"In drie minuten was 98 procent van alles er'

Tien maanden lang lezen veertig mensen elke week een boek en komen bijeen om erover te praten. dat is het idee achter het project Lezers van Stavast.

Zo begint op dinsdag 30 oktober 2012 Henri van der Steen zijn verslag in het Brabants Dagblad van zijn gesprek met deelnemer Chris Strijbos.

Het vuistdikke, heerlijk geschreven Een kleine geschiedenis van bijna alles van Bill Bryson laat zien hoe onze aarde en het leven in elkaar zitten, voor zover we dat tenminste inmiddels weten. Het krioelt er van de interessante weetjes. Bladzijde 244: 'Wind is eenvoudig de wijze waarop lucht probeert evenwicht te bereiken.' Prachtige zin, en een tot op heden onbekend feit. Niet voor Chris Strijbos. "Ik ben zoöloog, dus alles wat ik lees bij Bryson wist ik al; het was een feest van de herkenning voor me. Dat van die wind wist ik ook omdat ik aan zweefvliegen heb gedaan. Alles in de natuur is een poging evenwicht tot stand te brengen."

Zo kun je ook maar het beste naar het lijf kijken en alle malheur die ons kan treffen. "Het lichaam reageert alleen maar. Daarom moet je niet te steriel leven. Ik vrat vroeger de kauwgum van de straat, maar ik ben nooit ziek. Sommige allergieën ontstaan omdat we te clean leven, onze handen te vaak wassen. Daarom: zet de ramen open waar kinderen slapen. Mijn biologieleraar zei al: 'We gaan niet ten onder aan grote, maar juist aan kleine dingen. Het zijn de kleine dieren die ons overleven: insecten, bacteriën, fruitvliegjes. De kakkerlak heeft zestien nakomelingen per jaar, wij eentje, hooguit twee in de negen maanden."

Het is sowieso verstandig over de geschiedenis te lezen, ook zoals Bryson die beschrijft, zegt-ie. Hij pakt het boek en slaat het open. "Hier, lees maar: 'In drie minuten is 98 procent geproduceerd van alle materie die er is of zal zijn." Drie minuten! Dan denk je wat heeft die god in zes dagen lang zitten doen, haha."

Hij gelooft niet in god natuurlijk. "Ik heb dit boek ook weer wetenschappelijk gelezen. Als je dan onderscheid maakt tussen creationisten en darwinisten, dan moet je toch eerlijk zeggen dat het bewijs van de darwinisten beter is."

Strijbos is een man met een aangename, open blik in de ogen. Voor hem geen polonaises meer in de fabriek der mateloze ambities. Hij is klaar me werken, heeft de handen vol aan de boeken die hij nog wil lezen en aan vrolijk zijn. "Ik ben een optimist."

In alles, ook als het om gezondheidszorg gaat, gaat de miraculeuze talenten van ons lijf. Ons lichaam zal altijd een oplossing vinden,al is het 24 uur na de dood. De mens is heel flexibel." De gevaren bestaan niettemin. "We worden te veel gepamperd. Als een soldaat één kogel heeft zien vliegen in Bosnië, staat er thuis meteen een peloton psychologen klaar."
Bryson eindigt zijn formidabele boek met de vaststelling dat we nog veel niet weten. We hebben geen idee hoeveel soorten (dieren, planten) intussen zijn uitgeroeid. Strijbos: "Maar je ziet om je heen dat we ons meer zorgen maken over de planeet. Je merkt het, aan Occupy, op bijeenkomsten van Lezers van Stavast. Mensen met volkstuintjes, mensen die biologisch willen eten. Ghandi zei het al: "De aarde heeft genoeg om ons te verschaffen wat we nodig hebben, niet genoeg voor onze hebberigheid.'Zo is dat."

Meer lezen
Op de (lange) literatuurlijst voor de lezers van Stavast staan minstens drie boeken waarin met eenzelfde passie en grootse visie over 'onze aarde' wordt geschreven. Ten eerste het onlangs gepubliceerde De ontdekking van de aarde : het grote verhaal van een kleine planeet van de Nederlandse geoloog Peter Westbroek (die op zondag 20 januari 2013 in de Groene Engel in Oss een lezing zal verzorgen - onderwerp: dit boek in relatie tot de waarde verwondering).
Verder De singulariteit is nabij : het moment waarop de mensheid de grenzen van de biologie overstijgt van Ray Kurzweil en De wil van technologie van Kevin Kelly.

Alle boeken zullen niet bij iedereen in goede aarde vallen. Vooral het verhaal van Kurzweil is omstreden, maar zijn visie op onze nabije toekomst (de komende dertig-veertig jaar) dient iedereen die nadenkt over onze toekomst tot zich te nemen. Klik hier voor een artikel waarin deze boeken (mede) aan bod komen (Bewonderen, verwonderen).

Homepage Artikelen uit het Brabants Dagblad

Edgar Morin

De weg : naar een politiek op menselijke maat
Van Gennep 2012, 336 pagina's - € 25,--

Oorspronkelijke titel: La voie : pour l'avenir de l'humanité (2011)

Wikipedia: Edgar Morin (1921)

Korte beschrijving
Het laatste boek van de Franse filosoof/socioloog Edgar Morin is een aanklacht tegen het huidige financiële kapitalisme en economische liberalisme. Morin pleit – zie de ondertitel – voor een nieuwe politiek: een politiek van de menselijke maat. Hij wil met dit boek de wereld wakker schudden en roept op tot verandering. Zijn boodschap: protesteren tegen wat we niet willen, is niet meer voldoende; we moeten nu in actie komen en aangeven wat we wél willen. Helder zet Morin uiteen wat er zou moeten gebeuren: we moeten groeien maar ook de groei beteugelen, we moeten af van onze oppervlakkige levensstijl, we moeten samenwerken en de solidariteit nieuw leven inblazen, we moeten tegelijkertijd globalisering aanmoedigen en lokale oplossingen zoeken, de bureaucratie terugdringen en de overheid versterken, het onderwijs vernieuwen en traditionele waarden koesteren. Een visionair boek van een wijze oude man die weet waarover hij het heeft. Sobere uitvoering, geen illustraties.

Fragment uit hoofdstuk 1- De huidige tijd is moeilijk te bevatten
Zo zijn globalisering, verwestering en ontwikkeling de drie brandstoffen die dezelfde dynamiek van meerdere afhankelijke en met elkaar verstrengelde crises laten voortduren, waarbij de cognitieve crisis, de politieke crises, de economische crises en de sociale crises zelf de crisis van de globalisering, de crisis van de verwestering en de crisis van de ontwikkeling veroorzaken. De gigantische planetaire crisis is de crisis van de mensheid die er niet in slaagt menselijkheid te bereiken.
We bevinden ons op een cruciaal tijdstip in een krankzinnig avontuur dat achtduizend jaar geleden is begonnen, vol wreedheid en grootheid, hoogtepunten en dieptepunten, en slavernij en bevrijding, dat tegenwoordig zes miljard mensen meesleurt. En we moeten toch wel ervaren dat de formidabele strijd tussen de krachten van leven en dood in en door deze crisis weer oplaait? Beide krachten strijden niet alleen met elkaar, maar voeden elkaar ook: de dodelijke vormen van ontbinding maken wedergeboorten en metamorfoses mogelijk, maar smoren denkbare wedergeboorten en metamorfoses eveneens in de kiem: de formule van Heraclitus, 'leven van de dood, sterven aan het leven', drukt de ambivalentie van de planetaire crisis goed uit. (pagina 26-27)

Lees in dit verband ook Doe er iets aan! van Stephane Hessel (Fransman, leeftijdgenoot en 'compaan').

Terug naar Overzicht alle titels

Vragen voor Alicja Gescinska

Boekcommentaar van een Stavast lezer van Bibliotheek Maasland

De Verovering van de Vrijheid, 2011, Alicja Gescinska

Graag had ik de vragen persoonlijk aan Alicja Gescinska gesteld toen zij zondag 21 oktober 2012 haar boek toelichtte in De Groene Engel te Oss. Echter, geveld door griep, nu op deze wijze dan maar:

Stelling 1:  Het begrip ‘vrijheid’ kan in de belevingswereld van de schrijfster in twee delen worden opgesplitst:
-    Negatieve Vrijheid, het statische, formele begrip vrijheid. De status is dan: met rust worden gelaten, geen inmenging/restricties en het doet er niet toe wat het individu met deze/zijn vrijheid doet.
-    Positieve vrijheid, het actieve begrip vrijheid, waarbij het individu zijn vermogen kan  aanwenden om inhoud te geven aan de mogelijkheden, die de verworven vrijheid met zich brengt. Zelf zin en vorm geven aan je leven. ‘Echt vrij’ is een mens pas als hij zijn kansen en mogelijkheden kan benutten. D.w.z. als hij daarvoor kiest, is dat niet alleen zijn taak, maar eerst en vooral zijn eigen verantwoordelijkheid!

Stelling: Is dit niet een universeel levensthema, dat op tal van terreinen toepasbaar is, waaronder vrijheid?
Voorbeelden: de invulling van je leven in ‘t algemeen, het samenleven met een partner (liefde), je loopbaan (past die bij jou? doe je het met plezier?). In dit boek wordt het op invulling van het begrip vrijheid toegepast, maar wat is daar in filosofische zin zo bijzonder aan?

Stelling 2:  het begrip ‘luiheid’ (‘ennuie’) wordt in het eerste deel van het boek breed neergezet.
Tot mijn grote verbazing overigens, want dat het zulke dramatische vormen heeft aangenomen, daar stond ik versteld van. Tal van grote, vooral westerse filosofen worden aangehaald om dit fenomeen te staven. Bij de adel - eind achttiende eeuw - kan ik mij daar nog iets bij voorstellen. Maar bij de gewone man – dan kom je toch aanmerkelijk dichter bij huis! – lijkt dat alleen al om praktische redenen nauwelijks uitvoerbaar (‘brood op de plank’). Enkele filosofen zien dit fenomeen zelfs als mogelijke medeoorzaak van de vele oorlogen van de laatste twee eeuwen.

Zo’n impactvolle filosofische stelling veronderstelt toch naast een goede en brede kwalitatieve bronvermelding (waaraan m.i. wordt voldaan), toch ook een cijfermatige onderbouwing over het fenomeen luiheid? Zo’n kwantitatieve onderbouwing mis ik. Filosofie behoort tot de geesteswetenschappen en vanuit die invalshoek bezien lijkt een kwantitatieve onderbouwing toch niet teveel gevraagd?

Algemeen: Ik heb genoten van De Verovering van de Vrijheid van Alicja Gescinsca!
Prachtig hoe algemene thema’s door persoonlijke invulling worden ingekleurd!
Voor vader Gescinski kan ik – door alle teleurstelling over zijn eigen ervaren vrijheid - toch begrip opbrengen m.b.t. het thema luiheid. Zijn dochter bracht het begrip ‘positieve vrijheid’  fraai tot leven en daar zal pa hopelijk nog net van hebben kunnen genieten! En waarschijnlijk zal de les over het aanspreken van je eigen geestelijk vermogen en je eigen verantwoordelijkheid hierbij, bij hem vaag een belletje hebben doen rinkelen?

Hij was eindelijk toch nog op weg … wat wil je vanuit die situatie dan nog meer?                                   HD/25.10.12

Toos Siegmund

23 Mei 1932 geboren te Amersfoort, daar gewoond tot mijn 24e, verhuisd naar Zeist en vervolgens na 12 jaar in Oss terecht gekomen. Ik zou een boek kunnen schrijven zou mijn moeder zeggen, maar wie niet. De lijst die ons wordt aanbevolen biedt genoeg interessants. Mocht je meer over mij willen weten, schiet me maar aan in de pauze, ik ben een open boek.

Terug naar De Lezers van Stavast

John Gray

Valse dageraad : de illusies van het kapitalisme
Ambo 2009, 343 pagina's - € 19,95

Oorspronkelijke titel: False dawn : the delusions of global capitalism (1998)

Wikipedia: John N. Gray (1948)

Korte beschrijving
In dit boek belicht de auteur 'de keerzijden van de globalisering'. Enkele decennia werd betoogd dat er op korte of middellange termijn sprake zou zijn van een grote wereldeconomie, omdat alle economieën in elkaar zouden grijpen. Dit idee leek aanvankelijk te worden onderstreept door het wegvallen van de 'communistische economie'; echter, steeds meer signalen wijzen erop dat er van wereldeconomie geen sprake is of kan zijn. Gray wijst in dit verband op het terrorisme dat de westerse economie in gevaar kan brengen en dat economische onrust (Azië!) ook de westerse economie kan verstoren. Zijn waarschuwingen snijden zeker hout en het verdient aanbeveling Grays visie ter harte te nemen en de 'eigen' (westerse) economie, gebaseerd op kapitalistische grondslag, beter af te schermen. Een serieus betoog dat niet alleen het beeld schetst van een verkeerde zienswijze op de economische wereld van de nabije toekomst, maar waarop ook een geheel nieuwe visie kan worden gebaseerd. Gericht op de lezer die geïnteresseerd is in aspecten van economie in een breder kader. Geen gemakkelijk werk, echter wel van belang voor de economische toekomst. Deze herdruk is voorzien van een uitgebreide nieuwe inleiding waarin Gray ingaat op recente ontwikkelingen.

Fragment uit 2. De vrijemarkteconomie construeren
 Het dystopia dat ons te wachten staat is geen nachtmerrie van totalitaire beheersing. Met de vermenging van vluchtige mode en een ingebakken reactie van nihilisme komt American Psycho dichter in de buurt van de laatmoderne conditie dan Kafka's Het slot.
 De vrijemarkteconomie is tegenwoordig het krachtigste vernietigingsmiddel van de traditie in de wereld. Ze geeft een toeslag op nieuwigheid en het verleden gaat in de uitverkoop. Ze maakt van de toekomst een oneindige herhaling van het heden. De maatschappij die ze voortbrengt is innerlijk tegenstrijdig en proletarisch.
 De vrijemarkteconomie wordt vaak aangevallen vanwege haar kortetermijnbenadering van investeringen in de industrie. Maar de vrijemarkteconomie is wat betreft de kortetermijnbenadering vooral roekeloos in haar vernieling van de eigenschappen waar ze eerst op steunde. Deze eigenschappen - sparen, burgertrots, fatsoen, 'familiewaarden' - zijn nu nutteloze museumstukken. Ze zijn stukjes bric-à-brac, afgestoft om af en toe door rechtse media aan het publiek getoond te worden, maar ze hebben geen nut in een economie die gebaseerd is op kortstondige verschijnselen. (pagina 73)

Terug naar Overzicht alle titels

Christien Brinkgreve

Het verlangen naar gezag : over vrijheid, gelijkheid en verlies van houvast
Atlas Contact 2012, 254 pagina's - € 21,95

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Wikipedia: Christien Brinkgreve (1949)

Korte beschrijving
In onze moderne maatschappij is gezag niet meer vanzelfsprekend. Overal doen zich gezagsproblemen voor, in dit boek aangeduid als een dilemma: aan de ene kant is er de vreugde van bevoogdend gezag bevrijd te zijn, maar aan de andere kant is er tegelijk een - hernieuwd - verlangen naar structuur (dwang). Hoe zijn de gezagsverhoudingen veranderd en welke nieuwe vormen tekenen zich af? De auteur beschrijft die verandering op een aantal terreinen, waarbij ze inzichten gebruikt uit de psychologie, filosofie, romans en sociologie. De algemene trends daaruit verbindt zij met haar eigen ervaringen. Beschreven worden veranderingen in het gezin (veranderingen in de gezagsrelaties tussen ouders onderling en tussen ouders en kinderen), op school (de relatie tussen leraren en leerlingen, betrokkenheid van de ouders), op het werk (oude en nieuwe stijlen van leiderschap) en de samenleving als geheel. Ook worden verschillende inspirerende deskundigen aan het woord gelaten. Als conclusie komt naar voren: de autoritaire hand past niet meer en een zachte hand geeft te weinig houvast; er moet een combinatie zijn van ruimte geven en richting bepalen. Vooral van belang voor sociale wetenschapsbeoefenaren; minder voor een breder publiek.

Tekst op website uitgever Atlas Contact
Over vrijheid, gelijkheid en verlies van houvast
Gezag is nergens meer vanzelfsprekend - niet in het gezin, niet op school, niet op het werk, niet in de publieke ruimte. Dat is goed nieuws: het tekent de mondigheid van de nieuwe burger die de bevoogding heeft afgeschud. Maar mensen verlangen ook terug naar het gezag van de vader, naar de gebondenheid van de groep, en naar duidelijkheid van plaats en perspectief. In Het verlangen naar gezag beschrijft Christien Brinkgreve deze ontwikkeling. Ze analyseert de dilemma’s en gaat op zoek naar vormen van gezag die beter werken in de veranderende verhoudingen. Want bevrijding zonder houvast geeft weinig meer dan leegte.

Fragment uit het Woord vooraf
'Neem je vrijheid,' zei Emiel Brugman tegen me, mijn uitgever toen ik aan dit boek begon. Hij vond dat ik de neiging had me te veel te verschuilen achter het gezag van een stoet auteurs die ik voortdurend wilde citeren. 'Wees meer zelf aan het woord, en beperk je in de mensen die je in de tekst opvoert.' Het heeft even geduurd voordat ik die ruimte durfde te nemen, en ik heb ervaren hoe bevrijdend het was.
Ik heb voor dit boek vrijelijk geput uit inzichten van de psychologie, de filosofie en de romanliteratuur, naast die uit mijn eigen vakgebied, de sociologie. ()
Daarnaast is het een persoonlijk verhaal geworden: ik ga na hoe gezag in mijn eigen leven een rol speelde - als kind, als ouder en als werker.

Gezagsproblemen spelen op veel terreinen. De publieke aandacht gaat sterk uit naar het openbare domein, naar verschijnselen als agressie tegen ambulancepersoneel, politie en ambtenaren van de sociale dienst, het wantrouwen tegen politici en andere gezagsdragers.
Ik heb me in dit boek vooral gericht op de gebieden van gezin, school en werk, waarin sprake is van persoonlijke verhoudingen. Maar de zich daar aftekenende gemeenschappelijke patronen, verwante dilemma's en onderliggende behoeften zullen ook voor een deel herkenbaar zijn in wat zich afspeelt in de publieke ruimte. (pagina 10-11)

Impressie lezing februari 2014 in Oss


Terug naar Overzicht alle titels

Impressie van lezing Alicja Gescinska

Op zondag 21 oktober 2012 hield de Belgisch-Poolse filosofe Alicja Gescinska in de Groene Engel in Oss een lezing over haar boek De verovering van de vrijheid. Ze sprak op uitnodiging van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken over de waarde vrijheid. Haar lezing was de eerste van een zestal lezingen van oktober tot maart 2013. De overkoepelende titel voor de reeks is Echte waarde(n).

In haar lezing en boek staan negatieve én positieve vrijheid centraal. Duur filmpje: 9 minuten.





Homepage Achtergrondartikelen

Sir Ken Robinson, nogmaals

Op de tweede bijeenkomst van de Lezers van Stavast  hield een van de deelnemers een warm pleidooi voor sir Ken Robinson. Ze had Het element gelezen en vond dat alle Lezers van Stavast het zouden moeten lezen. En vele anderen. In de hectiek van de avond konden we niet lang stilstaan bij dit boek. Wel wees ik iedereen op filmpjes waarin Ken Robinson aan het woord komt. Echte aanraders.

Sinds februari van dit jaar volg ik Ken Robinson via twitter. Hij laat af en toe iets van zich horen. Het gaat vaak over optredens van hem. Sinds zijn doorbraak in 2006 met (het meest bekeken) TED-filmpje Schools kill creativity is hij een veelgevraagd spreker. Op 16 oktober maakte hij ons attent op een nieuw optreden. Het door Google georganiseerde Zeitgeist-event. Een poging van Google om een alternatieve TED op te zetten. Alle filmpjes staan ook op Youtube. Via zijn website kun je ook toegang krijgen tot andere filmpjes. Korte en langere.

Het belang
Sir Ken Robinson is een optimistisch man die zich realiseert dat we als mensheid op een breukvlak staan. We leven met heel erg veel mensen op onze planeet. Om al onze problemen de komende jaren te kunnen (gaan) aanpakken hebben we dringend behoefte aan mensen die creatief zijn. Maar, en dat is zijn centrale stelling, té veel mensen kunnen in hun beroep of privé leven niet creatief zijn. Ze doen niet wat bij hun past. Ze zitten niet 'in hun element'. De belangrijkste boosdoener is in zijn visie dat ons huidig onderwijssysteem mensen niet creatiever maakt. Eerder het tegenovergestelde.

what we do know is, if you're not prepared to be wrong, you'll never come up with anything original -- if you're not prepared to be wrong. And by the time they get to be adults, most kids have lost that capacity. They have become frightened of being wrong. And we run our companies like this, by the way. We stigmatize mistakes. And we're now running national education systems where mistakes are the worst thing you can make. And the result is that we are educating people out of their creative capacities. Picasso once said this -- he said that all children are born artists. The problem is to remain an artist as we grow up. I believe this passionately, that we don't grow into creativity, we grow out of it. Or rather, we get educated out if it. (uit Schools kill creativity)

Zeitgeist - The world we explore (oktober 2010) (20:09) (805 views op donderdag 19 oktober 2012)



Andere artikelen waarin sir Ken voorbij komt
The gift of human imagination (4 februari 2012)
Samenwerking in de 21e eeuw (12 februari 2012)
Een kolfje naar mijn hand (11 maart 2012)
Het nieuwe jaarthema (24 april 2012)

Homepage Achtergrondartikelen

Vrijheid moet je veroveren

Op donderdag 18 oktober 2012 besprak journalist Henri van der Steen in 'zijn' Brabants Dagblad het boek De verovering van de vrijheid van de Belgisch-Poolse filosofe Alicja Gescinska. Dit boek is aan alle Lezers van Stavast aangeboden. Deze recensie verscheen aan de vooravond van de lezing van Alicja Gescinska op zondag 21 oktober in de Groene Engel in Oss.

Vrijheid moet je veroveren
Alicja Gescinska legt zondag in de Groene Engel uit dat vrijheid meer is dan niet gehinderd worden zodat je kunt doen wat je wilt doen

Een jonge, Poolse filosofe komt het zondag in de Groene Engel uitleggen: 'Net zoals het goede en de liefde gaat ook de vrijheid ons bevattingsvermogen te boven'

Wartburg 353

Hebben we een financiële crisis of eerder een crisis rond de vraag wat vrijheid is - en welke vrijheid we eigenlijk willen, nodig hebben, aankunnen? Alicja Gescinska heeft nagedacht over vrijheid. Ze werd geboren in Polen, in communistische tijden, maar voelde onvrijheid voor het eerst nadat het gezin in een knaloranje Wartburg 353 naar België was gevlucht en op zekere dag in en speelgoedwinkel was - en geen rooie cent had om een pop te kopen voor de kleine Alicja.

Donna Simpson

Ben je wel vrij als je kunt besluiten, zoals Donna Simpson deed, zo veel te gaan eten dat je met je 275 kilo in het Guinness Books of World records terecht komt als Dikste Moeder Aller Tijden? Het geeft ongetwijfeld een kick als je elk jaar 90.000 dollar verdient met een website waar fans betalen om je elke dag 15.000 calorieën te zien vreten ...

'De absolute, onbegrensde vrijheid bevrijdt ons helemaal niet', betoogt Gescinska in haar voor de Socrates Wisselbeker genomineerde boek De verovering van de vrijheid, waarover ze zondag in Oss komt praten (Groene Engel, Blikopener-lezing, 14.00 uur, entree 7 euro). Vrijheid is ook geen gegeven. 'Vrijheid is een werkwoord, vrijheid moet je veroveren'.

De jonge, Poolse filosofe schreef haar boek aan de hand van de laatste levensfase van haar vader, in Polen een ingenieur, in België een arbeider die zijn nieuwe leven in (zogenaamde) vrijheid voornamelijk als een Oblomov  doorbrengt voor de televisie. Pas wanneer bij hem een ernstige vorm van kanker wordt geconstaeerd, is hij te verleiden tot actie; hij gaat boeken lezen. En leven! Zo komt zij op de vraag wat van de twee prevaleert, het recht op luiheid of de plicht deze 'zelfdestructie in slow-motion' te bezweren?

Gescinska heeft een mooi boek geschreven, in een fijne, soms ironische stijl, dat een nuttige samenvatting vormt van wat er tussen Socrates en Haring is bedacht over vrijheid. Voor een vrouw die nog niet lang geleden op school haar examens deed door in de middagpauze snel even de lessen door te nemen, heeft de 31-jarige Gescinska wel hard gewerkt, want heel erg veel gelezen, zo te zien ...

Een zekere schuwheid als het gaat om noeste arbeid is de Pool immers niet vreemd, zo betoogt ze zelf, even ongegeneerd als dubieus: 'Ik kan niet ontkennen dat luiheid misschien wel iets heel erg Slavisch is.'

Ze komt wel vaker op de proppen met dit soort algemeenheden, bijvoorbeeld als ze een hele reeks filosofen, onder wie Nietzsche en Voltaire, bekritiseert die de menselijke verveling als oorzaak van oorlog, verderf en ander kwaad zien. Haar verweer is niet krachtig (´Ik denk dat Hitler grotere problemen had dan een teveel aan vrije tijd´), filosofisch gezien zelfs teleurstellend.

Het neemt niet weg dat Gescinska een aardig boek heeft geschreven, omdat de kernthese goed uit de verf komt: negatieve vrijheid (niet gehinderd worden om te doen wat je wilt) is niet genoeg om vrij te zijn, je hebt positieve vrijheid nodig, ´het vermogen die keuzes te maken die overeenstemmen met je morele wezen.´

Vrijheid is een prachtig woord, stelt ze terecht vast, maar ook een ongrijpbaar begrip. Is de vrije markt vrij - en moeten we er blij mee zijn?  Gescinska: ´Heel de bekoorlijkheid van vrijheid ligt in haar uitoefening. Pas wanneer je haar verwerkelijkt, verovert, ontsluit zij haar geheimen en ware schoonheid voor ons.´


Homepage Artikelen uit het Brabants Dagblad

Annet Teunissen

Ik ben Annet Teunissen, 61 jaar en woon heel mijn leven al in Oss.

12 jaar was ik werkzaam in het onderwijs, werkte 6 jaar in een Natuurvoedingswinkel  en sinds 25 jaar werk ik als beeldend kunstenaar/docente in mijn Atelier en ben ik aangesloten als kunstenaar bij K26.

Ik ben levensgezel, vriendin, moeder, oma en zelfs nog kind.

Dit project spreekt me aan omdat ik graag lees en boeken doorgeseind hoop te krijgen die de moeite waard zijn.

 Boeken met een psychologische achtergrond en literatuur over verschillende culturen lees ik graag. Biografieën over kunstenaars vind ik interessant.

 Als Lezer van Stavast ga ik proberen om 40 weken lang iedere week een boek te lezen.

De maandelijkse bijeenkomsten vind ik een goed initiatief en ik hoop mede hierdoor geïnteresseerd te blijven in dit project.
Het boek, dat ik aan het lezen ben, reist altijd in mijn rugzak met me mee!

Wil je meer weten? Klik dan op www.annetteunissen.nl

Terug naar De Lezers van Stavast

Koen Damhuis

De virtuele spiegel : waarom Facebook ons ongelukkig maakt
De Arbeiderspers 2012, 163 pagina's - € 15,--

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Koen Damhuis is geboren in 1987

Korte beschrijving
In 2011 publiceerde de Volkskrant het essay 'Facebook laat ons zien wat we niet bereikten' van socioloog Koen Damhuis. De boodschap van dat essay heeft Damhuis nu verder uitgewerkt in dit boek. En die luidt kort gezegd: sociale media zijn leuk en handig, maar hebben ook een keerzijde. Facebook is een soort praatcafé waar we ons de klok rond kunnen vergapen aan de veelal 'opgeleukte' levens van anderen (want op Facebook maskeren en stigmatiseren we middelmatigheid). Hoe meer we ons te pletter vergelijken met onze Facebook-vrienden, hoe ongelukkiger we dreigen te worden. En daar heeft Damhuis wel een punt. Op zich best verfrissend om eens een ander geluid over de sociale media te horen. Dat had alleen wel wat korter gekund. Nu is het uitgegroeid tot een filosofisch getinte paperback (wel met veel wit tussen de tekst) en acht hoofdstukken, elk bestaande uit zo'n vijf subhoofdstukjes ter grootte van een column. Plus proloog, epiloog, noten en dankwoord. Sobere uitvoering, zonder illustraties

Fragment uit Allemaal losers
De vraag is of we ook hier niet ergens een Don Quichot zijn - met gepantserd voorkomen heilloos vechtend tegen de windmolens. De aangename waarheid is namelijk dat, hoewel onze negatieve trekjes steeds dieper worden weggestopt, achter iedere blinkende borstplaat wel een weke inborst schuilgaat. Iedereen bekruipt wel eens het gevoel een sociaal onderdeurtje te zijn. Of je nu in het Gooi woont of in de goot, een onverbeterlijk tv-kijker bent of dagelijks wordt bekeken - het losergevoel is overal en bestaat in allerlei soorten en maten. Niet alleen in mij, maar in zo goed als ieder mens schuilt dan ook de angst om op een slechte dag ontmaskerd te worden. Althans, dat hoop ik. (pagina 151)

Klik hier voor een interview met Koen Damhuis (mei 2012)

Terug naar Overzicht alle titels

Tiny Gevers

Mijn naam is Tiny Gevers. Ik ben 63, meer dan 40 jaar getrouwd met Paul en we hebben drie kinderen en vijf kleinkinderen. Voordat ik vier jaar geleden met FPU ging, was ik met veel plezier als docente Duits werkzaam aan het Maaslandcollege  hier in Oss.

De oproep van Hans van Duijnhoven werd me in juni over de tafel  toegeschoven door mijn man met de opmerking “Dit is wel iets voor jou!”. En daar heeft ie gelijk in. Lezen was altijd al en is nog steeds mijn passie. Ik word onrustig als ik niet minstens ’n stuk of vier nog te lezen boeken in huis heb. Het motto van Hans “Lezen moet, lezen doet je goed” onderschrijf ik dan ook.

Overigens ben ik al zo’n 33 jaar lid van een leesclub Duits, kortweg “Duitse club” genoemd. We komen 6 keer per jaar bij elkaar en bespreken dan het door ons gelezen werk. We lezen vooral Duitse literatuur en heel soms Engels of Nederlands. We gaan trouwens ook af en toe met elkaar (met achten) op reis, vorig jaar waren we in Riga en Tallinn. Deze club is me in de loop der jaren erg dierbaar geworden en daar moet dan ook alles voor wijken.

De uitdaging om veertig weken lang elke week ’n non-fictie boek te lezen, dat iets zegt over de maatschappij waarin we leven, die uitdaging ga ik graag aan. Op het moment, dat ik dit stukje schrijf, ben ik aan mijn zesde LvSlijst-boek bezig.  Omdat onze vakantie naar Indonesië in september gepland stond, ben ik al in augustus met het lezen voor de ‘lijst’  begonnen.  Om nou met ’n achterstand te starten, dat lijkt me niet zo prettig. Die vakantie was ook de reden, dat ik de eerste bijeenkomst niet aanwezig was.

Inmiddels heb ik “Neem de tijd”, “De hoogmoedigen”, “Bullshitmanagement”, “Menselijke gebreken voor gevorderden” en “No impact man” zodoende al achter de kiezen. Nu zit ik midden in “De verovering van de vrijheid”.

En..…het bevalt me tot nu toe erg goed. Het lezen van boeken, die je in eerste instantie niet zelf uitzoekt, is verrassend. Het zet je weer aan het denken……….

Terug naar De Lezers van Stavast