David Christian

Big history : het waanzinnige wetenschappelijke ontstaansverhaal van de mens, de wereld en het universum
Maven 2018, 416 pagina's - € 24,99

Oorspronkelijke titel: Origin story : a big history of everything (2018)

Wikipedia: David Christian (1946) & Big history project

Korte beschrijving
David Christian is de ‘vader’ van wat tegenwoordig ‘big history’ heet, een poging om de grote vragen van de mens: waar kom ik vandaan, waarom ben ik hier, waar ga ik heen, te verklaren aan de hand van wetenschappelijke theorieën. Dit boek is de weerslag van de kennis die hij de afgelopen dertig jaar over dit onderwerp verzameld heeft. Het is een beschrijving van de geschiedenis van de mens, vanaf de oerknal, zo’n 13,8 miljard jaar geleden. Aan de hand van acht omslagpunten vertelt de auteur op levendige wijze over het ontstaan van het heelal, de vorming van sterren en sterrenstelsels, de geboorte van atomen en moleculen, het ontstaan van leven, de geboorte van de mens, het ontstaan van de agrarische samenleving en het ontstaan van de industriële samenleving. De auteur had graag nog een negende omslagpunt beschreven: de duurzame samenleving, maar helaas zijn we nog niet zover. Wel hoopt de auteur een bijdrage te hebben geleverd aan ons besef dat we verantwoordelijk zijn voor de toekomst van onszelf en de Aarde waarop we leven.

Tekst op website uitgever
Wat zou er gebeuren als we al onze huidige wetenschappelijke kennis zouden samenvoegen tot één samenhangend verhaal over onszelf en onze plek in het universum? Dit was het uitgangspunt van David Christian bij het creëren van een totaal nieuw wetenschapsveld: big history. Wetenschappers uit verschillende disciplines (zoals sterrenkunde, geologie, psychologie, biologie, geschiedenis en vele andere) werkten intensief samen om het allesomvattende en meeslepende verhaal van onze ontstaansgeschiedenis te reconstrueren.

Het leidde tot dit boek, waarin we via 8 kritieke omslagpunten die de wereld hebben gevormd worden meegenomen door de afgelopen 13,8 miljard jaar. Oftewel, dankzij Big History wordt het grote plaatje nu voor het eerst zichtbaar. Dit boek maakt het mogelijk om te bevatten wie we zijn, waar we vandaan komen én wat ons te wachten staat.

Van de big bang tot de eerste sterren, ons zonnestelsel, leven op aarde, dinosauriërs, homo sapiens, landbouw, ijstijden, keizerrijken, fossiele energie, een maanlanding en globalisering, en wat ons nog te wachten staat.

David Christian is directeur van het Big History Institute en hoogleraar moderne geschiedenis. Hij is de grondlegger van het nieuwe vakgebied big history en richtte het Big History Project op, dat online een gratis lesprogramma aanbiedt voor scholen over de hele wereld. Naast zijn academische werk is hij ook een graag geziene spreker bij TED en het World Economic Forum.

Blurbtekst in het boek
Ik heb dit boek geschreven in het optimistische geloof dat wij, moderne mensen, niet veroordeeld zijn tot een permanente toestand van verdeeldheid en zinloosheid. Binnen de creatieve wervelwinden van dit moderne tijdperk begint zich een nieuw, mondiaal ontstaansverhaal af te tekenen dat even rijk is aan betekenis, grootsheid en mysteriën als alle traditionele scheppingsverhhalen, maar dat gebaseerd is op moderne wetenschappelijke kennis uit tal van disciplines. Dat verhaal is bij lange na niet compleet, en misschien is het nodig er inzichten uit oudere ontstaansverhalen in op te nemen, met name over de vraag hoe men een goed en verantwoord bestaan kan leiden. Maar het is de moeite waard er kennis van te nemen, omdat het gebaseerd is op een mondiaal erfgoed van grondig gecontroleerde kennis en informatie, en omdat het het eerste ontstaansverhaal is dat menselijke samenlevingen en culturen van over de hele wereld betreft. Het is een collectief wereldomspannend project, een verhaal dat evengoed van kracht is in Buenos Aires als in Beijing, en evengoed in Lagos als in Londen.

Fragment uit (het) Voorwoord
Maar de steeds frequentere interculturele contacten van de laatste paar eeuwen hebben duidelijk gemaakt hoe diep alle ontstaansverhalen en religies verweven zijn met hun omgeving en met plaatselijke gebruiken. Dat verklaart waarom de globalisering en de verbreiding van nieuwe ideeën het vertrouwen in traditionele kennis hebben doen afnemen. Zelfs oprechte gelovigen hebben gemerkt dat er tal van ontstaansverhalen bestaan, waarin heel verschillende dingen beweerd worden. Bij sommigen heeft dat ertoe geleid dat ze de tradities van hun eigen religie, stam of natie met kracht of zelfs met geweld zijn gaan verdedigen. Maar velen hebben daardoor gewoonweg hun geloof en hun overtuiging verloren, en daarmee ook hun houvast, het gevoel dat ze een bepaalde plaats innamen in het universum. Dat teloorgaan van geloof en vertrouwen biedt mede een verklaring voor de alom gevoelde anomie, het gevoel van doelloosheid, betekenisloosheid en soms zelfs van wanhoop, dat ten grondslag ligt aan veel twintigste-eeuwse literatuur, kunst, filosofie en wetenschappelijke denkbeelden. Voor velen bood het nationalisme aanvankelijk een zekere geborgenheid, maar in de wereld van vandaag, waarin iedereen onderling verbonden is, is het duidelijk dat nationalisme een splijtzwam is die de mensheid verdeelt, ook al is het voor burgers binnen een bepaald land een bindende factor.
  Ik heb dit boek geschreven in het optimistische geloof dat wij, moderne mensen, niet veroordeeld zijn tot een permanente toestand van verdeeldheid en zinloosheid. Binnen de creatieve wervelwinden van dit moderne tijdperk begint zich een nieuw, mondiaal ontstaansverhaal af te tekenen dat even rijk is aan betekenis, grootsheid en mysteriën als alle traditionele scheppingsverhalen, maar dat is gebaseerd is op moderne wetenschappelijke kennis uit tal van disciplines. Dat verhaal is bij lange na niet compleet, en misschien is het nodig er inzichten uit oudere ontstaansverhalen in op te nemen, met name over de vraag hoe men een goed en verantwoord bestaan kan leiden. Maar het is de moeite waard er kennis van te nemen, omdat het gebaseerd is op een mondiaal erfgoed van grondig gecontroleerde kennis en informatie, en omdat het het eerste ontstaansverhaal is dat menselijke samenlevingen en culturen van over de hele wereld betreft. Het is een collectief wereldomvattend project, een verhaal dat evengoed van kracht is in Buenos Aires als in Beijing, en evengoed in Lagos als in Londen. Op dit moment leggen veel wetenschappers en onderzoekers zich toe op de opwindende taak dit moderne ontstaansverhaal uit te breiden en uit te te dragen, vanuit de gedachte dat het ons tot leidraad kan dienen en ons het gevoel kan geven een gemeenschappelijk doel te hebben, net zoals andere scheppingsverhalen. Alleen betreft dat nu niet een bepaalde groep, maar de hele moderne, geglobaliseerde wereld. (pagina 10-11)

Dit boek heeft een link met De ontdekking van de aarde : het grote verhaal van een kleine planeet van geoloog Peter Westbroek uit 2012 en De geschiedenis van de vooruitgang van historicus Rutger Bregman uit 2013.

Website Big history project

Terug naar Overzicht alle titels