maandag 20 april 2020

Willem Gooijer

Dansen op de maat van het algoritme : hoe Silicon Valley ons veranderde van een klant in een product
Uitgeverij IJzer 2019, 429 pagina's -  € 25,--

Korte beschrijving
De auteur beschrijft hoe de macht van de grootste bedrijven tot stand kwam. Zijn verhaal begint in 1905 en eindigt voorlopig in 2019. Ook over hoe explosieve groei wordt gecreëerd en hoe bedrijven in vijf jaar soms een groei doormaken van 440 procent. Genoemd worden ondernemingen als Oracle, Apple, Alibaba en Azur (Microsoft). Ook komen persoonlijke verdiensten ter sprake: Bezos (Amazon) mag zich de rijkste man ter wereld noemen. In het boek spelen de bekende bedrijven een rol, bedrijven waar internetklanten bijna automatisch naartoe worden geleid, vandaar de aanduiding 'algoritme' in de titel (algoritme: wiskundige formule die bepaalt hoe je van een begin een (succesvol) einddoel kunt bereiken). Het boek is prettig leesbaar en vormt daarbij een stuk geschiedenis in meerdere facetten: emotioneel, financieel, soms controversieel, alles tegen een achtergrond van internationale ontwikkelingen en informatietechnologie. Het boek geeft een duidelijk beeld van structuren en is zeer interessant voor ICT’ers, ondernemers en overige belangstellenden. Met eindnoten.

Informatie op website uitgever
Ze zijn overal. Als we contact met vrienden willen of nieuws willen bekijken…Facebook. Als we het antwoord op een vraag willen hebben…Google. Als we iets willen aanschaffen…Amazon. Als we de nieuwste smartphone willen kopen…Apple. Als we software voor onze computer willen…Microsoft. Bij alles wat we willen komen we steeds dezelfde bedrijven tegen. Slaan we de krant open, vliegen de miljarden ons om de oren. Honderden miljarden omzet, tientallen miljarden winst. In de Verenigde Staten noemen ze deze internetgiganten niet voor niets de Frightful Five. Overal hebben ze hun tentakels. We lijken te dansen naar hun pijpen.

Wie zijn deze bedrijven, waar komen ze vandaan en hoe hebben ze zo’n grote invloed kunnen krijgen? Waar gaan ze naar toe en wat willen ze van ons? Wat we gaan doen aan die praktijken die ons allemaal in een steeds verstikkender greep houden?  Hoe maken we een einde aan een proces dat zich vooral blindelings lijkt te voltrekken? In Dansen op de maat van het algoritme probeert Willem Gooijer op deze vragen antwoorden te geven.

Fragment uit 2.3 harde dollars, zachte praatjes
Een ander aspect dat bij de beantwoording van deze vragen van niet te onderschatten belang is, is de geclaimde inhoudelijke neutraliteit van de 'sociale media' en de wijze waarop zij omgaan met de gebruikersgegevens. Wat betreft het eerste is mijn stelling dat er juist geen sprake is van neutraliteit. Als inhoudsneutraliteit betekent dat een racistische uiting of een filmpje van iemand die seks bedrijft met een koe, zaken die slechts door weinigen in de samenleving getolereerd worden, net zo beoordeeld worden als de verhandeling van een natuurkundige over de wetten van het universum betekent dit in ieder geval dat deze beoordeling geen reflectie is van de maatschappelijke waardering van deze zaken. Maar het achterliggende, voor ons verborgen mechanisme gaat een beslissende stap verder. Het algoritme leert namelijk welke aspecten van deze drie uitingen op het 'sociale netwerk' het meeste emoties losmaken, de meeste gebruikers zullen trekken en de meeste clicks zullen genereren. Op basis van alle verzamelde gegevens zal het vervolgens constateren dat de natuurkundige het minst populair is en zal geneigd zijn daar minder gebruikers naartoe te sluizen dan naar de koe. Dat dit voorbeeld niet uit de lucht gegrepen is en zich gemakkelijk in politieke termen laat vertalen bewijst de hele op de 'sociale media' gevoerde discussie over de zogenaamd Black Lives Matter-beweging, de zwarte protestbeweging die in de Verenigde Staten is ontstaan nadat een aantal ongewapende zwarte burgers was neergeschoten door de politie. Nadat de eerste discussies op Facebook met een zekere waardigheid waren gevoerd, kwam het algoritme op grond van nauwkeurige categorisering tot beoordelingen omtrent de meest omstreden en in het oog springende irritaties en emoties, zowel bij voor- en tegenstanders van deze beweging. Op grond van louter commerciële overwegingen werden vervolgens deze groepen geïdentificeerd en met elkaar in contact gebracht. De hieruit resulterende haatuitwisselingen en bedreigingen deden de aanvankelijk zo rustige discussie oplaaien tot een niveau dat uiteindelijk het platform verre oversteeg en in de Amerikaanse samenleving de nodige emoties en acties losmaakte. Op commerciële gronden wordt zo de gekoesterde neutraliteit verlaten en speelt het platform zelf een op zijn minst discutabele rol in het maatschappelijk debat. (pagina 210-211)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen