maandag 16 januari 2023

Amitav Ghosh


De vloek van de nootmuskaat : boodschap aan een planeet in crisis

Atlas Contact 2023, 367 pagina's  € 29,99

Lenen als E-book via bibliotheek.nl 

Oorspronkelijke titel: The Nutmeg's Curse: Parables for a Planet in Crisis (2021)

Wikipedia: Amitav Ghosh (1956)

Korte beschrijving
Een actueel essayistisch boek over het verband tussen de westerse koloniale geschiedenis en de huidige klimaatcrisis. Amitav Ghosh maakt van de geschiedenis van de nootmuskaat een parabel voor de hedendaagse milieucrisis, die onthult hoe de westerse welvaart altijd afhankelijk is geweest van aardse materialen zoals specerijen, opium en fossiele brandstoffen. De huidige mondiale problemen, stelt Ghosh, zijn het resultaat van een mechanistische kijk op de aarde. Door discussies over de VOC en het kolonialisme te verweven met de klimaatcrisis en de spiritualiteit van oorspronkelijke gemeenschappen vandaag de dag, biedt het boek een scherpe kritiek op de dominante ideologie in het Westen.‘De vloek van de nootmuskaat’ is erudiet en scherpzinnig geschreven. Vooral geschikt voor geoefende lezers. Met historische kaarten, illustraties en foto’s in zwart-wit.Amitav Ghosh (1956) is een Indiase schrijver van zowel fictie als non-fictie. Hij ontving diverse prijzen over de hele wereld en zijn werk verscheen o.a. in The New Yorker, The New Republic en The New York Times.

Tekst op website uitgever
Wat heeft de strijd om het monopolie op de handel in de muskaatnoot te maken met de hedendaagse klimaatverandering? Amitav Ghosh’ boek leidt onze hedendaagse planetaire crisis terug naar de ontdekking van de Nieuwe Wereld en de zeeroute naar de Indische Oceaan. Centraal staat de nu alomtegenwoordige nootmuskaat. In de handen van Ghosh wordt het verhaal van de nootmuskaat een parabel voor onze milieucrisis, die onthult hoe onze welvaart altijd afhankelijk is geweest van aardse materialen zoals specerijen, thee, suikerriet, opium en fossiele brandstoffen. De huidige mondiale problemen zijn uiteindelijk het resultaat van een mechanistische kijk op de aarde, waar de natuur alleen bestaat als een grondstof die mensen voor hun eigen doeleinden kunnen gebruiken, in plaats van een eigen kracht. Door discussies over de geschiedenis van de VOC en het kolonialisme te verweven met de klimaatcrisis en de spiritualiteit van oorspronkelijke gemeenschappen vandaag de dag, biedt dit boek een scherpe kritiek op de dominante ideologie in het Westen.

Fragment uit 14. 'De goddelijke engel van de ontevredenheid'
Wanneer de machtigen en de superrijken zeggen dat ze van plan zijn Mars te koloniseren om het voortbestaan van het menselijk ras te garanderen, of dat ze ondergrondse bunkers bouwen in Nieuw-Zeeland, wat bedoelen ze dan eigenlijk? Op welke onuitgesproken veronderstellingen zijn dergelijke projecties gebaseerd?
  Het is duidelijk dat de noodzaak om het voortbestaan van het menselijk ras te verzekeren alleen zou ontstaan als de Aarde onbewoonbaar zou worden - misschien als gevolg van een 'verre goddelijke gebeurtenis' die een nieuwe Grote Sterfte zou hebben veroorzaakt, op een veel grotere schaal dan die welke volgde op de Europese verovering van de Amerika's. Dit ligt zó voor de hand dat het niet eens gezegd hoeft te worden; de dreiging van deze apocalyps wordt stilzwijgend aangenomen, net zoals het massale uitsterven van de 'kleine rassen' ooit als vanzelfsprekend werd beschouwd door de westerse elites. In het verleden, net als nu, werd het niet beleefd gevonden om in het openbaar te pleiten voor uitroeiing; in het verleden, net als nu, werd het niet fatsoenlijk gevonden, of noodzakelijk, om massale sterfgevallen te vermelden. Ze verdwenen slechts naar de achtergrond als onuitgesproken veronderstellingen.
  Maar natuurlijk was niet iedereen altijd beleefd; er waren velen die gene blad voor de mond namen als ze over uitroeiing spraken. Generaal William T. Sherman, bijvoorbeeld, schreef in 1873: 'We moeten met wraakzuchtige ernst optreden tegen de Sioux, zelfs tot hun uitroeiing aan toe, mannen, vrouwen en kinderen [...] tijdens een aanval moeten de soldaten geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen, of zelfs maar onderscheid naar leeftijd.' Soldaten waren ook niet de enige voorstanders van dit beleid L. Frank Baum, schrijver van The Wonderful Wizard of Oz, schreef eens: 'De blanken zijn, door de wet van de verovering, door het recht van de beschaving, de meesters van het Amerikaanse continent, en de beste veiligheid van de nederzettingen aan de frontier zal worden verzekerd door de totale vernietiging van de weinige overgebleven indianen. Waarom geen vernietiging?  Hun glorie is vervlogen, hun geest is gebroken, hun mannelijkheid is uitgewist beter dat ze sterven als de ellendige stakkers die ze zijn. 
  Ook vandaag is niet iedereen zo beleefd om de veronderstelde apocalyps te negeren. (pagina 195-196)

Terug naar Overzicht alle titels


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen