Paul Verhaeghe

Identiteit
De Bezige bij 2012, 271 pagina's - € 19,--

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Wikipedia: Paul Verhaeghe (1965) en website van de auteur

Korte beschrijving
Identiteit is niet een wezenskenmerk van de mens, maar wordt gevormd in wisselwerking met zijn omgeving. Hoe de mens is en wordt, hangt voor een belangrijk deel van de omstandigheden af. Twee tegengestelde krachten bepalen zijn gedrag: de wens om deel uit te maken van een groter geheel en de wens om zelfstandig te zijn. Een gezonde maatschappij bewaart de balans tussen eenvormigheid en individualisme. In de huidige neoliberale samenleving overheerst echter de gedachte dat het individu zelf geheel verantwoordelijk is voor het eigen succes of falen. Alle relaties en instituties worden geëconomiseerd. Mensen denken vrij te zijn, maar waren in feite nog nooit zo machteloos, zo beweert de auteur van deze prikkelende studie, psychoanalyticus en hoogleraar aan de Universiteit van Gent. Bij het formuleren van zijn kritische inzichten grijpt hij regelmatig terug op Freud. Een boeiende verhandeling die tot denken aanzet en tot tegenspraak oproept.

Fragment uit hoofdstuk 8 - Het goede leven
De postmoderne mens lijdt aan een vreemde dissociatie, een nieuw vorm van persoonlijkheids-verdubbeling. We klagen het systeem aan, staan er vijandig tegenover en voelen ons machteloos om het te veranderen. Anderzijds gedragen we ons op een manier die het systeem voortdurend bevestigt en uitbreidt. De wijze waarop we eten en drinken, ons kleden, verplaatsen, op vakantie gaan, zijn daar stuk voor stuk voorbeelden van - wij zíjn het systeem waarover we klagen. Een proteststem uitbrengen voor ultralinks of ultrarechts zal niet volstaan om deze situatie te wijzigen. Het is niet de ander die moet veranderen; de pijnlijke waarheid is dat we het ook zelf zullen moeten doen. In plaats van alleen maar consument te zijn, moeten we weer burger worden. Niet alleen in het stemhokje, maar ook, en zelfs vooral, in de manier waarop we ons leven leiden. (pagina 231)

Interview: We zijn allemaal neoliberaal (februari 2012)

Fragment uit de recensie in NRC Handelsblad (door Ger Groot op vrijdag 14 september 2012 - We zijn veel meer dan een individu)
In Het einde van de psychotherapie (2009) betoogde hij dat de huidige tendens alle psychische problemen terug te voeren op een slecht functionerend brein, en dat met psychofarmaca te genezen, de ogen sluit voor de wijze waarop de samenleving mensen ziek maakt. Zijn dit jaar verschenen pamflet De neoliberale waanzin : flexibel en ... gestoord liet er weinig twijfel over bestaan welke ideologie hij voor dit alles verantwoordelijk houdt.

() Zo heeft het neoliberale verlangen naar deregulering juist tot een explosie van voorschriften en controlemechanismen geleid, constateert Verhaeghe. Geen bedrijf doet het inmiddels meer zonder functioneringsgesprekken waarin de werknemer wordt afgerekend op wat zijn contract bepaalt - en o wee hem als hij daaraan niet voldoet.
En dus ligt bedrog op de loer, aldus Verhaeghe. De recente fraudeschandalen in het wetenschapsbedrijf liggen nog vers in het geheugen. Maar ook elders worden statistieken creatief vervalst, rapporten vervuild met ondoordringbare newspeak, organisaties gehuld in betekenisloze managerstaal.

Klik hier voor een aflevering van Boeken (16 september 2012)

Klik hier voor een interessant interview uit Vrij Nederland (augustus 2012) ("Als je het niet maakt, ben je mislukt of gestoord")

"Een veilige samenleving vol angst" (NRC 27 november 2012)

Artikel: Humo - Uiteindelijk staat een depressie gelijk aan zinverlies: niks heeft nog betekenis, niks heeft nog zin. (augustus 2013)
Artikel: Open deur? - Wij klagen over het systeem, maar wij zijn het systeem (juni 2014)
Artikel: De herontdekking van het collectief is een heel belangrijke evolutie in onze huidige zoektocht naar zingeving (februari 2015)
Artikel: Haal al die mensen weg en ik ben niemand meer (augustus 2015)
Artikel: Elke autoriteit was een omver te werpen tiran: priester, onderwijzer, agent, directeur (augustus 2015)
Artikel: Paul Verhaeghe: "De tegenstelling links-rechts is op sterven na dood" (januari 2016)

Terug naar Overzicht alle titels