Lemniscaat 2023, 156 pagina's - € 9,99
Oorspronkelijke titel: Left is not woke (2023)
Wikipedia: Susan Neiman (1955)
Korte beschrijving
Kritisch essay over hoe de woke-generatie haar eigen politieke doelen ondermijnt door het continueren van wij-zij-denken. Aan de hand van het werk van o.m. Foucault en Schmitt beargumenteert de auteur waarom mensen met progressieve idealen juist samen op zouden moeten komen voor gemeenschappelijke universele waarden, ongeacht onderlinge verschillen.
Tekst op website uitgever
Links ≠ woke is een vlammend en urgent boek. De Amerikaanse filosoof Susan Neiman, die als tiener sterk beïnvloed werd door de Burgerrechtenbeweging van Martin Luther King, behoort tot de meest geëngageerde denkers ter wereld. In dit boek roept zij mensen met progressieve idealen op om elkaar niet te bestrijden, maar samen op te komen voor gemeenschappelijke universele waarden, ongeacht verschillen in afkomst, gender en etniciteit. Zonder deze waarden zal de huidige woke-generatie haar eigen doelen ondermijnen en onbedoeld naar rechts afglijden. Op de lange termijn lopen we dan het risico te worden wat we verachten. Neiman wijst op de invloed van twee titanen van het twintigste-eeuwse denken, Michel Foucault en Carl Schmitt, die het sociale leven voorstelden als een eeuwige strijd van ‘wij’ tegen ‘zij’. Wie zich laat leiden door dit polariserende gedachtegoed, is bezig met een stammenstrijd waar niemand beter van wordt. Het is hoog tijd dat we weer gaan nadenken.
‘Links heeft afstand gedaan van precies die ideeën die we nodig hebben als we de ruk naar rechts willen tegengaan.’ – Susan Neiman
‘Met dit genuanceerde en gepassioneerde pleidooi voor universalisme bewijst Susan Neiman lezers van elke politieke snit een dienst.’ – Thomas Chatterton Williams, The Atlantic
Fragment uit 5. Conclusie
Op een warme ochtend in oktober laste ik tijdens de afronding van dit boek een pauze in, omdat ik had afgesproken met de Indiase auteur en activist Harsh Mander in een café in Berlijn. Manders onvermoeibare geweldloze strijd voor de rechten van gemarginaliseerde volkeren in zijn vaderland hebben hem een nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede en diverse doodsbedreigingen opgeleverd. Hij vergelijkt het zwijgen van het merendeel van het grote publiek over het lynchen van moslims in het huidige India met de Duitse onverschilligheid ten aanzien van het geweld tegen Joden in de jaren dertig van de vorige eeuw.
Toen we ontdekten hoeveel dezelfde ideeën we hadden, vroeg hij met wat voor boek ik bezig was. Ik vertelde dat ik aan het schrijven was over het feit dat de progressieven drie voor links essentiële principes hadden laten varen: geloof in het universalisme, een hard onderscheid tussen recht en macht, en de mogelijkheid van vooruitgang.
Mander was het ermee eens en stelde nog een vierde principe voor: een geloof in het belang van twijfel. Zijn marxistische collega's hadden hem vaak gevraagd waarom hij geen communist was, gezien zijn felle loyaliteit aan universele sociale en economische rechten. Zijn antwoord was simpel: hij zou nooit een beweging kunnen steunen die hem verbood om nog zaken in twijfel te trekken. 'Het hindoeïsme heeft enorme problemen', vervolgde hij. De regering-Modi heeft hem van terrorisme beschuldigd vanwege zijn pogingen om de onderdrukking va moslims door hindoes tegen te gaan. 'Maar het heeft één ding dat abrahamitische godsdiensten niet hebben: al die goden en godinnen laten ons de noodzaak van twijfel zien.'
Twijfel was natuurlijk ook fundamenteel voor de Verlichting en de Verlichtingsdenkers zouden het amusant gevonden hebben als ze gehoord hadden dat ze iets gemeen hadden met de polytheïstische hindoes. Van Gotthold Ephraim Lessing is bekend dat hij ooit zei dat hij de eindeloze zoektocht naar de waarheid verkoos boven de waarheid zelf. Geen enkele godsdienst kan een einde maken aan geweld, zoals de recente gebeurtenissen in India en het boeddhistische Myanmar wel hebben laten zien. Maar het matigen van je geloof in je diepste principes door te twijfelen aan de toepassing ervan, zou vele schade kunnen voorkomen. Op dit moment in de geschiedenis is er niets zinlozers dan wanneer één progressieve persoon een andere progressieve persoon afwijst vanwege een meningsverschil over wat als discriminatie geldt. (pagina 146-147)
Artikel: Van trots vignet tot sinister signaalwoord (De Groene Amsterdammer, 6 april 2023)
Lees ook: Je mag ook niets meer zeggen : een nieuwe taal voor een nieuwe tijd van Mounir Samuel (uit 2023), of Wie wat woke? : een cultuurkritische benadering van wat we (on)rechtvaardig vinden van Walter Weyns (uit 2021).
Andere boeken van Susan Neiman: Waarom zou je volwassen worden? (uit 2014) en Verzet en rede : in tijden van nepnieuws (uit 2017), Wat we van de Duitsers kunnen leren (2020) of Verzet en rede : in tijden van nepnieuws (2017).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen