Daniel Kahneman, Olivier Sibony & Cass R. Sunstein

Ruis : waarom we zo vaak de verkeerde beslissingen nemen, en hoe we dat kunnen voorkomen
Nieuw Amsterdam 2021, 447 pagina's - € 24,99

Oorspronkelijke titel: Noise : a flaw in human judgment (2021)

Wikipedia: Daniel Kahneman (1934), Olivier Sibony (19?) en Cass R. Sunstein (1954)

Korte beschrijving
Bij elk menselijk oordeel is er sprake van ruis; professionals komen bij identieke situaties tot verschillende uitspraken en interpretaties. In zes delen wordt dit verschijnsel nader geanalyseerd en wordt tevens ingegaan op het werken aan een oplossing om door het verminderen van de ruis tot een betere besluitvorming te komen. Daarbij speelt de bewustwording van het probleem een belangrijke rol. Met behulp van de beschrijving van veel praktijksituaties en de resultaten van wetenschappelijk onderzoek wordt de gepresenteerde theorie onderbouwd. Goede beschrijving van deze problematiek en van de praktische mogelijkheden om de ruis in de organisaties te verminderen. Voor lezers die geïnteresseerd zijn in besluitvormingsprocessen. De Israelische psycholoog Daniel Kahneman (1934), met als specialiteit het grensvlak tussen psychologie en economie, schreef o.a. 'Ons feilbare denken'* en ontving in 2002 de Nobelprijs voor de economie.

Tekst op website uitgever
Stel je voor dat twee artsen in dezelfde stad verschillende diagnoses stellen over dezelfde patiënten. Dat twee rechters aan hetzelfde hof verschillende straffen geven aan mensen die hetzelfde misdrijf hebben gepleegd. Dat wanneer een bedrijf klachten van klanten behandelt, de uitkomst afhangt van wie de betreffende klacht afhandelt. Stel je nu voor dat deze dokter, rechter of klachtenmedewerker zélf verschillende beslissingen neemt, afhankelijk van het tijdstip van de dag. Dit zijn voorbeelden van ruis: variabiliteit in oordelen die identiek zouden moeten zijn.

In RUIS laten Daniel Kahneman, Cass R.Sunstein en Olivier Sibony zien hoe ruis aanzienlijk bijdraagt aan beoordelingsfouten op velerlei gebieden, waaronder geneeskunde, rechtspraak, economische voorspellingen, gedrag van de politie, voedselveiligheid, veiligheidscontroles op luchthavens, bedrijfsstrategie en sollicitatiecommissies. En hoewel ruis overal te vinden is waar mensen beslissingen nemen, zijn personen en organisaties zich gewoonlijk niet bewust van de rol van toeval in hun beoordelingen en in hun handelen.

Op basis van de nieuwste bevindingen in de psychologie en gedragseconomie - én met hetzelfde aanstekelijke enthousiasme als in de bestsellers Thinking, Fast and Slow en Nudge - leggen Kahneman, Sibony en Sunstein in RUIS uit hoe en waarom mensen zo vatbaar zijn voor ruis bij het nemen van beslissingen, en wat we eraan kunnen doen.

"Daniel Kahneman is emeritus hoogleraar psychologie aan Princeton University en hoogleraar Public Affairs aan de Woodrow Wilson School of Public and International Affairs. Hij is de schrijver van het bekende Thinking, Fast and Slow ( Ons feilbare denken ). Daniel Kahneman is de grondlegger van de gedragseconomie en de geluksstudies. Hij maakte korte metten met het idee van de rationeel calculerende mens die in zijn eigen voordeel handelt. Daarvoor in de plaats introduceerde hij de feilbare menselijke psyche in de economie, gekenmerkt door gebrekkig oordeelsvermogen in onzekere omstandigheden.

Voor zijn baanbrekend onderzoek won hij in 2002 als eerste psycholoog de Nobelprijs voor de economie. Kahnemans onderzoek heeft grote invloed gehad op auteurs als Malcolm Gladwell ( Het beslissende moment), Nassim Taleb ( De zwarte zwaan) en Steven Levitt ( Freakonomics). Op bol.com vind je alle boeken van Daniel Kahneman, waaronder het nieuwste boek van Daniel Kahneman."

Fragment uit Samenvatting en conclusie - Neem ruis serieus
Oordelen
De term oordelen zoals wij die gebruiken moet niet worden verward met 'denken'. het is een veel beperkter concept: een oordeel is een vorm van meten met de menselijke geest als instrument. Net als bij andere metingen wordt er bij een oordeel een score toegekend. Die score hoeft geen cijfer te zijn. 'De tumor van Mary Johnson is waarschijnlijk goedaardig' is een oordeel, net als de uitspraak 'De nationale economie is heel instabiel', 'Fred Williams is de beste kandidaat voor deze functie', en 'De verzekeringspremie bedraagt 12.000 dollar'. Een oordeel is een integratie van allerlei informatie tot een algemene waardering. Oordelen zijn geen berekeningen en ze volgen geen exacte regels. Docenten gebruiken hun beoordelingsvermogen om een cijfer voor een essay te geven, maar voor een meerkeuzetoets hebben ze dat niet nodig.

Veel mensen verdienen hun brood als professionele beoordelaar en iedereen heeft in vaak belangrijke omstandigheden met hun werk te maken. Denk bijvoorbeeld aan voetbalcoaches, cardiologen, advocaten, ingenieurs, leidinggevenden in de filmwereld of acceptanten. In dit boek hebben we ons gericht op het werk van zulke professionele beoordelaars omdat daar uitgebreid onderzoek naar is gedaan en omdat hun kwaliteit van zo'n grote invloed op ons allemaal is. We denken dat wat we hierbij hebben geleerd ook van toepassing is op beoordelingen op andere terreinen in het leven.

Sommige beoordelingen zijn voorspellend en sommige daarvan zijn verifieerbaar: we kunnen er uiteindelijk achterkomen of ze nauwkeurig waren. Dat is over het algemeen het geval met kortetermijnvoorspellingen van resultaten zoals het effect van medicijnen, het verloop van een pandemie, of de uitslag van de verkiezingen. Maar veel oordelen, zoals langetermijnvoorspellingen en antwoorden op fictieve vragen, zijn niet verifieerbaar. De kwaliteit van zulke oordelen kan alleen worden bepaald door de kwaliteit van het gedachteproces waarmee ze zijn gevormd. Bovendien zijn veel oordelen niet voorspellend maar evaluerend: het vonnis van een rechter of de prijs die een schilderij in een wedstrijd krijgt kunnen niet makkelijk worden vergeleken met bestaande objectieve waarde.

Het is echter opvallend dat mensen die ene oordeel vellen vaak doen alsof een werkelijke waarde echt bestaat, of dat nu zo is of niet. Ze denken en handelen alsof er een onzichtbare roos is waarop ze kunnen mikken en die ze zo goed mogelijk moeten raken. Bij een beoordeling maken ze een eigen afweging, waarbij wordt geïmpliceerd dat er gebrek aan overeenstemming kan optreden en de verwachting bestaat dat het verschil beperkt zal blijven. Beoordelingen bevinden zich in een soort tussengebied tussen uitkomsten van berekeningen enerzijds, waarbij gene gebrek aan overeenstemming mag zijn, en kwesties van smaak of mening anderzijds, waarbij er weinig overeenstemming wordt verwacht, behalve in extreme gevallen. (pagina 367-368)

Terug naar Overzicht alle titels