zondag 7 maart 2021

Mark Nelissen 3

De standaardwaarde van de mens : de eeuwige strijd met oeroude genen
Lannoo 2020, 271 pagina's  -  € 22,99

Wikipedia; Mark Nelissen (1950)

Korte beschrijving
Zijn wij overgeleverd aan oeroude drijfveren die tegenwoordig geen nut meer hebben? Kunnen we met ons verstand en onze cultuur die invloed de kop in drukken? Mark Nelissen (gedragsbioloog, auteur van 'De bril van Darwin', 2000) houdt van prikkelende, stoute vragen en start zijn inleiding met de vraag: 'Gaat u naar de hoeren?' Zo sleurt hij op zijn bekende humoristische wijze de lezer het boek in. De titel duidt op de menselijke oorsprong en vooral op welke wijze oeroude genen vandaag de dag nog steeds invloed uitoefenen op ons gedrag. Hier spreekt een wetenschapsbeoefenaar pur sang over termen als seksuele jaloezie, overspel, mishandeling, emoties, genderidentiteit, de anti-wetenschappelijke hoek, Artificial Intelligence, spiritualiteit en crisis in de coronatijd. Hij gooit er zijn uitgesproken mening overheen. Ook in dit boek zet hij de vele onbewuste drijfveren om in kennis om zo geen slaaf van onze genen te zijn. En hoopt dat de evolutietheorie aanzet tot innerlijke rust. Zijn conclusie? Combineer Socrates' uitspraak 'Ken jezelf' met het begrijpen van de evolutionaire wortels voor een opgewekter gemoed.

Tekst op website uitgever
Tegenwoordig leven we in supergeconcentreerde omgevingen, bewegen we ons met een onvoorstelbare snelheid over de wereld, bestrijden we pijn met een pilletje en schieten we raketten af die honderden kilometers verder volledige steden kunnen platleggen. Kortom, ons leven is in niets vergelijkbaar met dat van onze verre voorouders, de jager-verzamelaars.

Alleen... we delen wel nog altijd dezelfde genen. Daarom vertonen we soms gedrag dat onaangepast lijkt te zijn aan onze moderne tijd.

In dit boek gaat gedragsbioloog Mark Nelissen op zoek naar de ware aard van de mens. Hij keert hiervoor terug naar onze oorsprong en bekijkt hoe onze fabrieksinstellingen ons vandaag nog altijd deels sturen, en hoe het samenspel tussen aangeboren en culturele krachten (nature/nurture) in ons gedrag ons vormt tot de complexe mens die we vandaag zijn.

Fragment uit Om te beginnen
Een lange voorgeschiedenis

Er is het verhaal van de schepping van de mens. Een of ander opperwezen - zijn naam varieert met de cultuur waarover je spreekt - heeft ooit de aarde met al zijn levende wezens geschapen. Bijvoorbeeld in zes dagen. Elke dag lag er een andere scheppingsdaad op uitvoering te wachten, beginnend bij licht en duisternis, eindigend bij de mens. Deze laatste moest 'heerschappij voeren over alle andere schepselen'. Buiten het feit dat dit laatste op niet veel goeds is uitgedraaid - denk aan dierenmishandeling, klimaatopwarming en het uitroeien van massa's planten- en dierensoorten - is dit ene mooi verhaal. Het is mooi omdat het zo eenvoudig en behapbaar is: je kunt in ene kwartiertje uitleggen waar we vandaan komen, en iedereen kan het zonder moeite begrijpen, nog makkelijker dan ene aflevering van Friends. Ja toch? Scheppingsverhalen zijn dan ook zeer populair, nog meer dan Friends.

Helaas, de realiteit is niet zo eenvoudig als in deze vertellingen. De schoonheid van een eenvoudig verhaal kan veel vragen en problemen maskeren. Bijvoorbeeld, waar kan een almachtig opperwezen vandaan komen op een ogenblik dat er nog niets bestaat? Hoe kan de materie, zeker in zijn meest complexe vorm - het leven - ontstaan als er in het absolute niets nog geen wetten van de natuurkunde bestaan? Dat een denkbeeldig opperwezen met een vingerknip oceanen kan doen ontstaan, is leuk, maar hoe leg je dat uit? Gelukkig biedt de wetenschap uitkomst. Dingen zitten veel logischer in elkaar dan in een verhaal, evenwel niet zonder een ander probleem: het is vele en vele malen ingewikkelder dan een leuke story. Om de wetenschappelijke beschrijving van de realiteit te begrijpen, heb je wat meer nodig dan een kwartiertje; denk eerder aan een lange studietijd.

Geen angst, het is hier niet de plaats om het wetenschappelijke alternatief voor een scheppingsverhaal grondig uit de doeken te doen. Wie hierin geïnteresseerd is, kan zijn gading vinden in mijn andere boeken. Op de bladzijden die u dadelijk leest, vat ik de belangrijkste lijnen kort samen, zodat u de nodige achtergrond hebt voor de rest van het boek. Wees gerust, ik houd het simpel. (pagina 14-15)

Lees ook Darwin in de supermarkt : of hoe de evolutie ons gedrag dagelijks beïnvloedt (2011) of Waarom we willen wat we willen : de invloed van de evolutie op wat we kopen, wat we doen, wie we graag zien en wie we zijn (uit 2004)

Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen