Spectrum 2024, 285 pagina's - € 24,99
Oorspronkelijke titel: Vanedyr (2024)
Website Nicklas Brendborg (1996)
Korte beschrijving
Een verhandeling over de menselijke drang naar groter, beter en meer. De Deense bioloog Nicklas Brendborg legt uit dat bedrijven de biologie achter het menselijke instinct gebruiken om ons meer en meer te laten consumeren. Aan de hand van onder andere voorbeelden uit het dierenrijk biedt hij ook een oplossing om de verslavende superstimulus te verslaan en de controle over onze eigen hersenen terug te pakken. Onderhoudend en aansprekend geschreven. Nicklas Brendborg (1995) is een Deense moleculair bioloog en wordt beschouwd als een van de meest veelbelovende jonge wetenschappers van deze tijd. Eerder schreef hij de internationale bestseller 'Onsterfelijke kwallen & eeuwenoude haaien'. Zijn werk wordt in meerdere landen uitgegeven.
Tekst op website uitgever
De verklaring van de menselijke drang naar groter, beter en meer, én wat je ertegen kunt doen
Vogels als de spreeuw en het roodborstje leggen blauwe eieren en die bewaken ze met hun leven. Maar als wetenschappers deze vervangen door grotere en diepblauwe plastic varianten geven de vogels hun eigen eieren op om zich volledig over te geven aan de nep eieren. Daar zouden wij als mens nooit intrappen, denken we dan. Maar niets is minder waar. De Deense bioloog Nicklas Brendborg legt uit dat bedrijven de biologie achter het menselijke instinct gebruiken om ons meer en meer te laten consumeren.
Denk maar aan de chipszak die nooit halfleeg de kast ingaat, het checken van sociale media dat ineens een halfuur duurt of de serie die je plots in één avond hebt afgekeken. Gelukkig biedt Brendborg aan de hand van onder andere voorbeelden uit het dierenrijk ook een oplossing om de verslavende superstimulus te verslaan en de controle over onze eigen hersenen terug te pakken.
Nicklas Brendborg (1996) is een Deense moleculair bioloog en de auteur van de internationale bestseller Onsterfelijke kwallen & eeuwenoude haaien. Dit boek stond in Denemarken wekenlang op nummer 1 in de bestsellerlijst en de vertaalrechten werden wereldwijd verkocht. Brendborg maakte als student deel uit van een internationaal talentenprogramma van de Universiteit van Kopenhagen en wordt beschouwd als een van de meest veelbelovende jonge wetenschappers.
Nicklas Brendborg (1996) is een Deense moleculair bioloog en de auteur van de internationale bestseller Onsterfelijke kwallen & eeuwenoude haaien. Dit boek stond in Denemarken wekenlang op nummer 1 in de bestsellerlijst en de vertaalrechten werden wereldwijd verkocht. Brendborg maakte als student deel uit van een internationaal talentenprogramma van de Universiteit van Kopenhagen en wordt beschouwd als een van de meest veelbelovende jonge wetenschappers.
Fragment uit Zon, palmen en een kort leven
De verklaring voor de vetzuchtepidemie kan om goede redenen niet genetisch zijn. We hebben dezelfde genen als onze slanke voorouders een paar generaties geleden hadden. In sommige landen zijn de vetzuchtproblemen zelfs in een paar decennia ontstaan.
Dus als de zondaar niet erfenis is, dan moet het het leefmilieu zijn. Als onze genen ons niet met overgewicht opzadelen, moet er iets mis zijn met onze omgeving of onze levensstijl. Zaken die in de laatste decennia drastisch zijn veranderd.
Ik weet het al, denk je misschien. Ooit hadden we lichamelijk hard werk. Nu zijn veel mensen bezig digitaal papier heen en weer te schuiven, dus is het logisch dat je niet zoveel calorieën verbrandt en uiteindelijk alleen maar aankomt!
Om deze theorie te testen kunnen we naar het noorden van Tanzania reizen waar het Hadzavolk woont, een van de actiefste volkeren op aarde. De Hadza zijn jagers-verzamelaars, dus hun levensstijl doet denken aan die we in de rest van de wereld hadden in de steentijd. Ze hebben geen vee of akkers, maar trekken elke ochtend naar de savanne om eten te regelen: de mannen gaan op jacht en klimmen in bomen voor honing, de vrouwen verzamelen wortels, bessen, vruchten en noten.
Dat betekent uiteraard niet dat de Hadza lichamelijk veel actiever zijn dan wij. Een mannelijke Hadza zet gemiddeld 19.000 stappen per dag, terwijl een vrouwelijke Hadza rond de 13.000 aantikt. Tijdens een deel van deze stappen slepen ze ook nog eens de vangst van de dag terug naar de stam, of er nu sprake is van wortels, parelhoenders of misschien een complete zebra. Het zal je dus niet verbazen dat de Hadza slank zijn. De gemiddelde Deen heeft zoals gezegd overgewicht en een BMI boven de 25, maar een gemiddelde Hadza heeft een BMI van ongeveer 21, met meer spiermassa dan een gemiddelde Deen.
Het plaatje dat je erbij kunt schetsen, ziet er dus eenvoudig uit: het ene volk - de Denen - zit stil, verbrandt weinig calorieën en heeft daarom overgewicht. Het andere volk - de Hadza - is enorm actief, verbrandt heel veel calorieën en is daardoor slank.
Het probleem is alleen dat dit beeld niet klopt. Want ook al zijn de Hadza ongewoon actief, ze verbranden niet meer calorieën op een dag dan een Deen. Ja, het verbaasde mij ook toen ik die statistiek voor het eerst hoorde, maar het klopt inderdaad.
Een gemiddelde Deen verbrandt zelfs meer calorieën dan een gemiddelde Hadza, omdat we langer zijn dan de Hadza; langere lichamen hebben een hogere verbranding. Als je echter het lengteverschil meeneemt in de berekening zijn de resultaten gelijk. Dat wil zeggen dat een Deen en een Hadza die even lang zijn op een dag evenveel calorieën verbranden - ook als is de Deen een stilzittende kantoormedewerker en de Hadza een actieve jager-verzamelaar.
De cijfers over verbranding zijn afkomstig uit studies die zijn uitgevoerd door de Amerikaanse evolutiebioloog Herman Pontzer en zijn collega's. Ze hebben een geavanceerde methode gebruikt, 'dubbel-gemarkeerd water' genaamd, om het energiegebruik bij mensen en dieren te meten. We hoeven hier niet gedetailleerd op in te gaan op wat dit precies wil zeggen, maar je moet weten dat dubbel-gemarkeerd water de nauwkeurigste meetmethode is die we hebben om te achterhalen hoeveel calorieën iemand op een dag verbrandt. Nauwkeuriger dan diverse fitnesstrackers en andere apparatuur die beweren hetzelfde te kunnen. (pagina 14-15)
()
Als je nu een beetje in de war bent, dan kan ik daar goed inkomen. Hoe is het überhaupt mogelijk dat Denen en Hadza's evenveel verbranden? Iedereen weet immers dat je calorieën verbrandt als je actief bent. Als je een rondje gaat hardlopen verbruik je meer energie dan wanneer je op de bank ligt. Dus hoe kan het dan dat stilzittende mensen en dierentuindieren evenveel calorieën verbranden als een actief stamvolk en wilde dieren?
Op de verklaring hiervoor zullen we keer op keer in dit boek terugkomen. Onze lichamen zijn dynamisch. Het zijn aanpassingsmachines die constant op hun omgeving reageren - in dit geval op een vrij irritante manier. Het lichaam is namelijk ingesteld op het besparen van energie. Dus als jouw verbranding omhooggaat omdat je gaat sporten, probeert je lichaam dat te compenseren door de verbranding ergens anders te verlagen. Bijvoorbeeld in wat het basaalmetabolisme wordt genoemd, de energie die je verbruikt in rust - voor je ademhaling, bloedsomloop, hersenactiviteit, lichamelijk onderhoud enzovoort. (pagina 17)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen