Prometheus 2019, 396 pagina's - € 9,90
Wikipedia: Kees van den Bos (1965)
Korte beschrijving
De ervaring van onrechtvaardigheid kan leiden tot radicalisering en extremisme. Dat is de belangrijkste stelling van hoogleraar psychologie en recht Kees van den Bos. Radicalisering, extremisme en terrorisme ziet hij vooral als een gevolg van psychologische processen. Mensen die vinden dat zij of hun groep slachtoffer zijn van onrechtvaardige verhoudingen, kunnen radicaliseren als zij onzeker zijn en zichzelf niet corrigeren. Die waargenomen onrechtvaardigheid hoeft niet objectief vast te staan, maar autoriteiten die radicalisering willen bestrijden, doen er goed aan die gevoelens serieus te nemen. Het boek leunt zwaar op sociaal-psychologisch onderzoek. Van den Bos ontwerpt een theoretisch model, waarin de praktijk van radicalisering soms ver weg lijkt. Hij bouwt zijn betoog stap-voor-stap op. Van den Bos wil een breed publiek aanspreken, maar daarvoor is dit boek te abstact en academisch. De doorzettende lezer kan wel veel inzichten in radicalisering verwerven. Ook geeft hij adviezen over wat er met name tegen beginnende radicalisering te doen is. Met eindnoten, een literatuurlijst en register op persoonsnamen. Met een uitgesproken, goed onderbouwde visie is dit boek een interessante bijdrage aan het actuele debat over radicalisering en terrorisme.
Tekst op website uitgever
In Waarom mensen radicaliseren toont Kees van den Bos aan dat radicalisering van moslims, rechts-extreme groeperingen en links-extreme individuen wordt aangewakkerd door waargenomen onrechtvaardigheid. Dit komt omdat waargenomen onrechtvaardigheid niet alleen maar een indruk is van mensen, maar als ‘echt’ aanvoelt. Als iets als echt onrechtvaardig wordt ervaren, dan leidt dit vaak tot boosheid en vervolgens tot radicaal en extremistisch gedrag. Dit boek beoogt radicalisering, gewelddadig extremisme en terroristisch gedrag te verklaren, zodat we het kunnen voorspellen en, waar mogelijk, voorkomen of verminderen. Hiertoe moeten we radicaliserende personen serieus nemen en zorgvuldig nagaan hoe zij de wereld waarnemen. Kees van den Bos geeft niet alleen een wetenschappelijke analyse van radicalisering, maar schetst ook hoe belangrijk het is om radicaliserende personen te wijzen op hun serieuze verantwoordelijkheden ten aanzien van een democratische rechtsstaat.
Kees van den Bos is hoogleraar sociale psychologie en hoogleraar empirische rechtswetenschap aan de Universiteit Utrecht.
‘Ik heb van dit boek genoten! Wat een helder en overtuigend betoog. Door de systematische aandacht voor de rol die waargenomen onrechtvaardigheid speelt in radicalisering van mensen levert dit boek een belangrijke bijdrage aan het debat en de versnipperde literatuur over radicalisering, deradicalisering en terrorisme. Het overzicht en de concrete handvatten zijn echt heel erg verrijkend.’ Beatrice de Graaf
‘In deze tijd verscherpt het debat rond radicalisering. Terroristen lijken te gemakkelijk hun doel te bereiken: angst zaaien. Kees van den Bos verschaft ons een helder en goed gefundeerd inzicht in oorzaken en achtergronden van radicalisering, extremisme en terrorisme. Met deze studie bewijst hij een waardevolle dienst aan onze samenleving.’ Alex Brenninkmeijer
Fragment uit 12 Discussie - Hoe verder?
Aan het einde van dit boek wil ik benadrukken dat mijn visie op radicalisering ook omvat hoe ik als persoon aankijk tegen gewelddadig extremisme en terrorisme dat voorkomt uit radicaliseringsprocessen van moslims, extreemrechts en extreemlinks. In mijn benadering heb ik de psychologie van waargenomen onrechtvaardigheid geïntegreerd met hoe deze waarnemingen worden beïnvloed wanneer mensen onzeker zijn en hun egocentrische impulsen onvoldoende kunnen corrigeren. Zo ontstaat een beeld van waarom mensen kunnen radicaliseren en welke invloed waargenomen onrechtvaardigheid heeft op uiteenlopende radicaliseringsprocessen.
Je zou kunnen zeggen dat ik Karl Poppers benadering van de wetenschap heb gevolgd in dit boek. Ik heb zijn ideeën van nauwgezet wetenschappelijk denken omarmd en tegelijkertijd gewezen op de beperkingen van wat onderzoeksresultaten ons kunnen leren over radicalisering. Dit is ook in overeenstemming met Poppers idee dat de wetenschap geen feiten produceert, maar voorlopige inzichten. Ik sta achter Poppers kritische benadering van de wetenschap en besef dus dat ik de medewerking van andere wetenschappers, geleerden en praktijkmensen nodig heb om mijn ideeën en inzichten verder aan te scherpen en te ontwikkelen.
Daarnaast sta ik vierkant achter Poppers uitspraak dat optimisme ene morele plicht is bij onderzoek naar complexe verschijnselen zoals radicalisering. Bovendien heb ik mij laten inspireren door het belang dat hij hecht aan open samenlevingen. Vanuit deze inspiratiebronnen heb ik mijn kijk op de wetenschap van radicalisering verder ontwikkeld door op zoek te gaan naar de bronnen van radicalisering. Dit is op lange termijn waarschijnlijk de meest kansrijke manier om radicalisering te onderzoeken en mogelijk te voorkomen en te bestrijden.
Bij de ontwikkeling van mijn visie op radicaliseringsprocessen heb ik mijn achtergrond als onderzoeker op het gebied van de experimentele sociale psychologie gecombineerd met mijn kennis van de openbare orde en mijn ideeën over open, democratische samenlevingen. Ik besef dat mijn wetenschapsbenadering ook nadelen heeft en dat wetenschappelijke methoden soms belangrijke nuancering behoeven. Tegelijkertijd denk ik ook dat mijn benadering van de wetenschap van radicalisering belangrijke voordelen heeft. (pagina 310-311)
Lees ook: Elkaar eerlijk behandelen : wantrouwen, polarisatie en complotdenken voor zijn (uit 2023)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen