Prometheus 2021, 189 pagina's - € 20,00
Wikipedia: Bas Heijne (1960)
Korte beschrijving
Bas Heijne (1960) schrijft al jarenlang essays voor onder andere de NRC en heeft veel van zijn columns gebundeld in boeken. Deze keer heeft hij de gesprekken gebundeld die hij tussen 2018 en 2020 voerde met een aantal wetenschappers. Met behulp van deze gesprekken probeert hij tegenkracht te bieden aan de waan van de dag en de idee dat elke waarheid een subjectieve waarheid is. Enkele van de wetenschappers die door Heijne aan de tand gevoeld worden, zijn Richard Wrangham, Ivan Jablonka en Hartmund Rosa. De vragen die Heijne aanroert, gaan vooral over de opkomst van het rechts-populisme en de opkomst van onvrede, nationalisme en problemen die te maken hebben met identiteit. Dat lang niet iedereen meedoet aan de globale samenleving en dat grote groepen mensen zich niet gehoord voelen, lijkt een rode draad in de interviews. Geschikt voor mensen die geïnteresseerd zijn in actuele, filosofische kwesties.
Tekst op website uitgever
Waarom groeit het wantrouwen jegens de wetenschap? Waarom trekken mensen zich steeds minder aan van feiten? Waarom is identiteit zo’n heet hangijzer geworden, in de politiek en in ons eigen leven? Waarom kost het zo veel moeite de zwarte bladzijden van onze geschiedenis onder ogen te zien? Waarom verdwijnt religie niet? Waarom is racisme zo hardnekkig? Hoe komt het dat de mens zowel goedmoedig is als uitermate gewelddadig?
Voor NRC Handelsblad ging vermaard essayist Bas Heijne op zoek naar het verhaal achter het dagelijkse rumoer en de krantenkoppen. Hij sprak met denkers en wetenschappers (onder anderen Peter Pomerantsev, Angela Saini, Elaine Pagels, Martin Hägglund en Géraldine Schwarz) over grote kwesties die het debat in onze tijd bepalen. Samen vormen deze gesprekken een diepgravend portret van onze verwarrende tijd. Waarbij ook de lezer zelf aan het denken wordt gezet.
Fragment uit 'In de politiek hebben ideeën plaatsgemaakt voor emoties' - gesprek met Peter Pomerantsev, journalist en onderzoeker
BH: Heeft het ook te maken met de toegenomen kennis over hoe de menselijke geest in elkaar steekt, waardoor die gemakkelijker te manipuleren valt?
PP: 'Doelgroepen vinden en analyseren kan tegenwoordig steeds preciezer. Er is veel debat over of je mensen werkelijk kunt beïnvloeden door een psychologisch profiel van hen op te stellen aan de hand van hun likes op Facebook. In theorie kan dat, een gigantische hoeveelheid data verzamelen over de opvattingen en het gedrag van mensen, maar het is de vraag of je ze op die manier echt kunt aansturen. Maar we kunnen wel steeds beter specifieke groepen bedienen en die voortdurend testen op wat ze vinden en willen.
Dat leidt tot de verkaveling van de publieke ruimte, in plaats van vijf, zes kranten heb je nu duizenden Facebookgroepen. Dat maakt het moeilijk om nog met elkaar in gesprek te komen en het schept ook een politieke strategie die het moet hebben van verschillende, vaak tegenstrijdige boodschappen tegelijk. Politici bedienen zich tegenwoordig in plats van een ideologie van een vage emotiepolitiek, omdat ze heel veel groepen tegelijk willen bereiken. Trump deed het voortdurend. Zelenky in Oekraïne doet het net zo goed.
Wanner je al die verschillende groepen vervolgens naar de stembus wilt krijgen, werkt het helaas het best wanneer je ze verenigt in een vaag vijandsbeeld. Dat zag je ook bij de Brexit-campagne. Je geeft mensen die tegen immigratie zijn één verhaal, en weer een ander aan strijders voor dierenrechten, waarin de EU als vijand van het dierenwelzijn werd voorgesteld - dat was overigens de succesvolste onlineadvertentie van de Brexiteers. Om dat alles bij elkaar te brengen heb je een abstracte vijand nodig, de Europese Unie, de mainstreammedie, de elites. Dat is wat Boris Johnson aan het doen is, hij werpt zich voortdurend op als man van het volk tegen het establishment. Een dergelijke logica leidt tot een politiek die irrationeel is. Gevoelens speelden altijd een rol in de politiek, maar nu gaat het om gevoelens in plaats van ideeën.' (pagina 128-129)
In het boek interviewt Bas Heijne verschillende mensen waarvan boeken op dit blog zijn verzameld
Richard Wrangham. De goedheidsparadox : deugen de meeste mensen wel? (2021)
Lorraine Daston. Tegen de natuur in (2020)
Mark Lynas. Zes graden (editie 2020)
Angela Saini. Superieur : de terugkeer van de rassentheorie (2020)
Nathalie Heinich. Wat onze identiteit niet is (2019)
Jill Lepore. Deze waarheden : een geschiedenis van de Verenigde Staten (2020)
Peter Pomerantsev. Dit is geen propaganda : de oorlog tegen de waarheid (2019)
Jan-Werner Müller. Wat is populisme? (2017)
Hartmut Rosa. Leven in tijden van versnelling : een pleidooi voor resonantie (2016)
Enkele andere boeken van Bas Heijne
Staat van Nederland : een pleidooi (2017)
Onbehagen : Nieuw Licht op de beschaafde mens (2016)
Wereldverbeteraars : Gandhi, King, Mandela - hun erfenis (2017)
Kleine filosofie van de volmaakte mens (2015)
De betovering van de wereld (2013)
Vrijheid, gelijkheid, broederschap (2018)
Mens/Onmens : essay (2020)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen