Lannoo Spectrum 2019, 236 pagina's - € 24,99
Wikipedia: Geert Noels (1967)
Korte beschrijving
Tien jaar na zijn bestseller 'Econoshock' (2008)* maakt de Belgische econoom Geert Noels een geactualiseerde analyse van de wereldeconomie, met aandacht voor de ecologische, demografische, technologische en globaliserende aspecten. De wereld lijdt aan 'gigantisme': het streven naar voortdurende expansie, met als gevolg dat zowel overheid als bedrijven te groot zijn geworden. Slecht voor de concurrentie, de duurzaamheid en de mens zelf, vindt Noels. Hij bekritiseert deze ontwikkeling en pleit nadrukkelijk voor minder groei en meer kleinschaligheid. Daartoe stelt hij oplossingen voor die de economische spelregels bijstellen, zodat mens en milieu weer een plaats krijgen in de wereldeconomie. Uitvoering: hardcover, lay-out met gebruik van blauwe steunkleur; met grafieken en afbeeldingen. Een goed boek van een scherpe analyticus; zowel interessant als controversieel. Het kreeg in België veel aandacht en is ook hier goed voor een redelijke lezerskring.
Tekst op website uitgever
Geert Noels maakt een verrassende diagnose van onze ontspoorde economie en stelt remedies voor
Waarom stijgt het aantal obesitasgevallen als er ergens een nieuwe hypermarkt opengaat? Waarom strijken de grootste bedrijven alle winsten op? Waarom raken voetbalclubs uit België en Nederland nauwelijks verder dan de voorrondes van de Champions League?
Tien jaar na het begin van de financiële crisis en tien jaar na zijn bestseller Econoshock maakt Geert Noels een nieuwe, gedurfde analyse van de wereldeconomie. Onze wereld lijdt aan gigantisme. Bedrijven en organisaties worden steeds groter en machtiger. Dat fenomeen doodt gezonde concurrentie, leidt niet tot duurzame groei en brengt de mens in verdrukking, met welvaartsziektes als burn-out of obesitas tot gevolg.
In Gigantisme stelt Geert Noels ook tien oplossingen voor die de economische spelregels bijstellen, de giganten temmen en de mens en het milieu weer een plaats geven in de wereldeconomie. De toekomst zal kleiner, trager en menselijker zijn.
Fragment uit hoofdstuk 5. Van groeiobsessie naar duurzame groei
De huidige economische groei is niet alleen te vervuilend, hij is evenmin neutraal tussen de generaties. De huidige generatie probeert zoveel mogelijk economische groei te realiseren zonder aan de gevolgen voor morgen te denken. Pollutie is daarvan een voorbeeld. Maar hetzelfde geldt - en ook dat heb ik al meermaals aangehaald - voor de groei van de schulden. Uiteindelijk zijn schulden een manier om vandaag iets te kopen wat je normaal pas over een aantal jaren zou kunnen kopen. Schulden vervroegen met andere woorden de economische groei. Als het om investeringen gaat - denk aan huizen, scholen, ICT of infrastructuur - zou je nog kunnen argumenteren dat dat positief is. Maar soms is zelfs dat niet correct: zodra er overcapaciteit wordt gecreëerd, zullen te veel investeringen de situatie alleen maar verergeren.
Neem bijvoorbeeld auto's of consumptiegoederen: als er overcapaciteit is en de overheid nog meer investeringen aanmoedigt door het maken van schulden aantrekkelijk te maken - dan vererger je alleen maar het probleem. Overheden die gebukt gaan onder groeiproblemen willen zogenaamde keynesiaanse maatregelen nemen en met schulden allerlei nutteloze grote infrastructuurwerken aanvatten. Die zijn niet alleen economisch niet productief, maar vormen ook een aanslag op de natuur of de mens. Keynesiaanse witte olifanten stimuleren nog meer gigantisme. (pagina 146)
Fragment uit recensie
Maar is dit wel zo? Noels erkent in zijn boek de kracht van schaalvoordeel, maar vindt dat gigantisme zelf een ziekte. 'In de drang naar efficiëntie zijn we de mens en zijn gemeenschap uit het oog verloren', schrijft hij. Een voorbeeld daarvan is dat een grote bibliotheek in een stad veel goedkoper en efficiënter kan werken dan een kleine bibliotheek in een dorp, maar ook die heeft een sociale functie.
En zo barst het boek van de voorbeelden van goedbedoelde efficiëntie die onbedoelde bijwerkingen heeft. Sommige daarvan liggen voor de hand, zoals dat minder concurrentie leidt tot lagere lonen. Anderen lijken dan weer wat vergezocht, zoals dat gigantisme ook leidt tot obesitas, burn-outs en pesten op school.
Noels constateert dat de trend ook al een beetje aan het keren is. Zo kozen de Britten mede voor de brexit door het gigantisme van de Europese bureaucratie. Hoe pijnlijk dat afscheid ook is, sommige mensen zijn kennelijk bereid de prijs te betalen voor meer eigenheid en autonomie. De bottomline is: het kapitalisme is in een crisis, we moeten terug naar de oorsprong ervan. Decentralisatie is volgens Noels de weg voorwaarts. Dat de groei daardoor zal vertragen moeten we op de koop toe nemen. De welzijnswinst die we ermee kunnen bereiken maakt het welvaartsverlies de moeite waard. (Gigantisme is een ziekte - FD, zaterdag 23 maart 2019)
Lees ook: Econoshock : hoe zes economische schokken uw leven fundamenteel zullen veranderen (uit 2008)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen