Het hangt in de lucht

Soms komen dingen in een kort tijdsbestek samen. Zaken die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben, maar als je ze met een bepaalde bril op bekijkt dan zie je de samenhang. Dat was in week 24 van 2012 het geval. De week waarin de publiciteit werd opgestart om veertig Lezers van Stavast te zoeken.

Oefening baart kunst
Allereerst was er een artikel in NRC Handelsblad over rekenen. Dat leerlingen van vmbo en havo slecht scoren op een rekentest die vanaf 2014 verplicht wordt. De kop trok de aandacht, Rekenen leer je door te rekenen. Maar vooral de tot kop opgeblazen uitspraak van ene Henk Tijms van de Stichting goed rekenonderwijs. Die bepleit dat we terug gaan naar de basis. En dat houdt in: oefening baart kunst. Vervolgens zegt hij "Johan Cruijff heeft ook honderdduizend keer een balletje tegen de muur getrapt voordat hij doorbrak bij Ajax".

Slimme boekenwurmen
Een dag later viel in de nieuwe Elsevier het artikel Slimme boekenwurmen op. Een artikel waarin José van der Sman aan de vooravond van de zomervakantie (waarin traditioneel weer velen weer boeken gaan lezen) recent wetenschappelijk onderzoek over het belang van lezen samenvat. In een apart kadertje worden zeven voordelen van het lezen van goede boeken samengevat. Een grote loftrompet.

Om te beginnen biedt het lezen van een mooi boek onmiddellijke ontspanning.

Jezelf verliezen in een boek is de ultieme vorm van ontspanning.

Daarom is het zo belangrijk om al op jonge leeftijd te leren lezen. En om het ook veel te doen.

In het eerste decennium van deze eeuw zijn er ook opmerkelijke brein verschillen gevonden tussen mensen die weinig en mensen die veel boeken lezen. () Het bevordert niet alleen de communicatie tussen de taalgebieden, maar ook tussen gebieden in de hersenen die voor andere zaken, zoals emoties, belangrijk zijn.

De lezer is niet alleen de toeschouwer van een toneelstuk, maar de acteur die alle rollen uitbeeldt. Dus als een van de hoofdfiguren in een roman gebukt gaat onder angst of verdriet, dan worden in het brein van de lezer dezelfde emoties opgeworpen.

Goede boeken bieden de bovenkamer van de lezer dus een schat aan kennis (non-fictie), en aan levenservaring (fictie). Ze versterken daarmee zijn intellect en algemene ontwikkeling, maar ook zijn sociale en emotionele intelligentie.

Hetzelfde gaat op voor concentratie. Wie een goed boek wil lezen zonder daar een jaar over te doen, moet zich langere tijd kunnen concentreren. Ook die vaardigheid wordt in het brein versterkt. Boeken lezen versterkt dus het concentratievermogen van een mens. Wetenschappers benadrukken dat dit niet het geval is bij het lezen van chats, berichten of korte verhaaltjes op internet. Die bevorderen eerder het omgekeerde: rusteloosheid.

Goede boeken lezen beschermt uiteindelijk dus ook tegen geestelijke aftakeling op oudere leeftijd.

Josh Ritter, Malcolm Gladwell & Anders Ericsson
Een dag later stond in NRC en NRC Next een recensie van de eerste roman van de Amerikaanse singer-songwriter Josh Ritter. De kop van dit artikel is de perfecte illustratie van alles wat in deze drie artikelen wordt gezegd. Als je ergens goed in wilt zijn of worden dan moet je er veel uren mee bezig zijn. Dit wetenschappelijk inzicht is bekend geworden en gemaakt door de Engels-Canadees-Amerikaanse wetenschapsjournalist Malcolm Gladwell. In Uitblinkers (uit 2008) legt hij uit wat de tienduizend-uren regel inhoudt. Hij geeft helaas niet aan wie verantwoordelijk is voor dit inzicht, nl. de Zweedese psycholoog K. Anders Ericsson.

Het 'verhaal' van Malcolm Gladwell is door velen opgepikt en je komt het sindsdien regelmatig tegen. Op onverwachte plekken. Het beeld is namelijk erg sterk. Iedereen die ergens goed in is (geworden) heeft dat te danken aan een bepaald ('gekregen') talent en passie om dag in dag uit met die gave bezig te zijn. Pianospelen, voetballen, timmeren, boekhouden, stukjes schrijven, koken en gaat u maar verder. De 'besten' in 'iets' hebben er veel uren in gestoken. Dag in, dag uit. Hebben zich veel ontzegd.

De meeste Nederlanders halen de10.000 uren norm
Met gemak. In tien jaar haal je tienduizend uur door elke (ELKE) dag drie uur met je talent bezig te zijn. Een gemiddelde Nederlander kijkt per dag gemiddeld ruim drie uur per dag naar de tv (en tegenwoordig een ander beeldscherm). Daar zijn we dus met z'n allen de besten in geworden. Ik trek geen conclusies, maar vermoed dat u die zelf wel kunt trekken. Na een week lang voetbal (en ook de analyses) te hebben gevolgd.

Een boek lezen per week
Alle bibliotheek-collega's vinden één boek per week lezen té veel. Ondoenlijk. Een immense opgave. Alleen weggelegd voor ... Tja, voor wie. Dat zeggen ze er niet bij, maar ze hebben daar zo hun gedachten over.
Toch kost het lezen van een boek van pakweg tweehonderd pagina's slechts vijf, zes uur. Nog geen uur per dag. Moet kunnen? Toch?

Josh Ritter
Is een redelijk onbekend muzikant. Die lange liedjes schrijft. Waarin hele verhalen worden verteld. Een goede manier om zijn werk te leren kennen is zijn laatste cd (uit 2010) So runs the world away met daarop het liedje Another new world. Over een man met een missie. Om in de 15e eeuw met zijn schip de Annabella Lee een 'andere wereld' te ontdekken. Daarin niet slaagt. Maar de poging is allerschoonst. En is een illustratie van een Man van Stavast. Die weet wat hij wil. Zich niet laat tegenhouden. In zichzelf gelooft. Uiteindelijk geen succes heeft, maar de reis was zo mooi!!

Muziek luisteren en maken is (tot slot) - dat zal José van der Sman zeker  onderschrijven - ook goed voor je bovenkamer.

Toetje
Op zaterdag 16 juni kwam NRC Handelsblad met een aanbieding. Dat zie je steeds vaker. 'De' krant probeert spullen aan lezers en abonnees te 'slijten'. De schoorsteen moet blijven roken. Dit keer was het een prent van Joost Swarte. En toevallig ging die over het genot van lezen. Om met een boekje in een hoekje te zitten. Of te kruipen. Toeval?

De prent heet Tussen de ruggen en je ziet een mannetje (het bekende Joost Swarte-mannetje) in een boekenkast zitten, verdiept in een boek. Hij is al uren aan het lezen. Die Lezer van Stavast. Wedden dat hij aan zijn derde boek van die week bezig is?

Homepage Achtergrondartikelen