woensdag 7 oktober 2020

Léon Hanssen


Handboek voor de vagebond : in de voetsporen van vrije denkers

Querido 2020, 573 pagina's €26,99

Wikipedia: Léon Hanssen (1955)

Korte beschrijving
Van oudsher kleven er veel negatieve associaties aan vagebonden. Het zijn dolers, lichtelijk crimineel, niet te vertrouwen. Maar, zegt Léon Hanssen, die eerder een belangrijke biografie schreef over Mondriaan: 'Iedereen, zelfs de braafste burger, heeft een vagebond in zich, die stiekem voor hem droomt en de grenzen opzoekt'. Heimelijk dromen ook velen van ons ervan zich te onttrekken aan de conventies van de samenleving en willen we de grenzen ervan verkennen. In dit vuistdikke maar verrukkelijke, boeiende boek vol afwisselende essays, stelt Hanssen ons voor aan talloze ongebonden, creatieve geesten vanaf de late oudheid tot heden. Literatuur, filosofie en kunst, dat zijn de gebieden waar vagebonden zich met name aangetrokken toe voelen. Denk aan Augustinus, Nietzsche, Edvard Munch, Dostojevski, Wittgenstein, Virginia Woolf, Peter Handke – een niet samen te vatten caleidoscoop van ontboezemingen, lijstjes en anekdotes die Hanssen bijeen heeft gebracht om de lezer te laten dolen en delen in wat Heidegger noemt het verlangen als pijn van de nabijheid van het verre. Heerlijke essays die in geen enkele categorie zijn vast te pinnen. Voorzien van afbeeldingen in zwart-wit, een literatuurlijst en register.

Tekst op website uitgever
Lange tijd gold de vagebond als een louche figuur zonder een vaste plaats in de maatschappij. Dat veranderde in de negentiende eeuw: kunstenaars en andere eigenzinnige geesten identificeerden zich met de vagebond. Ze verafschuwden de burgerlijke wereld met haar bezitsdrang en commercie.
Deze dwarsdenkers liepen vooruit op een trend in onze eigen tijd. Veel jongeren kiezen voor alternatieve levenswijzen. Omdat ze de huizenprijzen in de stad niet meer kunnen betalen of omdat ze het kapitalistische systeem principieel verwerpen, trekken ze op goed geluk rond en bouwen een tiny house aan de rafelrand van de samenleving. Verbeelding, liefde voor de natuur en vrijheidszin staan voorop!
In zijn Handboek voor de vagebond presenteert Léon Hanssen belangrijke woordvoerders van deze nieuwe stijl van zwerven, wonen en kritisch denken. Van Henry David Thoreau met zijn klassieke pleidooi voor een leven in de bossen tot de Engelse schuurbewoonster en schrijfster Catrina Davies nu: zij tekenen voor een levenshouding die voor ons allemaal zeer inspirerend kan zijn.

Fragment uit Aan ons vrijheid!
Het openingsfragment van de film À nous la liberté (1931) van de Franse regisseur René Clair toont een reeks houten speelgoedpaardjes. Langzaam realiseren we ons dat de opstelling van deze lieflijke figuren wordt bepaald door de productietafel waarop ze zijn geplaatst. De locatie is namelijk een werkplaats in een gevangenis, waar de aan weerszijden van de tafel gezette gevangenen ieder een aantal specifieke handelingen aan de speelgoeddiertjes verrichten.

Twee gevangenen voeren iets in hun schild. Zij weten een gereedschap hun cel binnen te smokkelen, waarmee zij de volgende nacht het tralievenster van hun onderkomen weten te openen. Maar slechts één van beiden slaagt erin te ontkomen. Deze man, Louis, rent tijdens zijn ontsnapping tegen een fietser op. Hij grijpt diens fiets en pedaleert erop los, terwijl hij op de hielen wordt gezeten door een auto met driftig schreeuwende en gebarende inzittenden.

Pas als hij in een verderop gelegen plaatsje onder een finishdoek door rijdt en door een enthousiaste menigte wordt onthaald, realiseert Louis zich dat hij onbedoeld de winnaar van een wielerwedstrijd is geworden.

La liberté à nous is een schoolvoorbeeld van een schelmenfilm. De elkaar steeds sneller opvolgende gebeurtenissen zijn veel te mooi en te talrijk om op te sommen. De kern van het verhaal is dat Louis erin slaagt een succesvolle carrière als eigenaar van een fabriek van platenspelers op te bouwen. De filmbeelden uit de fabriek laten er overigens geen misverstand over bestaan dat de lopende band waar de platenspelers overheen rollen een variant is op de werktafel met speelgoedpaardjes in de bajes. De fabriek is ook een gevangenis. (pagina 136)

Terug naar Overzicht alle titels


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen