Frank Mulder

De geluksmachine
Uitgeverij Kok 2015, 173 pagina's - € 16,50

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Website Frank Mulder (1978)

Korte beschrijving
Het moderne leven wordt meer en meer een kunstmatige werkelijkheid, die is ingericht om ons tevreden te stellen, waarin de techniek voorziet in al onze behoeften. Die kunstmatige, gestroomlijnde wereld lijkt op een machine die we niet meer kunnen bijsturen, die we niet meer beheersen, maar die ons beheerst en nodig heeft als radertjes die efficiënt moeten draaien. Met deze centrale stelling heeft de auteur, freelance journalist voor diverse bladen, een pamflet geschreven waarin hij zijn zorgen uit over allerlei hedendaagse verschijnselen die mensen afhouden van de echte wereld. Van voorbewerkte voedselproducten tot Facebookprofielen. Het is te lezen als technologiekritiek, maar ook als maatschappijkritiek. Als een waarschuwing tegen de illusies van een 'brave new world' en een pleidooi voor spiritualiteit als tegenwicht. Geschreven vanuit een religieuze inspiratie voor een breed publiek dat bereid is tot nadenken over de invloed van techniek op het leven.

Tekst op website uitgever

De geluksmachine is een populair-filosofische cultuurkritiek op de hedendaagse samenleving. Frank Mulder beschrijft hoe we tegenwoordig leven in een soort hyperrealiteit, waar we de vervulling zoeken van onze verlangens: een kunstmatige wereld die ons wil bevrijden van de beperkingen van de natuur en waar al onze verlangens kunnen worden bevredigd. Maar achter deze façade van Facebookprofielen, irisscans en voorgesneden worteltjes ontwikkelt zich zo een ‘geluksmachine’, die ons permanent tevreden houdt, maar die steeds lastiger bij te sturen is. Frank Mulder houdt daarom een pleidooi om te kiezen voor een spiritueel leven van verzet en hoop, midden in de harde werkelijkheid. - See more at: http://www.kok.nl/boek/de-geluksmachine/#sthash.qwS5tec8.dpuf

De geluksmachine is een populair-filosofische cultuurkritiek op de hedendaagse samenleving. Frank Mulder beschrijft hoe we tegenwoordig leven in een soort hyperrealiteit, waar we de vervulling zoeken van onze verlangens: een kunstmatige wereld die ons wil bevrijden van de beperkingen van de natuur en waar al onze verlangens kunnen worden bevredigd. Maar achter deze façade van Facebookprofielen, irisscans en voorgesneden worteltjes ontwikkelt zich zo een ‘geluksmachine’, die ons permanent tevreden houdt, maar die steeds lastiger bij te sturen is. Frank Mulder houdt daarom een pleidooi om te kiezen voor een spiritueel leven van verzet en hoop, midden in de harde werkelijkheid.

Fragment uit het Voorwoord
Dit boek is niet bedoeld als wetenschappelijk onderzoek, maar als manifest. Het is een uit de hand gelopen essay waar ik aan begon omdat ik wilde uitschrijven waar ik me zorgen over maakte. Namelijk, dat ik steeds meer word beziggehouden met dingen die er niet echt toe doen. Met dingen, in plaats van met mensen, natuur, schoonheid, God, of andere zaken die het leven zin geven. Sterker nog, ik heb de indruk dat die zinvolle zaken steeds verder buiten bereik komen te liggen.

Om uit te zoeken hoe dat komt, fiets ik heen en weer tussen heel veel verschillende thema's. Ik denk dat heel veel verschillende ontwikkelingen een samenhang hebben, en die wil ik laten zien, maar ik weet dat ik niet alles kan dichttimmeren of bewijzen. Ik hoop dat je me inschattingsfouten en open eindes wilt vergeven en dat je vooral geïnspireerd wordt door de bril waarmee ik kijk.

Een term die me heeft geholpen om te begrijpen wat er gebeurt, is hyperrealiteit. Dat betekent een kunstmatige realiteit die is bedoeld als een soort verbeterde versie van de natuurlijke werkelijkheid. Ik vind die term uit de filosofie goed passen bij de gestroomlijnde wereld die we aan het bouwen zijn, waar alles optimaal wordt ingericht om ons tevreden te stellen, door met hulp van techniek te voorzien in al onze behoeften aan welvaart, veiligheid en sociale acceptatie.

De hyperrealiteit zou je kunnen omschrijven als de showroom van het moderne vooruitgangsproject dat belooft om de mens gelukkig te maken. Ik wil erachter komen hoe deze belofte precies in elkaar zit, en welke mechanismes deze belofte moet vervullen. Ik zal ontdekken dat die mechanismes niet bieden wat ze beloven, maar langzaam juist ondermijnen wat we eigenlijk zochten. Deze gestroomlijnde wereld gaat steeds meer lijken op een machine die we niet meer kunnen bijsturen, die wij niet meer beheersen, maar die ons beheerst en nodig heeft als radertjes die efficiënt moeten draaien. Dat is mijn centrale stelling.

Die twee concepten of metaforen, hyperrealiteit en machine, zijn eigenlijk de twee hoofdlijnen in mijn boek. Ze draaien om elkaar heen, ze waaieren soms net de andere kant uit, en soms raken ze elkaar, maar ik laat ze naast elkaar staan omdat het volgens mij wel goede inzichten oplevert. De hyperrealiteit gaat meer over onze persoonlijke ervaring, dus daar begin ik mee. Hoe de mechanismes erachter werken, daar kom daarna.

Het laatste deel van het boek is iets persoonlijker. Ik geloof namelijk niet dat dit probleem met een betere organisatie of politiek te fiksen is. Volgens mij is het een spiritueel probleem, en zullen we er dus ook een spiritueel antwoord op moeten vinden. Met zo'n spiritualiteit kunnen we bevrijd worden van de afhankelijkheid van de middelen, de dictatuur van de machine. Tegenover het leven in de hyperrealiteit stel ik het leven in de volle realiteit. Daar, in de weerbarstige realiteit, in de modder, tussen de mensen, tussen problemen, is ook het goede leven te vinden, dat veel sterker en mooier en duurzamer is dan welke machine dan ook.

Ik hoop dat je door dit boek geïnspireerd zult zijn om dat goede leven te zoeken.
|
Een ander boek dat hij schreef met Freek Koster. Economie op ramkoers : waarom onze economie ontploft als we vertragen en ook als we doorrijden (2010)

Lees ook: De cirkel van Dave Eggers uit 2013.

Terug naar Overzicht alle titels