,--
Website Martin Appelo (1962)
Korte beschrijving
De auteur heeft zich als psycholoog en therapeut onder meer gespecialiseerd in de wetenschap achter narcisme. Aan de hand van uiteenlopende gerelateerde gedragstheorieën, praktijkvoorbeelden en beschrijvingen vanuit zijn eigen ervaring laat hij de lezer kennismaken met narcisme en de vernietigende effecten op onze samenleving. Hoe ontstaat narcisme? Welke elementen omvat de narcistische cirkel? En hoe kan de mensheid leren van narcistische trekken? Deze en vele andere wetenswaardigheden worden besproken in dit boek. De gehanteerde schrijfstijl is speels en nodigt uit tot lezen. Alhoewel het taalgebruik op bepaalde momenten een hoger dan gemiddeld niveau haalt, blijft het boek leesbaar voor een brede doelgroep. De auteur is het ondanks zijn pogingen neutraal te blijven niet gelukt om het hokjesdenken te elimineren. Bijvoorbeeld: het herleiden van de redenen waarom Hitler geworden is tot wie hij was vanuit de narcisme-theorie vindt plaats op basis van ad hoc-informatie.
Appelo beschrijft de kenmerken en mogelijke oorzaken van ene narcistische persoonlijkheidsstoornis en trekt - met forse stappen - de lijn door naar wat hij maatschappelijk narcisme noemt. Wat hij waarneemt stemt niet erg vrolijk: 'De wereld van de Normalen wordt steeds vaker het strijdtoneel van wat meer en meer begint te lijken op een narcistische apocalyps.' Met een korte schets van de 'wij-zij-denkers' Hitler, Stalin en Mao lijkt hij ons te waarschuwen voor de volgende gewetenloze dictator. Appelo werpt de vraag op of de wereld ten onder gaat aan narcisme. Ondanks de sombere toonzetting van het boek laat zijn antwoord ruimte voor hoop. Met dank aan de levenslessen van de onlangs overleden filosoof René Gude.
Fragment uit 3. Maatschappelijk narcisme
Misschien wel een van de meest verlichte momenten in de geschiedenis van de mensheid, is de uitvinding van de stoommachine. Hierdoor was er ineens extreem veel minder spierkracht en dus menselijke energie nodig om comfortabel in leven te blijven. Energie die in de periode vóór de stoommachine werd besteed aan handenarbeid, kon nu in hoofdzaken worden geïnvesteerd: het schrijven van politieke manifesten, het nadenken over nieuwe vormen van bestaan, samenleven en kunst, en vooral wetenschappelijke theorievorming en onderzoek naar de wetmatigheden van het bestaan en het universum. Die overschot aan energie heeft ongetwijfeld een enorme impuls aan de werking en de dominantie van de neocortex gegeven. De in het vorige hoofdstuk beschreven neiging tot narcistisch denken, inclusief de mindfuckbeweging tot het vrijpleiten van jezelf, nam daarmee vanaf de verlichting explosieve vormen aan. Hierdoor is het geloof in rede en wetenschap totaal doorgeschoten.
De historicus Yuval Noah Harari beweert in zijn boek Sapiens dat de menselijke neocortex in de oudheid een fictieve werkelijkheid maakte waaraan hij zichzelf onderwierp. Uit angst voor (eerst) roofdieren en (later) leiders, vormden we de overtuiging dat we ons als groep moesten conformeren aan (ook zelfbedachte) goden en het gezag. Maar naarmate we ons door uitvindingen van de door wetenschap voortrazende industriële revolutie veiliger waanden, geloofden we steeds minder in de noodzaak en hadden we steeds minder de kudde nodig om te overleven. We gingen ons meer en meer op onszelf richten en haalden de fictieve werkelijkheid onderuit met de feiten van het wetenschappelijk gevormde beeld van de objectieve werkelijkheid. We raakten ervan overtuigd dat we onszelf maar hadden wijsgemaakt dat we bang moesten zijn en op elkaar aangewezen zijn. De wetenschap levert namelijk alles wat nodig is om dit idee te ontkrachten. Hulpmiddelen om je in veiligheid te stellen en de mogelijkheid om je terug te trekken in je eigen kleine wereld. Dit geeft materiaal om een nieuwe fictie te creëren; die van de eigen superioriteit. (pagina 71-72)
René Gude. Het agoramodel : de wereld is eenvoudiger dan je denkt (2016)
Jan Derksen. Het narcistisch ideaal : opvoeden in een tijd van zelfverheerlijking (2009)
Youtube - For Narcissists From a Narcissist: Martin Appelo at TEDxGroningen
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen