Ambo Anthos 2022, 813 pagina's - € 45,--
Wikipedia: Joep Dohmen (1949)
Korte beschrijving
Een vuistdikke (813 blz.) filosofische verhandeling over persoonlijke vorming in het huidige tijdperk en door de geschiedenis heen. Joep Dohmen constateert dat we leven in een vloeibare tijd. Er zijn zoveel invloeden en zoveel opties. Hoe kunnen we daarin overeind blijven en onszelf bewaren? Het is wel degelijk mogelijk dat we onszelf beter gaan begrijpen. We kunnen onze emoties en verlangens onderzoeken en gaandeweg ontdekken wat we echt willen. Hoe moeilijk de omstandigheden intussen ook zijn, we kunnen leren omgaan met de vele versnellingen en met meer aandacht leven in het hier en nu. De voornaamste opdracht van vandaag is dat we het huis van de aarde weer bewoonbaar maken. Bij deze zoektocht naar praktische wijsheid kan de filosofie helpen. Hierbij doet het boek beroep op de filosofie achter Bildung, maar ook individuele filosofen als Socrates, Rousseau en Erasmus. Met diepgang en intelligent geschreven. Voor een geoefende lezersgroep.Prof. dr. Joep Dohmen (1949) is een Nederlandse academisch docent en filosoof en lector Bildung. Hij schreef meerdere boeken.
Tekst op website uitgever
In Iemand zijn : Filosofie van de persoonlijke vorming van Joep Dohmen leren we hoe we ons leven kunnen vormgeven en ons ontwikkelen tot betrokken en zelfstandige mensen en een zinvol leven leiden.
Hoe kunnen we ons leven vormgeven? In zijn magnum opus Iemand zijn. Filosofie van de persoonlijke vorming laat filosoof Joep Dohmen zien op welke manieren wij ons kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en betrokken mensen.
We leven in een vloeibare tijd. Er zijn zoveel invloeden en zoveel opties. Er klinken zoveel stemmen en er is zoveel lawaai. Hoe kunnen we daarin overeind blijven en onszelf bewaren? Het is wel degelijk mogelijk dat we onszelf beter gaan begrijpen. We kunnen onze emoties en verlangens onderzoeken en gaandeweg ontdekken wat we echt willen. We zijn de voorbije decennia onze zelfdiscipline kwijtgeraakt en moeten dus opnieuw gaan oefenen. Hoe moeilijk de omstandigheden intussen ook zijn, we kunnen leren omgaan met de vele versnellingen en met meer aandacht leven in het hier en nu. We moeten weer leren om elkaar te waarderen en de onderlinge verschillen te verdragen. De voornaamste opdracht van vandaag is dat we het huis van de aarde weer bewoonbaar maken. Bij deze zoektocht naar praktische wijsheid kan de filosofie ons helpen.
Wie zich werkelijk vrij en verantwoordelijk voelt, weet waarover zijn leven gaat.
Fragment uit (de) Algemene inleiding
Iedereen begrijpt vroeg of laat dat zijn welbevinden behalve van bepaalde levensomstandigheden ook nog van de houding afhangt die men tegenover zijn leven inneemt. Om de opheldering van deze houding gaat het in de filosofie. (Wilhelm Kamlah)
In dit boek Iemand zijn stel ik onze huidige levensstijl aan de orde. Ik vraag de lezer om stil te staan bij zijn of haar biografie. Hoe is uw leven verlopen en wie bent u geworden? Mijn belangrijkste vraag is die naar uw eigenaandeel: bent u vooral toeschouwer geweest bij de gebeurtenissen of hebt u gaandeweg zelf het heft in handen genomen?
De vrijheid hebben om je eigen leven te leiden is de hartenwens van de laatmoderne mens. De vervulling daarvan blijkt echter verre van eenvoudig: in onze hectische samenleving met haar continue veranderingen, verleidingen en versnellingen staat de kwaliteit van ons bestaan voortdurend op het spel. Niet toevallig sprak de socioloog Ulrich Beck van het wereldwijde 'gevecht om het eigen leven'. Vandaag is iedereen genoodzaakt om zich telkens opnieuw zijn of haar leven toe te eigenen
Leven in de posttraditionele samenleving
De afgelopen jaren heb ik mij als filosoof uitvoerig beziggehouden met deze existentiële problematiek die onze actuele cultuur al decennialang in haar greep houdt. Wat betekent het eigenlijk om 'je eigen leven' te leiden? Waar komt dit alom gedeelde verlangen vandaan en waarom vinden wij het zo belangrijk? Welke inspanningen doen we om deze hartenwens te vervullen en vooral: wat levert het op, voor onszelf en voor de samenleving?
Om deze complexe existentiële problematiek beter te begrijpen heb ik een breed spectrum van de recente literatuur - filosofisch, journalistiek, levensbeschouwelijk, kunstzinnig en sociaalwetenschappelijk - onderzocht. Het meest geloofwaardige antwoord dat ik gevonden heb, komt hierop neer: wat wij hard nodig hebben - en waar we heel erg naar verlangen - is een eigentijdse vormingsleer. Wij varen maar al te vaak op de automatische piloot en leiden een routineus bestaan. Het blijkt heel erg moeilijk om echt te weten wat je wilt, en als we zover zijn dat we onszelf begrijpen, blijken we nog niet meteen in staat om onze wil tot uitdrukking te brengen omdat we daartoe de vaardigheden missen. Recent onderzoek laat bovendien zien dat veel mensen de afgelopen decennia hun zelfdiscipline zijn kwijtgeraakt. In onze posttraditionele samenleving - de term is van de socioloog Anthony Giddens en verwijst naar de recente ontwikkeling dat markt, media en technologie de dominante plaats van moraal en religie hebben overgenomen - wordt van ons verwacht en zelfs geëist dat we zelf verantwoordelijk zijn voor de keuzes die we maken. Dan zullen wij toch onszelf beter moeten gaan begrijpen en moeten leren met deze eis om te gaan.
We hebben onze joods-christelijke traditie voorgoed achter ons gelaten en zijn in een neoliberale samenleving terechtgekomen die gekenmerkt wordt door een verregaande individualisering. Van die onstuitbare ontwikkeling moeten we de lusten en de lasten dragen. De kwaliteit van onze samenleving wordt voor een dele bepaald door een rechtvaardig beleid en door sociale arrangementen. Maar ze wordt ook bepaald door de manier waarop wij, concrete mensen van vlees en bloed, elke dag onze vrijheid uitoefenen en hoe we met elkaar omgaan. Het eerste is een maatschappelijk kwestie: door middel van welke instituties kunnen we het best een eerlijke en fatsoenlijke samenleving organiseren? Het laatste is de belangrijkste persoonlijke opdracht voor ieder van ons: wat doen we met de vrijheid die ons wordt toegeschreven? Hoe word ik zowel een autonoom als een geëngageerd mens? Uiteindelijk hangen beide beschavingsoffensieven nauw met elkaar samen. (pagina 15-16)
Lees ook: Brief aan een middelmatige man : pleidooi voor een nieuwe publieke moraal (uit 2010) en Van oude en nieuwe deugden : levenskunst van Aristoteles tot Nussbaum (samen met Maarten van Buuren, uit 2013)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen