Lias uitgeverij 2020, 96 pagina's - € 14,95
Website Jelle Reumer (1953)
Korte beschrijving
Toen hij in 2005 'De ontplofte aap : opkomst en ondergang van de mens' schreef, leefden er ongeveer zes miljard mensen op aarde, nu in 2020 zijn dat er zowat acht. Auteur Jelle Reumer (1953) is bioloog, emeritus-hoogleraar paleontologie, columnist in Trouw en publicist op het gebied van evolutie en (stads)natuur. Dit essay belicht de relaties tussen overbevolking door de homo sapiens op deze wereldbol, de gigantische en – voor de mens hoogst riskante – achteruitgang van de biodiversiteit, het gaan bewonen van steden door ratten, vossen, duiven en flora en ten slotte de coronapandemie die in 2020 begon. Met zijn heldere en prettig informerende manier van schrijven, bespreekt hij een relevant scala aan thema’s. De belangrijkste – en lastigste – taak voor de mens is het stevig terugdringen van de overbevolking. Hij vertelt ook waarom dat zo lastig is. Anders vernielen we permanent de leefbaarheid van de aarde voor de mens in de toekomst. Het boekje – waaraan meerdere media al aandacht besteedden, ontstond in de lockdownperiode begin 2020 op uitnodiging van zijn uitgeefster. Een prettig leesbaar en hoogst actueel boekje.
Tekst op website
De coronacrisis van 2020 wees de mensheid op haar kwetsbaarheid. Miljoenen werden ziek of stierven. Maar het probleem is groter: de hele aarde is ziek. Op de beroemde foto Blue Marble zien we een mooie kogelronde blauwe planeet. Van grote afstand zie je niets, maar in werkelijkheid lijdt onze planeet aan een nare huidaandoening. Het aardoppervlak is overwoekerd met mensen. In hun kielzog is er teveel aan landbouwhuisdieren, worden CO2 en methaan in de atmosfeer gepompt, zeeën overbevist en natuurlijke habitats vernietigd. De biodiversiteit verdwijnt in rap tempo. Grote delen van de aarde worden onleefbaar: soorten zoeken in toenemende maten hun heil in steden. Wilde dieren worden op markten verhandeld - tot ze er niet meer zijn. De laatste restjes worden als bushmeat opgegeten, of gestroopt om als medicijn te worden fijngemalen. Wie de ui afpelt, komt tot de kern: de menselijke overbevolking. Het is de olifant in de kamer en bovendien een taboe. Het is de hoogste tijd om erover na te denken, te praten en het op de politieke agenda te zetten. Dit uitdagende essay geeft daartoe een aanzet. 'Reumer schrijft prettig. Zijn betoog is glashelder, overtuigend en verontrustend.' - de Volkskrant
Fragment uit (de) Introductie
Het jaar 2020 zal in de geschiedenisboeken blijven voortleven als het jaar van de covid-19-pandemie. Terwijl ik dit schrijf, zitten we er midden in. Het is zomer, in vele landen zijn de eerste schrikreacties en lockdownmaatregelen door het heerlijke zomerweer verdampt. De bevolking wordt roekelozer, perst zich weer in vliegtuigen, zoekt massaal de stranden op en viert zorgeloos feest met bier en luide muziek. Ondertussen lacht het coronavirus dat de ziekte covid-19 veroorzaakt, SARS-CoV-2 voor intimi, in zijn vuistje. Virussen zijn dol op vliegtuigen, mensenmassa's en lawaaiig feestgedruis.
Het jaar 2020 vertoonde, voor wie er op lette, ook een opvallend aantal wetenschappelijke en populaire artikelen over de teloorgang van de natuur en de biodiversiteit. Het begon al in januari met de verklaring dat de Chinese lepelsteur Psephurus gladius definitief is uitgestorven. Lepelsteuren waren kolossale vissen, ze konden naar verluidt wel zeven meter lang worden, maar vooral waren het levende fossielen die al tweehonderd miljoen jaar op onze aarde vertoefden. Tot nu. Ze leefden in de grote Chinese rivieren en gingen ten onder aan overbevissing en de bouw van stuwdammen. Ergens tussen 2000 en 2007 werd de laatste lepelsteur gevangen. Sindsdien is het voorbij. Dat die vreemde vis - een levend fossiel - in China uitstierf en het coronavirus in datzelfde land ontstond, lijkt toeval. Voor hetzelfde geld was een vis in de Amazone definitief verdwenen en was de pandemie in Congo ontstaan als een ebola-2.0. Maar helemaal toevallig is het niet.
De vis is eenvoudigweg uit de rivier en daarmee van de aardbodem weggegeten. Door mensen. China is een overbevolkt land met overbevolkte megasteden, een geschiedenis van grote hongersnoden, een hygiëne die wel wat te wensen overlaat en een enorme druk op het milieu.
De drie kernbegrippen van dit essay zijn genoemd. Overbevolking, biodiversiteit, pandemie. Zeker zo belangrijk is een vierde begrip: klimaatverandering. Alle houden verband met elkaar, dat wil zeggen, de grote problemen waar onze aarde mee kampt, zijn alle in verband te brengen met dat ene onderliggende probleem: de explosie van één zoogdiersoort in aantallen. De overbevolking van de aap in kwestie: Homo sapiens, is de olifant in de kamer. (pagina 5-6)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen