Machteld Zee

Heilige identiteiten : op weg naar een shariastaat?
Querido 2016, 168 pagina's - € 18,99

Website Universiteit Leiden: Machteld Zee (1984)

Tekst op website uitgever
Hoeveel vrijheid kunnen we geven aan het islamitisch fundamentalisme zonder onze eigen vrijheden te verliezen? Op heldere wijze onderzoekt Machteld Zee deze urgente vraag. Bij hoge uitzondering kreeg Zee toegang tot enkele shariaraden in Engeland: rechtbanken waar de wet van de sharia geldt in plaats van de westerse beginselen van vrijheid en gelijkheid voor iedereen. Ze zag daar hoe islamitische vrouwen in een parallel religieus rechtsstelsel afhankelijk worden gehouden.

‘We mogen moslima’s de bescherming van de wet nooit ontnemen. Machteld Zee heeft gelijk: dat mag niet gebeuren. Eén wet voor iedereen.’ Jolande Withuis in de Volkskrant

Fragment uit Multiculturalisme
Het begrip multiculturalisme heeft vele betekenissen. Het kan worden gebruikt om feitelijke variatie te beschrijven, omdat er veel culturen, religies, nationaliteiten en etniciteiten door elkaar leven. Maar het woord multiculturalisme zoals ik het in dit boek gebruik, duid top een morele overtuiging. Meer nog dan dat, het is een sociaal-intellectuele beweging die de waarde van diversiteit promoot en erop aandringt dat alle culturele en religieuze groepen worden behandeld met respect en als gelijken. Tijdens mijn onderzoek was het voor mij onduidelijk waarom er een sociaal-intellectuele en ook politieke beweging is die lidmaatschap van een minderheid, waartoe de multicultaralisten zelf vaak niet behoren, wil bestendigen. Daaraan moet ene bepaald gedachtegoed ten grondslag liggen, dacht ik, en dat is ook zo. Het is belangrijk dat we er aandacht aan besteden. Want hoewel wereldleiders als Angela Merkel ('Multikulti-Gesellschaft ist "absolut gescheitert"), David Cameron ("State multiculturalism has failed society") en Nicholas Sarkozy ("Oui, c'est un éched")  publiekelijk afstand hebben genomen van het multiculturalisme en het stevig onder vuur ligt, is de kern ervan very much alive.

Het idee van de unieke waarde van culturen komt voort uit het ideaal van 'authenticiteit'. De achttiende-eeuwse Duitse filosoof Johann Gottfried van Herder (1744-1803), uit het romantische tijdperk, stelde bijvoorbeeld dat alle culturen unieke uitingen van de menselijke geest zijn, als bloemen in de tuin, die elkaar prachtig aanvullen en een toevoeging zijn voor de rijkdom van de wereld. De invloed van cultuur, schreef hij, dringt door tot het individu en heeft invloed op de wijze van denken, voelen en beoordelen, op voedsel, kleding, lichamelijke gebaren, manier van praten, pijn, waarden, idealen, dromen, nachtmerries, en esthetische en morele gevoeligheden. De mens voelt zich thuis in zijn cultuur. Herder vond het niet verrassend dat elke gemeenschap stevig vasthoudt aan haar cultuur en die probeert door te geven aan volgende generaties. Geen mens kan buiten zijn culturele gemeenschap leven. Lidmaatschap ervan is een basisbehoefte van de mens, zoals voedsel en psychische veiligheid. En, belangrijk, mensen kunnen alleen 'waarlijk mens' zijn als zij 'trouw' aan zichzelf zijn. Dit authenticiteitsideaal heeft onder meer geleid tot nationalisme. Mara het heeft zich inmiddels ook vertaald naar culturen binnen een natie. De gedachte dat je pas echt jezelf bent als je je kunt onderdompelen in je 'eigen' cultuur leeft sterk. (pagina 73-75)

Terug naar Overzicht alle titels