Atlas Contact 2022, 423 pagina's - € 24,99
Wikipedia: Frans de Waal (1948)
Korte beschrijving
In ‘Anders’ vertelt Frans de Waal over de verschillen tussen gender en sekse bij mensen en primaten. Hoe fungeert de matriarchale samenleving van bonobo’s? En waarom zijn bij chimpansees de mannen dominant en sterk territoriaal? Het boek onderschrijft het verschil tussen biologische sekse en sociaal gevormde gender, maar toont ook aan dat biologie en cultuur met elkaar verbonden blijven. Daarbij rechtvaardigt de biologie genderongelijkheid echter niet, omdat mensen en andere primaten niet alle gedragsverschillen tussen de genders delen. De Waal gaat ook in op seksualiteit, gendergerelateerd geweld en vriendschap, om zo een genuanceerd beeld van gender te scheppen. Informatief en onderhoudend geschreven, met persoonlijke passages. Met illustraties en foto’s. Voor lezers met interesse in evolutiebiologie en de maatschappelijke discussie rondom genderidentiteit. Frans de Waal ('s-Hertogenbosch, 1948) is een wereldberoemde Nederlands-Amerikaans-Italiaanse academisch docent, primatoloog en etholoog. Zijn werk werd in meerdere landen uitgegeven en won verschillende literaire prijzen, zoals de Ariëns Kappers Medal, de Arthur W. Staats Award en de Los Angeles Times Book Prize.
Tekst op website uitgever
In Anders buigt bioloog Frans de Waal zich over gender en sekse bij mensen en andere primaten. Hij wijst op universele geslachtsverschillen, maar ziet geen biologische reden voor genderongelijkheid.
In 'Anders' buigt de wereldberoemde primatoloog Frans de Waal zich over verschillen in sekse en gender bij de mens en andere dieren. Hij maakt hierbij gebruik van zijn grote kennis van onze naaste verwanten: chimpansees en bonobo’s. Wat is het geheim van de door vrouwen geleide vreedzame samenleving van bonobo’s? En wat kunnen wij mensen leren van mannelijke dominantie en territorialiteit bij chimpansees? Tegenwoordig wordt vaak beweerd dat genderverschillen het resultaat zijn van sociale vorming, maar De Waal toont aan dat het een biologische basis heeft. Hij behandelt onderwerpen als genderidentiteit, seksualiteit, gendergerelateerd geweld, vriendschap en zorgzaamheid, en laat overtuigend zien dat de evolutionaire biologie bijdraagt aan een genuanceerder cultureel begrip van gender.
Fragment uit (de) Inleiding
In de jungle van Thailand was de grootste vrees van de fandi's - jagers die vroeger wilde olifanten vingen voor het zware werk in de bosbouw - niet dat er een olifant met grote slagtanden in hun val zou zitten. Een grote olifantenstier was minder gevaarlijk dan een kalfje dat gevangenzat terwijl zijn moeder binnen gehoorafstand rondliep. Heel wat fandi's hebben het leven verloren door in razernij ontstoken olifantkoeien.
Bij onze eigen soort is de verdediging door een moeder van haar kinderen zo onvoorspelbaar dat koning Salomon er volgens de Hebreeuwse Bijbel volledig op vertrouwde. Toen hij werd geconfronteerd met twee vrouwen die allebei beweerden de moeder van een baby te zijn, vroeg hij om een zwaard. Hij stelde voor de baby in tweeën te splijten zodat de vrouwen ieder een helft mee konden nemen. De ene vrouw accepteerde de uitspraak, maar de ander protesteerde en verzocht de baby dan maar liever aan de andere vrouw te geven. Zo wist de koning wie de echte moeder was. De Britse detectiveschrijver Agatha Christie stelde: 'Zoals de liefde van een moeder voor haar kind is er niets anders op de wereld. Deze liefde kent geen wet, geen medelijden, verzet zich overal tegen en verplettert alles wat op haar pad komt meedogenloos.'
Terwijl we bewondering hebben voor moeders die het voor hun kinderen opnemen, hebben we weinig op met de vechtlust van menselijke mannen. Jongens en vaders veroorzaken vaak confrontaties, doen stoer, verbergen hun zwakheden en zoeken het gevaar op. Niet iedereen vindt dit een aantrekkelijke kant van mannen, en sommige deskundigen keuren dit soort gedrag af. Ze spreken van een 'traditionele ideologie van masculiniteit', wat niet echt als een compliment is bedoeld. In een document uit 2018 definieerde de American Psychological Association (APA) deze ideologie als een denkwijze die was gericht op 'antivrouwelijkheid, prestatie, vermijding van tekenen van zwakte, avontuur, risico en geweld'. het streven van de APA was om mannen van deze ideologie te redden blies nieuw leven in de discussie over 'toxische masculiniteit', maar leidde ook tot verzet tegen de algehele afkeuring van typisch mannelijk gedrag.
Het is gemakkelijk te begrijpen waarom de mannelijke en vrouwelijke patronen van agressie zo verschillend worden beoordeeld: alleen de eerste zorgen voor problemen in de maatschappij. Met mijn afschuw voor de dood van Luit wil ik hier mannelijke rivaliteit niet als onschuldig vermaak neerzetten. Maar wie zegt dat die rivaliteit het product van ideologie is? Dat is wel een heel forse aanname, waarbij ervan uit wordt gegaan dat we macht hebben over ons eigen gedrag en dat zelfs kunnen vormgeven. Als dat zo zou zijn, zou het dan niet volkomen anders moeten zijn dan dat van de meeste andere soorten? Maar dat is nauwelijks het geval. Bij de meeste zoogdieren streven de mannen naar status of een territorium, terwijl de vrouwen hun kinderen fel verdedigen. Of we dit gedrag nu goedkeuren of afkeuren, het is voor beide geslachten altijd de weg geweest naar een genetische nalatenschap.
Ideologie heeft er weinig mee te maken. (pagina 10-11)
Lees ook: Lees ook: De bonobo en de tien geboden : moraal is ouder dan de mens (2013), Een tijd voor empathie : wat de natuur ons leert over een betere samenleving (uit 2009) en Mama's laatste omhelzing : over emoties bij dieren en wat ze ons zeggen over onszelf (uit 2019).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen