Integendeel
Elke grote lezer weet als geen ander dat er heel erg veel is wat hij of zij niet weet. Nog niet tot zich heeft genomen. Er is gewoon té veel geschreven. Té veel mooie muziek gemaakt en opgenomen. Speelfilms en documentaires in overvloed. Musea vol kunstwerken. Plekken waar de meest verrassende voorstellingen worden uitgevoerd.
Ook weet elke veellezer dat niet elke tekst of boek zo belangrijk is. Veel toevoegt aan je zelfbeeld. Leidt tot meer of betere kennis.De hoeveelheid doet er niet zo veel toe.
Een lezer begrijpt wel dat hij lekker bezig is. Van alles leest. Her en der. Meer als zijn of haar buurman, of collega op het werk. Dat maakt hem - nogmaals - niet een beter mens. Maar hij (of zij) beschikt - dat weer wel - over meer bagage. Die van pas komt. Of niet. Soms wel, vaak niet.
Een veellezer is een M
Althans in de beeldspraak van Marjolijn Februari. De columniste van NRC Handelsblad, die zichzelf in haar column van maandag 23 juli 2012 neerzet als een M. Die beeldspraak heeft ze opgehaald (erover gelezen, dus) bij ene meneer Guy Kawasaki. Die al geruime tijd geleden de stelling betrok dat in goed geleide bedrijven 'de baas' (zeg de A) mensen aanneemt die beter zijn als hijzelf (A+-ers). In minder goed geleide bedrijven nemen leidinggevenden mensen aan die minder zijn als zij zelf. Daar neemt de A een B of C aan. Die zich op hun beurt omringen met mensen die lager staan (D of E's).
In haar column stelt Marjolijn zich op het standpunt dat ze een M is.Hire better than yourself.
In the Macintosh Division, we had a saying, “A player hire A players; B players hire C players”--meaning that great people hire great people. On the other hand, mediocre people hire candidates who are not as good as they are, so they can feel superior to them. (If you start down this slippery slope, you'll soon end up with Z players; this is called The Bozo Explosion. It is followed by The Layoff.) I have come to believe that we were wrong--A players hire A+ players, not merely A players. It takes self-confidence and self-awarness, but it's the only way to build a great team. (Guy Kawasaki. The art of recruiting)
Laten we voor het gemak aannemen dat u met mij, onnozele stukjesschrijver, een M-speler hebt getroffen. Dan richt ik me nu dus als vanzelf op het verschil tussen M's en N'nen.
De M's zijn namelijk, hoewel bijna net zo dom, toch licht superieur aan de N'nen. het verschil zit hem erin dat de M's nog net slim genoeg zijn om een vaag besef te hebben van hun eigen beperktheid. Ze horen in de verte de echo van de genieën, lezen nog wel eens wat, laten zich zo nodig overtuigen door een argument, hun nederigheid bestaat eruit dat ze met trots beweren cultuurdragers te zijn. Hun werk bestaat uit het beschimpen van de N'nen.
Die N'nen zijn te dom om in te zien hoe dom ze zijn. En omdat, zoals Darwin zegt, onwetendheid vaker zelfvertrouwen voortbrengt dan kennis dat doet, hebben ze altijd gelijk. Ze gaan dus alleen voor de vorm in debat, verkeren in de waan dat economie een harde wetenschap is en dat meten in het leven altijd leidt tot weten. Ze werken in de politiek of bij de televisie, geven leiding aan bedrijven en organisaties die allang door de A-, B- en C-spelers zijn verlaten; ze verdienen akelig veel meer geld en hebben griezelig veel meer invloed dan de M's.
De N'nen op hun beurt behandelen de mensheid alsof die louter uit O's bestaat. Waarmee de samenleving al gevaarlijk richting de Z gaat. Deze O's missen het vermogen zelf na te denken, ze zijn volledig afhankelijk van de kennis die anderen in hun oren gieten; daarbij hebben ze het liefste dat men het kort houdt.Intermezzo - De Design Academy
Dan noemt ze wat voorbeelden van de laatste weken. Ze had ook de toestand kunnen noemen op de Eindhovense Design Academy, waar de baas drie inhoudelijk sterke A+-ers aan de kant wilde schuiven. Een directrice die heilig gelooft in procedures, afrekenen en andere bullsh!t-management tools. Gelukkig sprongen inhoudelijk sterke personen voor deze drie in de bres en was er ergens een slim iemand die inzag dat de directrice gecorrigeerd moest worden. In het Eindhovens Dagblad formuleerde Mathieu Weggeman het op 18 juli als volgt
De driehoofdige top van het management vertrekt onder meer omdat ze minder bevoegdheden krijgt om docenten aan te stellen, het budget te beheren en het lesprogramma vorm te geven. Wil je een center of excellence blijven dan moet je de bevoegdheden van leidende professionals eerder uitbreiden dan inperken. 'Ook mogen ze niet meer lesgeven', en dat is heel dom want docenten accepteren vooral leiding van mensen die laten zien dat ze vak zelf ook beheersen. Je bent als manager immers vakdeskundige of bureaucraat. De eerste groep heeft in professionele organisaties gezag en autoriteit, de tweede slechts (straf- en beloningsmacht).
Goede colleges van bestuur voeren geen grote vernieuwingen door als de tent goed draait () De vrees van de drie vertrokken afdelingshoofden dat de masters ten onder zullen gaan aan management en bureaucratie, lijkt me terecht.
De M's stellen zich natuurlijk teweer tegen deze O-gerichte aanpak van de N'nen. Ze weten dat een cultuur niet wordt gevormd door boeken die je in één adem uitleest. De geniale boeken waarvan ik zelf het meest heb geleerd, heb ik zelfs nog nooit helemaal gelezen. Herzog van Saul Bellow? In blijven hangen. Mrs. Dalloway van Virginia Woolf? Stukje bij beetje.
Inderdaad. Ze snijdt hier een serieus punt aan. Elke week een boek lezen - van voor tot achter, helemaal - leidt niet automatisch tot kennis. Is niet an sich goed. Maar zoals gezegd weet elke veellezer dat en is het een bevestiging van iets wat hij of zij al wist. We doen ons best, maar zullen nooit 'slagen'.
O's weten dit niet. Die eten als kleuter het liefst appelmoes met knakworst, en krijgen daarna van de N'nen net zolang appelmoes met knakworst te eten tot ze sterven aan obesitas en verveling.
Hoe kunnen de N'nen dan zoveel O's bij elkaar verzinnen? Dat doen ze via enquêtes. Ze beweren dat ze waardevrij onderzoek doen naar voorkeuren en gedrag, terwijl ze in feite grossieren in vooronderstellingen op grond waarvan ze de gegevens interpreteren - 'in ene boek blijven steken is slecht' - zodat ze bij iedere enquête eruit krijgen wat ze erin hebben gestopt.
Hebben ze zo aangetoond dat we allemaal O's zijn, dan behandelen ze ons als O's, net zo lang tot we inderdaad O's zijn geworden, en dat is dan het moment waarop we en masse over P's gaan zeuren. Zijn we eenmaal zo ver afgezakt, dan staat het land op het punt een ontwikkelingsland te worden.
De slotwoorden van deze magistrale column vormen een soort manifest voor de Lezers van Stavast. Met humor. Ingehouden, maar desalniettemin.
Zo verspillen we onze tijd aan het alfabet na ons. Terwijl het in het huidige tijdsgewricht hard nodig is aandacht en steun te bieden aan het alfabet voor ons. Voorwaarts, moeten we, opwaarts. Crises bestrijden. Ik laat het daarom aan uw eigen oordelen over of u nog tijd voor mij vrij wilt maken. Bent u nog stommer dan ik, dan lijkt het me heel verstandig dat u mij voorlopig blijft lezen. Maar bent u slimmer, ga dan alstublieft, alstublieft, duurzame energiebronnen uitvinden en het klimaat redden
Klik hier voor een (lang) artikel in 'de' Rolling Stone (Global warning's terrifying new math)
Ergens in de week dat het conflict in Eindhoven speelde kwam een volstrekt onbekende Belgische muzikant 'voorbij'. In zijn eigen land heeft hij veel succes met het liedje Typisch Belgisch weer. Daarover later meer. Maar op die cd van Jo Jacobs - De Held - staat ook het liedje Weet je wat het is. Een liedje dat Marjolijn Februari ongetwijfeld (ook) zal aanspreken. En elke Lezer van Stavast kan behoeden voor de val om te denken dat hij of zij wat is (geworden) na veertig boeken in een seizoen te hebben gelezen. De eerste drie coupletten gaan als volgt:
Weet je wat het is
Het is zo'n gedoe
Altijd moeten denken over wat je doet
Weet je wat het is
Het is zo vervelend
Altijd moeten kijken of de rest het met je eens is
Weet je wat het is
Het is zo'n gedoe
Weet je wat ik doe
Ik lees zo'n boek
Een boek waarin staat dat je moet doen wat je zelf wil
Dat is wat ik ga doen
Lezen in zo'n boek
Een boek waarin staat wat je moet doen wat je zelf wil
Zeg me wat is het dan
Dat weet ik niet
Dat staat niet in het boek
Dat zijn ze vergeten
Dat staat niet in het boek
Dat zijn ze vergeten
Hij heeft humor, deze Held. Maar hij slaat de spijker wel op de kop. Boeken zijn geen kookboeken, Hoe je moet leven. Hoe te handelen. In boeken worden elementen aangedragen waarmee je zelf aan de slag moet. Om er je eigen 'ding' van te maken. Je eigen kijk op de wereld. Een kompas hoe te handelen. De artiestennaam van Jo Jacobs is De Held. En staat op de cd De Held.
De zomer van 2012 kenmerkt zich door regen.
De Held zegt het zo in Typisch Belgisch weer
Honderdduizend droeve druppels
Neerslag in mijn hoofd
Van een hondeweer gesproken
Maar ik jaag mijzelf erdoor
In onze contreien regent het. In andere delen van de wereld is het klimaat (oeps, het weer) ook van slag. Op dé zomerplaat van 2012 - Boys don't cry - vertolkt de Engels-Pakistaanse zangeres Rumer nummers van anderen. Er zijn veel hoogtepunten (daarom is het dé zomerplaat van 2012) maar ze verdient vooral veel lof voor haar versie van Flyin' shoes van Townes Van Zandt (een in 1997 gestorven singer-songwriter). Die zo wellicht ruim 15 jaar na zijn dood bekend wordt bij een groter publiek.
Sky's comin' down again
I get so tired
Of these same old blues
Same old song
Baby, it won't be long
'fore I be tyin' on
My flyin' shoes
Het duurt niet lang meer of ik trek mijn schoenen aan en vlieg weg. Weg van deze ellende. Naar een andere, betere plek. Ogenschijnlijk gaat het nummer over ons rotte Hollandse en Belgische weer.
Daardoor heeft dit liedje een universele betekenis. Wie herkent het niet. Het gevoel alles achter je te laten. Weg van de trouble en sores. Klik hier voor een live versie door Townes Van Zandt.
Marjolijn Februari zal zich - denk ik - kunnen vinden in de stelling dat niet de lengte er toe doet. In een klein liedje kan de grootste waarheid of inzicht liggen opgesloten. Henny Vrienten - de eerste zomergast van 2012 - deelde die visie. Alleen had hij het over échte gedichten. Hij deed ietwat schamper over het niveau van popliedjes. Dacht even niet aan De Held en Townes.
Homepage Achtergrondartikelen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen