Marius de Geus

Filosofie van de eenvoud : vereenvoudiging en matiging als verrijking van het bestaan
Jan van Arkel 2015, 384 pagina's - € 19,95

Wikipedia: Marius de Geus (1954)

Korte beschrijving
De auteur is politiek filosoof aan de Universiteit van Leiden. Hij analyseert uiterst zorgvuldig en toegankelijk de economische, maatschappelijke en politieke werkelijkheid van het 'nooit genoeg' van de westerse maatschappijen. Vervolgens ontvouwt hij op overtuigende wijze zijn 'filosofie van de eenvoud' waarbij 'vrijwillige matiging' en een eenvoudige levensstijl kernbegrippen vormen. Tevens is een volledig politiek en ethisch omdenken nodig, weg van het falende liberalisme, hedonisme en consumentisme naar de ware, ecologisch verantwoorde 'kunst van het leven' van eenvoud in een eindige wereld. Dit zal een permanent en soms zeer weerbarstig individueel en collectief leerproces vereisen, dat echter tot een rijker en betekenisvoller bestaan zal leiden. Het levenstempo zal 'normaliseren'. Een meeslepend en zeer actueel betoog voor een 'verlaging van onze ecologische voetafdruk'. Gericht op een breed, op het nadenken over matiging en eenvoud gericht publiek.

Fragment uit 13. Belangrijke eindbevindingen, geleerde inzichten en opgedane lessen
Het bestaan van een niet te ontkennen maatschappelijke tegenstand en in bepaalde gevallen zelfs ook uitgesproken 'weerzin' ten aanzien van ene filosofie van vrijwillige vereenvoudiging, matiging en zelfbeheersing, valt in onze westerse samenleving op basis van verschillende redenen te verklaren.
  Een eerste reden is het feit dat de bevoorrechte westerse burgers een dergelijke ethiek vrijwel onmiddellijk associëren met 'opgeven', 'afzien' en 'inleveren'. Een dergelijke 'filosofie van de eenvoud' wordt door de meeste burgers al bij voorbaat afgewezen. Dit gebeurt op grond van de negatieve gevoelswaarde en verbinding met zuinigheid en schraalheid, beperking van de consumptiekeuzes, de verwachting van een zekere armoedigheid en een daarmee samenhangende existentiële angst voor het op tal van gebieden mogelijk ervaren van  tekorten'.
  Een tweede reden is dat een overgang naar meer eenvoudige, gematigde en beheerste levenswijzen en gedragingen ook een teken is dat de toekomst onzeker is en dat vertrouwde en langdurig ingesleten consumptiepatronen en gedragingen aangepast dienen te worden. Dit kan gepaard gaan met gevoelens van kwetsbaarheid, aantasting van het zelfvertrouwen en het zelfbeeld van burgers: het zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden kost energie, kan spanningen opleveren en kan tot onverwachte en onvoorspelbare gevolgen leiden. Het bevestigt dat het menselijk bestaan voortdurend aan veranderingen onderhevig is en fundamentele onzekerheden met zich meebrengt.
  Een vergelijkbare vereenvoudigingsfilosofie wordt met behulp van de genoemde processen van 'framing' in de media doorgaans direct in verband gebracht met het inleveren van ruimere consumptiemogelijkheden, het opgaven van aanzien, comfort, luxe en het leiden van ene ascetisch bestaan, dat de mensen zich zouden dienen op te leggen om de welbekende ' aardse verleidingen' te bedwingen. (pagina 349-350)

Terug naar Overzicht alle titels