zaterdag 1 november 2025

Laurence Rees

In de geest van de nazi's : 12 waarschuwingen uit de geschiedenis
Ambo Anthos 2025, 436 pagina's  € 34,99

Wikipedia: Laurence Rees (1957)

Korte beschrijving
Een diepgaand boek over de opkomst van het nazisme in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Laurence Rees onderzoekt hoe de nazi's hun misdaden konden plegen en waarom gewone burgers de uitroeiing van de Joden tolereerden. Hij combineert historische beschrijvingen met inzichten uit de gedragspsychologie om een van de meest complexe vraagstukken van de Tweede Wereldoorlog te analyseren. Rees maakt gebruik van niet eerder gepubliceerde getuigenissen van voormalige nazi's en burgers. Het boek bespreekt de opkomst en ondergang van de nazi's door middel van 'twaalf waarschuwingen', zoals het verspreiden van complottheorieën, het bevorderen van 'wij-zij'-denken, het uitbuiten van racisme en het gebruik van religie om het autoritaire regime te legitimeren. Vloeiend, prettig leesbaar en met diepgang geschreven. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep. 

Laurence Rees is een Britse schrijver, historicus, journalist en documentairemaker. Hij schreef meerdere boeken, waaronder ‘Het charisma van Adolf Hitler’.

Tekst op website uitgever
Een draaiboek voor totalitarisme van de hand van een briljant historicus. Voor de lezers vanTimothy Snyder, Anne Applebaum en Geert Mak

Hoe konden de nazi’s hun misdaden begaan? Waarom tolereerden gewone burgers de uitroeiing van de Joden? In In de geest van de nazi’s combineert Laurence Rees indringende beschrijvingen van de geschiedenis met nieuwe inzichten uit de (gedrags)psychologie om enkele van de meest verbijsterende vraagstukken over de Tweede Wereldoorlog te ontleden.

Rees baseert zich op niet eerder gepubliceerde getuigenissen van voormalige nazi’s en gewone burgers. Hij volgt de opkomst en uiteindelijke ondergang van de nazi’s door de lens van ‘twaalf waarschuwingen’, waaronder het verspreiden van complottheorieën, ‘wij-zij’-denken, uitbuiten van racisme en gebruik van religie om legitimiteit te verschaffen aan het autoritaire staatsapparaat.

‘Rees wil zijn lezers expliciet waarschuwen dat alles een stuk fragieler is dan we geneigd zijn te denken.’ **** – Bas Heijne in NRC

‘Het is goed opgezet, is geen saaie opsomming van getallen, maar een informatief geheel, gesteund door goede analyses en voorbeelden van individuele levens.’ - Tzum

Fragment uit Twaalf waarschuwingen
Alles is fragiel - vaak veel fragieler dan we denken. Dat is de voornaamste boodschap die ik uit mijn werk meeneem.
  Keer op keer kwam ik mensen tegen die geschokt waren over de snelheid waarmee hun wereld was veranderd - van Duitsers die  ondersteboven waren van de economische instorting aan het begin van de jaren dertig tot Hongaarse Joden die konden geloven hoe snel hun leven instortte door de komst van de nazi's; van Poolse academici die naar een bijeenkomst op een universiteit kwamen, om vervolgens te worden gearresteerd en naar een concentratiekap te worden gestuurd, tot Duitse kinderen die zagen dat hun huis ineens in brand stond en er getuige van waren hoe hun moeder werd verkracht. Deze mensen en nog vele anderen maakten me duidelijk hoe fragiel ons leven en de instituties om ons heen zijn.
  Dit is vooral zorgwekkend als we erbij bedenken dat de NSDAP weliswaar gelukkig niet meer bestaat, maar dat de essentiële waarden van het nazisme - haat, anderen tot zondebok maken, antisemitisme, racisme en gewelddadig nationalisme - no altijd springlevend zijn.
  Met dat in gedachten volgen nu twaalf waarschuwingen omtrent hoe de democratie kan worden aangetast. Ik leid deze af uit een onderzoek naar deze verschrikkelijke periode en ze hebben stuk voor stuk betrekking op de hoofdstukken in dit boek met dezelfde titels.
  Ik bied ze aan terwijl ik noch links noch rechts aanhang, maar als iemand die democratie meer waardeert dan dictatuur. (pagina 365)

Complottheorieën verspreiden

Zij en wij gebruiken

Leiden als een held

De jeugd corrumperen

Samenspannen met de elite

Mensenrechten aanvallen

Gebruikmaken van geloof

Vijanden waarderen

Verzet elimineren

Racisme aanwakkeren

Moorden op afstand

Angst aanwakkeren

Lees bijvoorbeeld ook: Verloren land : de zeven stappen van democratie naar dictatuur van Ece Temelkuran (uit 2019), Over tirannie : twintig lessen uit de twintigste eeuw van Timothy Snyder (uit 2017)

Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen