Raoul Martinez

Hoe vrij zijn wij? de machinaties van macht en de strijd voor onze toekomst
Atlas Contact 2017, 544 pagina's -€ 65,--

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Oorspronkelijke titel: Creating freedom : the lottery of birth, the illusion of consent, and the fight for our future (2016)

Website voor dit boek en film  Raoul Martinez (1983)

Korte beschrijving
Het (westerse) concept van vrijheid vormt het kader voor onze gedachten over straf, beloning, kapitalisme, democratie, handel, media, gedachtevorming, meningsuiting en wil. We zijn echter veel minder vrij dan we denken. Het leven dat we leiden hangt volledig af van onze genen en de omgeving waaraan we worden blootgesteld. De auteur – een Britse activist, schrijver en filmmaker – bepleit een radicale verandering. Hij onderzoekt de beperkingen van het heersende idee van vrijheid en de tekortkomingen van ons huidige systeem en verkent het potentieel om een betere wereld tot stand te brengen met meer empathie en gelijkheid. Hij baseert zich daarbij op inzichten uit de neurologie, criminologie, psychologie, politiek, biologie, economie en filosofie. Erudiet, sprankelend, onderhoudend, origineel, toegankelijk wetenschappelijk verantwoord pleidooi van een relatieve buitenstaander in de academische wereld. Inspirerend voor politici, bestuurders, sociale wetenschappers en andere maatschappelijk geëngageerden. Bevat zeer uitgebreid notenapparaat en register.

Korte beschrijving op website uitgever
Vrije markt, vrije verkiezingen, vrije wil, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers. Vrijheid is het fundament van onze democratie, van onze manier van leven – van wat het is om mens te zijn. Maar het is vervormd en lijkt vaak het tegenovergestelde te rechtvaardigen: toenemende ongelijkheid, de erosie van de democratie, een irrationeel strafrechtelijk systeem en een onmenselijk buitenlandbeleid.

In Hoe vrij zijn wij? ontrafelt Raoul Martinez de heilige mythe van de vrijheid. Aan de hand van bevindingen en ideeën uit de neurowetenschappen, criminologie, psychologie, politiek, klimaatwetenschap, economie en filosofie, laat hij zien dat de overtuiging dat onze instituten onafhankelijk zijn en het idee dat wij beschikken over een vrije wil, gebaseerd zijn op onjuiste aannames. Van de plek waar we geboren zijn en de sturende invloed van de media tot de blikvernauwende realiteit van macht – dit manifest demonstreert hoe anders we ons zouden gedragen als we de wereld zouden accepteren zoals die werkelijk is. Maar dat we die met empathie, verbeeldingskracht en vastberadenheid wél radicaal kunnen hervormen.

Een documentaire
Raoul Martinez is ook verantwoordelijk voor de documentaire Creating freedom. Hieronder de trailer van een film waarin o.a. Daniel Dennett, Steven Pinker, Nick Davies en Tony Benn aan het woord worden gelaten.

Fragment uit het Voorwoord
Een vrije markt, vrije handel, vrije verkiezingen, vrije media, vrije gedachtevorming, vrije meningsuiting, vrije wil. Ons leven is doordrongen van de taal van vrijheid, waarin urgente, actuele kwesties en indringende vragen over wie we zijn en wie we zouden willen zijn zijn ingebed.
Vrijheid is een bezielend ideaal, essentieel voor de menselijke waardigheid en voor een vervullend, zinvol leven. Door haar universele aantrekkingskracht en haar vermogen te verenigen en te inspireren, is vrijheid al heel lang een krachtig politiek wapen. Voor sommigen betekent ze een oproep tot revolutie, voor anderen een rechtvaardiging van het bestaande. Wetenschappers, denktanks, religies, politieke partijen en activisten hebben het concept in verschillende vormen gegoten. In de worsteling om vrijheid te definiëren is er aan het concept getrokken, gedraaid en geduwd; het is op bekwame wijze gekneed om de belangen te dienen van degenen die de macht hebben het te vormen.

Al geven ze richting aan onze economieën, democratieën en rechtsstelsels, toch zijn de belangrijkste opvattingen over vrijheid bij de meeste mensen onbekend. Ze maken deel uit van het conceptuele fundament waarop de samenleving is gebouwd, en vormen het kader voor onze gedachten over straf, beloning, kapitalisme, democratie, en alles wat daartussen zit. Maar dit fundament, dat doortrokken is van mythes en illusies, brokkelt af. Het torenhoge bouwwerk dat erop leunt, en dat geteisterd wordt door economische, politieke en milieucrises, is niet alleen wankel en onhoudbaar, maar ook oneerlijk. De taal van vrijheid is al te lang gebruikt als een middel om controle uit te oefenen, armoede te rechtvaardigen, democratie uit te hollen en legitimiteit te verschaffen aan barbaarse straffen.
Met ongelijkheid die steeds groter wordt, economische crises die uitbreken, mensen die langer werken voor minder, vluchtelingen die stromen de grenzen over gaan, bedrijven die steeds machtiger worden, wouden die verdwijnen en zeespiegels die stijgen, is het tijd voor een fundamentele herbezinning op het gewijde ideaal van vrijheid. Wanneer een samenleving op meerdere fronten faalt, moeten vraagtekens worden gezet bij de ideeën die eraan ten grondslag liggen.

Dit hele boek is geïnspireerd op een eenvoudig principe: hoe beter we de grenzen van onze vrijheid begrijpen, hoe beter we in staat zijn ze te overstijgen. We konden wel eens minder vrij zijn dan we graag denken, en pas door te begrijpen welke vrijheid we ontberen, kunnen we de vrijheid die we al bezitten vergroten. Wanneer we ons niet bewust zijn van onze beperkingen, kunnen anderen dat uitbuiten. Door onder ogen te zien wat de grenzen zijn van onze vrijheid, wordt een aantal hardnekkige mythes ontzenuwd – mythes over individuele verantwoordelijkheid, gerechtigheid, politieke democratie en markten. Sommige mythes blijven bestaan omdat ze de belangen van de mensen aan de macht beschermen; andere omdat ze vleiend voor ons zijn en de schijn van troost bieden. Allemaal hebben ze een prijs. De manier waarop we over vrijheid denken, vormt ons beeld van het heden en onze visie op de toekomst. Ze vormt een lens waardoor we de wereld interpreteren en beoordelen, een kompas waarmee we onze koers bepalen. Maar de opvattingen over vrijheid zijn niet allemaal op dezelfde manier gecreëerd. Elke opvatting gaat uit van bepaalde aannames over de wereld, die soms tegen feiten en logica ingaan. (pagina 9-10)

Guardian: Raoul Martinez on writing this year's essential text for thinking radicals  (december 2016)

Artikel: Empathie: Laten we vechten om de wereld te bevrijden, weg met nationale grenzen, hebzucht, haat en intolerantie (augustus 2017)

Youtube: TEDx Whitechapel: Creating freedom (Raoul Martinez) (17:09)



Terug naar Overzicht alle titels