Das Mag 2024, 307 pagina's - € 24,99
Wikipedia: Kustaw Bessems (1977)
Korte beschrijving
Een kritische analyse van het openbaar bestuur van Nederland. Kustaw Bessems gaat in op misstanden zoals het Toeslagenschandaal, de gaswinning en uitwassen in de jeugdzorg. Hoe kon dit gebeuren? En hoe krijgen Nederlanders een bestuur dat wel voor iedereen werkt? Bessems spreekt met experts, duikt in de wereld van ambtenaren en onderzoekt wat burgers zelf kunnen doen. Tijdens zijn zoektocht ontkomt hij niet aan de confrontatie met zijn eigen diepere drijfveren. Vaardig en onderzoekend geschreven. Met een portret in zwart-wit. Geschikt voor een brede tot geoefende lezersgroep. Kustaw Bessems (Rotterdam, 1977) is zaterdagcolumnist en redacteur bij de Volkskrant. Voor die krant maakt hij ook de podcast Stuurloos waarin hij onderzoekt hoe Nederland beter bestuurd zou kunnen worden. Eerder verscheen van hem onder meer 'Doe eens normaal man. In 7 stappen naar een betere politiek' (met Dirk Jacob Nieuwboer)..
Tekst op website uitgever
In dit hoopvolle en smakelijke boek schetst Kustaw Bessems onvermoeibaar en scherp een pad naar een overheid die er voor burgers is in plaats van andersom.
Want het beeld van Nederland als land waar alles tot in de puntjes is geregeld, ligt aan diggelen. In hoog tempo volgen misstanden elkaar op. Denk aan het Toeslagenschandaal, de gaswinning en uitwassen in de jeugdzorg. Het wantrouwen woekert en extremisme vlamt op.
Hoe kon dit gebeuren? En vooral: hoe krijgen wij Nederlanders een bestuur dat wel voor iedereen werkt? Want dat hebben we hard nodig om weerbaar te zijn in een onzekere wereld.
Met dezelfde verwondering als jij kijkt journalist Kustaw Bessems hiernaar. Aan experts met goede ideeën vraagt hij hoe we vooruitkomen. Hij duikt in de meestal onzichtbare wereld van ambtenaren, die soms haast net zo bekneld raken in het systeem als de mensen die ze moeten helpen. Maar hij treft daar ook getalenteerde idealisten, waardoor er misschien meer de goede kant op gaat dan ooit. Én er blijkt veel te zijn dat wij burgers zelf kunnen doen.
Op zijn zoektocht ontkomt Bessems niet aan de confrontatie met zijn eigen diepere drijfveren.
‘Niet vaak onderzoeken mensen op dit niveau de weerbarstige realiteit. Een perfect recept tegen cynisme.’ – Jeroen Wollaars
‘Sprankelend. Een eigenzinnig en betrokken journalist die zich vastbijt maar ook openstaat voor het verklarend tegengeluid.’ – Jury Anne Vondelingprijs
‘Door Kustaw Bessems begrijp ik beter wat er om ons heen gebeurt. Stuurloos ontstijgt de heersende meningen.’ – Diederik Ebbinge
‘Bij het lezen van Stuurloos wilde ik alles onderstrepen. Mijn brein juicht van instemming. En alles zo vlot, intelligent en helder geschreven.’ – Saskia Noort
Kustaw Bessems (1977) is zaterdagcolumnist en redacteur bij de Volkskrant. Voor die krant maakt hij ook de succesvolle podcast Stuurloos waarin hij onderzoekt hoe Nederland beter bestuurd zou kunnen worden. Zijn werk is gericht op de geïnteresseerde leek, maar invloedrijk binnen de wereld van het openbaar bestuur, waar hij veelgevraagd spreker is. Eerder verscheen van hem onder meer Doe eens normaal man. In 7 stappen naar een betere politiek (met Dirk Jacob Nieuwboer).
Fragment uit hoofdstuk 6. Wij hebben deze fabriek gebouwd
Albert Jan Kruiter is ook zo iemand die ik sprak.
Albert Jan Kruiter probeert als 'actieonderzoeker' problemen op telossen van mensen die vastlopen in de bureaucratie. Waarbij 'vastlopen' meestal zacht is uitgedrukt. Hij doet dat met het Instituut voor Publieke Waarden. Dat richtte hij in 2010 op als een 'instituut' met een knipoog, maar inmiddels maakte het zijn titel waar. Er werken veertig mensen die drie- tot vierhonderd huishoudens per jaar uit de administratieve kluwen proberen te bevrijden, en ondertussen zijn ze ook nog bezig met het voorkomen dat anderen in dezelfde kluwen verstrikt raken.
'Zien we dat het aantal dakloze jongeren toeneemt, dan proberen we de ene helft van de week te zorgen dat zij een dak boven hun hoofd krijgen, de andere helft van de week reflecteren we: waarom lukt het wel, waarom lukt het niet? We kijken altijd naar het systeem vanuit de positie van de mensen met problemen. Als jongeren thuisloos worden, gebeurt dat bijvoorbeeld vaak rond hun achttiende. Dat gaat om jongeren die al jeugdzorg nodig hadden. Zodra ze meerderjarig zijn wordt die zorg niet meer betaald uit de Jeugdwet en komen ze onder allerlei andere wetten te vallen. Ze moeten studeren of werken, maar tegelijk komt er een bureaucratische clusterbom op ze af. Drie maanden later zie je ze vaak opduiken in circuits waar je ze wilt tegenkomen: kringen van loverboys, de daklozenopvang of een gesloten ggz-instelling.
Hij rekent voor: 'Een plek in een jeugdzorginstelling kost 75.000 euro per jaar. Als een jongere daar pakweg twee jaar heeft gezeten, kun je zeggen dat wij daar als samenleving anderhalve ton in hebben geïnvesteerd. En op hun achttiende laten we die jongeren vanuit zo'n instelling zo de straat op lopen. Dus proberen we niet alleen jongeren te helpen die al dakloos zijn, maar ook te bedenken hoe we dat kunnen voorkomen.'
Het is een van de vele gevallen die Kruiter tegenkomt waarin wat beter zou zijn voor de mens, de samenleving ook nog eens minder op kosten zou jagen. Iets wat hij al merkte bij zijn eerste stappen in het actieonderzoek. Kruiter was ooit begonnen als traditioneel wetenschappelijk onderzoeker. Dat was niet best voor zijn stemming. 'Mijn analyses gingen dieper en dieper en daar werd ik somberder en somberder van.'
In 2007 deed hij aan de Universiteit Leiden onderzoek naar regelgeving die lokale professionals in de weg zat. 'Daarvoor zat ik op de bank bij een huishouden waar 48 verschillende partijen mee bezig waren. Het was een familie met veel kinderen waar hulpverleners, accountmanagers, mensen van de verzekering en anderen bij betrokken waren. Het gezin zat in de schulden, maar daarmee hielp dan wee niemand ze. De vader had niet voldaan aan zijn sollicitatieplicht. 'Dus dan is het eigen schuld, dikke bult. Maar de schuld was 6000 euro en dat hele hulpverleningscircuit kostte tweeënhalve ton per jaar.' Daarbovenop kwam nu een beschuldiging van fraude omdat hij bijzondere bijstand die hij had ontvangen voor een babykamer had besteed aan winterjassen voor de kinderen, toen het gas werd afgesloten.
Kruiter zat in de trein op de terugweg vanaf het gezin en dacht: straks schrijf ik een Engelstalig wetenschappelijk artikel, dat zes of zeven mensen lezen. Hij vond het not done om zo veel tijd aan dat gezin te vragen zonder dat het gezin er zelf iets aan had. 'Toen heb ik al die partijen in een zaaltje uitgenodigd en gevraagd: kunnen we het probleem van die schuld niet verhelpen? Dat bleek gewoon te kunnen. Verschillende instanties namen een deel over. Tegenwoordig hebben gemeenten hier vaak een potje voor.' (pagina 202-203)
Lees ook: De dag dat Peter de deur dichttimmerde : waarom mensen die onze hulp het hardst nodig hebben niet geholpen worden, geschreven door Albert Jan Kruiter en Clara Pels (uit 2012)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen