Loek Dijkman

50 jaar anders ondernemen: verdeling van inkomen, bezit en tijd - De Topa Groep en de Stichting Utopa
Stichting Utopa, Waanders 2013, 224 pagina's - € 19,75

Wikipedia: Loek Dijkman (1942) en de website van de Utopa Academie

Fragment uit een interview in de NRC (25 mei 2013)
Loek Dijkman wilde priester-arbeider worden, maar maakte zijn fortuin in de verpakkingsindustrie. Hij deed afstand van zijn vermogen. ,,Ik wil de wereld iets socialer maken."

Per ongeluk rijk worden - het is Loek Dijkman overkomen. Hij maakte van zijn onderneming in verpakkingsmateriaal, Topa, een miljoenenbedrijf. Na een dienstverband van vijftig jaar neemt hij vandaag afscheid, onder meer met de publicatie van het boek 50 jaar anders ondernemen.

Het boek plaatst kritische kanttekeningen bij het huidige systeem van ondernemen en de dogma's van het kapitalistische systeem zoals 'de vrije markt' en 'eigenbelang'. ,,De politiek heeft de markt ruim baan gegeven en geeft - alleen al in Nederland - bijna één miljard euro uit aan toezichthoudende instanties. Hét bewijs dat markten niet optimaal werken", zegt Loek Dijkman op zijn kantoor in het voormalige weeshuis in Leiden.

,,Toen ik als ondernemer begon, was ik ervan overtuigd dat een onderneming meer is dan een winstmachine", zegt Dijkman. ,,Wat is winst voor de medewerkers in de onderneming? Wat is winst voor de maatschappij?" Economische activiteit moet, volgens hem, gekoppeld zijn aan ,,maatschappelijk engagement". Dat resulteerde vijfentwintig jaar geleden in de oprichting van de stichting Utopa. De stichting bezit alle aandelen van de Topa-Groep. De inkomsten van de stichting bestaan uit de dividenden en de huuropbrengsten van het onroerend goed van de stichting waaronder alle bedrijfspanden van Topa. ,,De onderneming vervult in de samenleving een rol die verder gaat dan het verschaffen van werk en het maken van winst", zegt Dijkman. ,,Ik vind dat de onderneming de winst niet moet uitkeren aan de aandeelhouders, maar aan de samenleving. De winst van Topa wordt aangewend voor het algemeen nut. Ik wil de wereld iets socialer maken."

Fragment uit 2.1 Het kapitalistische systeem
Zelfs zaken die vroeger niet gekocht of verkocht werden, worden heden ten dage vercommercialiseerd. Begrippen als vriendschap en persoonlijkheid zijn vandaag de dag hot item in de reclame- en advertentiewereld en dus ook in de commercie. Aanhoudend wordt de boodschap gebracht dat ook deze zaken te koop zijn. Alles wordt tot een product vervormd. Alles krijgt en heeft zijn prijs, maar we worden ons steeds minder van de waarde van iets bewust. Om een paar willekeurige voorbeelden te noemen: drinkwater, kennis, geschiedenis. schone lucht, een paardenbloem, trouw, een relatie, de liefde, een kus ... Het kan niet anders dan dat we ons zelf weer moeten aanleren om de waarde van zaken niet alleen in geld uit te drukken. Dat kan slechts ten dele van 'bovenaf' worden gestimuleerd. Ons huidige systeem heeft ons een onvoorstelbare rijkdom gegeven, terwijl we tegelijkertijd minder tevreden zijn geworden. Er is veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen de toename van welvaart en de toename van geluk. Ik vind de uitkomsten van die onderzoeken moeilijk te interpreteren omdat het begrip geluk voor heel veel mensen een verschillende definitie heeft.  (pagina 26-27)

Coda
In de inleiding geeft meneer Dijkman aan veel geluisterd te hebben naar een pianosonate van Franz Schubert (D. 960), twee maanden voor zijn dood gecomponeerd. Dijkman luisterde veel naar een opname van Alfred Brendel uit 1988 (op Philips).

Artikel: Wijze baas - Het is een illusie om te denken dat we ooit nog volledige werkgelegenheid krijgen. (mei 2013) en Er zijn twee dingen die een kind van zijn ouders moet krijgen : wortels en vleugels (juli 2014)

Terug naar Overzicht alle titels