Octavo 2020, 94 pagina's - €17,50
Oorspronkelijke titel:Gegen die Natur (2018)
Wikipedia: Lorraine Daston (1951)
Korte beschrijving
Wetenschapshistorische en -filosofische studie over de spanning tussen het gebruik van de natuur als bron van normen voor menselijk gedrag de de bewering van filosofen en wetenschapsbeoefenaars dat de natuur geen waarden kent. Waarom beschouwen mensen in uiteenlopende culturen en tijdperken de natuur als bron van normen voor menselijk gedrag? Filosofen en wetenschappers hebben eeuwenlang beweerd dat de natuur geen waarden kent. Toch probeert de mens keer op keer het "zijn' van de natuur te veranderen in een "zou moeten zijn'. Wetenschapsfilosofe Lorraine Daston laat zien dat de poging om de natuurlijke orde te gebruiken als bron van de morele orde even problematisch als onvermijdelijk is.
Tekst op website uitgever
Waarom beschouwen mensen in uiteenlopende culturen en tijdperken de natuur als bron van normen voor menselijk gedrag?
'Zijn' en 'zou moeten zijn'
Filosofen en wetenschappers hebben eeuwenlang beweerd dat de natuur geen waarden kent. Toch probeert de mens keer op keer het ‘zijn’ van de natuur te veranderen in een ‘zou moeten zijn’. Wetenschapsfilosofe Lorraine Daston laat zien dat de poging om de natuurlijke orde te gebruiken als bron van de morele orde even problematisch als onvermijdelijk is.
Over Lorraine Daston
Lorraine Daston (1951) studeerde wetenschapsgeschiedenis en -filosofie aan Harvard University en de University of Cambridge. Zij is directeur emerita van het Max-Planck-Institut für Wissenschaftsgeschichte in Berlijn en gasthoogleraar aan de University of Chicago. Daston is auteur van een aantal standaardwerken, waaronder: Wonders and the Order of Nature, 1150-1750 (1998, i.s.m. Katharine Park), Things that Talk: Object Lessons from Art and Science (2004) en Natural Law and Laws of Nature in Early Modern Europe (2008, i.s.m. Michael Stolleis).
Fragment uit 6. Orde en normativiteit
Van de nachtmerries die de collectieve verbeelding van de mens teisteren, is die van de chaos de meest angstaanjagende. Bloedige, tirannieke en meedogenloze ordes hebben overal in de geschiedenis van de mensheid hun sporen achtergelaten; ordes die met een stalen wurggreep tallozen de adem benamen. Vele filosofen en wetenschappers hebben geoordeeld dat ook de orde van de natuur harteloos is, onverbiddelijk in haar functioneren en onverschillig ten opzichte van menselijke vreugde en verdriet. Orde als zodanig kan een nachtmerrie worden, maar de gruwelen van een al te strenge orde verbleken bij de verschrikking van de totale afwezigheid van orde. Een eindeloze burgeroorlog vormt een groter kwaad dan de hardvochtigste dictatuur, en een vorm- en wetteloos heelal is het eerste uitgangspunt van elke kosmogonie, of het nu een godheid is of de natuurwet die verantwoordelijk wordt gesteld voor de schepping van een kosmos die deze naam verdient. Een land waarin niemand zich aan zijn belofte houdt, waar de zon 's morgens nu eens opkomt en dan weer niet, waar het verleden geen aanwijzing geeft voor de toekomst, is een niemandsland. (pagina 55)
Citaat uit een interview
Ik vermoed alleen dat we een tijdperk in gaan waarin we, in plaats van duidelijk te onderscheiden wat we wel en niet kunnen beheersen, de radius van menselijke schuld vergroten. De manier waarop we omgaan met Covid-19 is daar een teken van. We doen ineens pogingen om een bedrijf of land te vinden dat we verantwoordelijk kunnen houden voor de uitbraak. Bij eerdere vergelijkbare epidemieën, zoals SARS en ebola, gebeurde dat niet. Niemand wees met een vinger naar een bepaald bedrijf of land. Dit is dus iets nieuws. We nemen het patroon van menselijke schuld over en projecteren het op de natuur. Maar we moeten realistisch zijn over wat we redelijkerwijs van mensen kunnen verwachten. En een beroep doen op menselijke schuld is een grote stap terug. (uit: 'Wetenschap kan een verontrustende ervaring zijn', Filosofie Magazine, oktober 2020, p 45)
Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen