Spectrum 2018, 272 pagina's - € 19,99
Website Michiel van Straten (1963)
Korte beschrijving
Mensen maken keuzes waarvan ze denken dat die afgewogen zijn, maar in werkelijkheid laten we ons steeds beïnvloeden door irrationeel gedrag. Hier liggen psychologische krachten aan ten grondslag, die onschuldige maar ook gevaarlijke consequenties kunnen hebben. De auteur, wetenschapsjournalist, laat zien hoe we omgaan met discriminatie, verantwoordelijkheid nemen, financiële beslissingen, groepsdruk, functionele goedpraterij, geheugenillusie en meer psychologische verschijnselen. Per hoofdstuk wordt een psychologisch fenomeen uitgediept. Eerst wordt een inleiding gegeven, daarna worden wetenschappelijke experimenten uit de sociale psychologie beschreven en worden verklaringen voor het menselijk gedrag gegeven. Daarna analyseert de auteur actuele gebeurtenissen met behulp van deze academische inzichten en geeft ze toegankelijk weer. Als lezer word je nieuwsgierig naar deze verhalen. Het boek is geschreven in een heldere, duidelijke en prettige stijl. Een boek, dat wetenschappelijk is onderbouwd vanuit de sociale psychologie. Met eindnoten, een literatuuroverzicht en register.
Wishful thinking
Volgens evolutionair bioloog Richard Dawkins biedt religie naast troost en saamhorigheid ook nog de bevrediging van het verlangen om de wereld te begrijpen. Mensen hebben moeite met toeval, onverklaarbaarheid. We hebben liever de beschikking over een verhaal om uit te putten, om de gebeurtenissen te kunnen duiden. Die hang naar controle is herkenbaar uit de experimenten aan het begin van dit hoofdstuk. Dat mensen die verhalen vervolgens voor waar aannemen is een misvatting, volgens Dawkins. Betekenis wordt verward met waarheid - de wens als vader van de gedachte. In hun boek Dat kan geen toeval zijn schrijven de auteurs: 'We zien de wereld graag als een plek waar alles met alles te maken heeft, ook al moet die relatie daarvoor de natuurwetten overstijgen.' We zijn vatbaar voor de zogenaamde oorzakelijkheidsillusie, de denkfout die ons patronen en oorzaak--gevolgrelaties doet zien die er in werkelijkheid helemaal niet zijn. 'Op die manier wordt de wereld een magische plek.' Als je er oog voor hebt zie je dat deze fout vaak gemaakt wordt, zoals door mensen die zo'n verhaal als bewijs gebruiken voor het bestaan van God. Zo zegt bijvoorbeeld filosoof André Klukhuhn het prettig te vinden om geen enkele waarheid uit te sluiten. 'Dat houdt de wereld aangenaam. (...)Als je de hele dag roept dat je een onbetekenend stofje bent, dan doe je toch niets meer?'
Als alles een oorzaak moet hebben, moet het bestaan van ons, de aarde en de kosmos uiteindelijk ook één allesverklarende oorzaak hebben waarin alles samenkomt, kan dan de gedachte zijn. Vaak wordt dit kosmologische argument, zoals het in de theologie en de filosofie wordt genoemd, gebruikt als godsbewijs. (Critici wijzen vervolgens op de zwakke plek in dat kosmologische argument als godsbewijs: als alles een oorzaak moet hebben, en je noemt die oorzaak god, wat was dan de oorzaak van het bestaan van god?0 (pagina 205-206)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen