Stine Jensen

Dus ik ben : een zoektocht naar identiteit (samen met Rob Wijnberg)
De Bezige bij 2010, 237 pagina's - € 10,--

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Wikipedia: Stine Jensen (1972), Rob Wijnberg (1982), website DusIkBen van Human en website Stine Jensen

Korte beschrijving
Het thema identiteit staat prominent op de publieke agenda van de huidige multiculturele samenleving. Hoe definiëren we identiteit en welk aspect wordt dan centraal gesteld, zo vragen de auteurs zich af. Gaat het om het oude cartesiaanse adagium: ik denk, dus ik ben, of gaat het primair om emotie: ik voel, dus ik ben? Maar zijn gevoelens wel altijd authentiek? Gevoelens kun je immers veinzen. Veel mensen wijzen op hun beroep bij het bepalen van hun identiteit. Anderen op hun afkomst of verleden, of op de partner bij wie of de groep waartoe ze horen, hoewel dat laatste steeds minder belangrijk wordt in de geïndividualiseerde en geseculariseerde maatschappij. Ook kun je via je consumptiepatroon demonstreren wie je bent, door met - opvallende - aankopen en bezittingen je 'stijl' en status tot uitdrukking te brengen. Dat kan ook via het uiterlijk, dat kan laten zien wie je bent en tot welke groep je behoort en als je er goed uitziet, krijg je meer erkenning en zelfvertrouwen. Alle aspecten overziend, concluderen de schrijvers dat een pragmatische houding tegenover maatschappelijke en persoonlijke (identiteits)problemen de beste is. Wat de mens nodig heeft, is niet zekerheid, maar de moed om te kiezen: ik durf te kiezen, dus ik ben.

Fragment uit de Epiloog: ik ben mezelf, dus ik ben
Ook is het minder vanzelfsprekend geworden dat een mens door zijn bezittingen een unieke zelf tot uitdrukking kan brengen. Was 'ik consumeer dus ik ben' in de negentiende eeuw nog een gegarandeerde weg naar authenticiteit, nu lijkt het eerder een doodlopend pad richting eenvormigheid. Door de opkomst van de massaproductie wordt alles immers op grote, zelfs wereldwijde schaal geproduceerd. Wie nu koffie drinkt bij Starbucks, zijn vrienden belt met een iPhone of een paar Uggs aan zijn voeten heeft is niet uniek, maar juist een van de velen. Bovendien is ook hier weer de vraag: wil ik die spullen zelf? Of is het de 'mode', georkestreerd door het bedrijfsleven, die mij een bepaalde levensstijl met bijbehorend consumptiepatroon opdringt? Zoals ideaalbeelden op televisie, in tijdschriften en op billboards mij ook constant voorspiegelen hoe ik eruit moet zien. Zelfs dat ik een lichaam heb, is dus al niet een vanzelfsprekendheid voor mijn identiteit. Fitnesscentra, dieetboeken en plastisch chirurgen staan overal tot mijn beschikking om mij het lichaam te geven dat ik wil (of zijn het de anderen die het willen?). (pagina 220-221)

Dus ik ben weer : een nieuwe zoektocht naar identiteit
De Bezige bij 2012, 190 pagina's - € 16,90

Lenen als E-book via bibliotheek.nl

Korte beschrijving
Dit boek komt na 'Dus ik ben' (samen met Rob Wijnberg, 2010)* en is gelieerd aan het tv-programma 'Dus ik ben' en aan de site met die naam. Bij de maakbaarheid van de identiteit die in het eerste boek het uitgangspunt was, worden vraagtekens gezet in dit boek. Crises in economie en politiek, inzichten uit neurowetenschap en vragen over zingeving beïnvloeden keuzevrijheid en daarmee de mogelijkheid om de eigen identiteit vorm te geven. Veel aandacht gaat uit naar beeld- en mediacultuur en elk hoofdstuk wordt begonnen vanuit een (actuele) mediagebeurtenis en is voorzien van een foto. In hoofdstukken tussen 'Ik ben een mens' en 'Ik sterf' komen menselijke kenmerken langs (spelen, gelukkig zijn, reizen, macht hebben, wereldburger zijn, bekeken worden, mooi vinden en communiceren) waarin mensen hun identiteit zoeken. Er zijn voorbeelden uit de media, de geschiedenis en literatuur. Verhelderende verbanden worden gelegd met denkbeelden van filosofen van vroeger en nu. De toon is journalistiek, toegankelijk en informatief en de lezer serieus nemend, maar niet overvragend. Het houdt de persoon van de schrijfster niet buiten schot, maar vestigt er niet hinderlijk de aandacht op. Voorzien van literatuurlijst.

Fragment uit de Proloog
Redenen genoeg dus om met een vervolg op Dus ik ben te komen. In dit boek staan tien hoofdstukken die zich dit keer vooral richten op de 'onvrije' identiteit. Hoeveel macht heb ik eigenlijk om mijn identiteit te ontwerpen in tijden van een crisis waarin 'de economie' het voor het zeggen heeft? Je kunt wel beweren dat je een kosmopoliet bent als je je met een café latte in New York bevindt, maar in hoeverre is dat een louter consumentistische invulling, waarbij de nieuwe Facebook-applicatie meteen traceert en registreert waar je je bevindt? En ja, we hebben allemaal de iPhone op zak, maar in hoeverre dient die nog voor communicatie? En wat hebben eigentijdse ordi-helden als Sterretje, Joke en Barbie eigenlijk precies met mijn identiteit te maken, of met die van henzelf?
Ook in dit deel van Dus ik ben is er veel aandacht voor beeld en de mediacultuur en begint ieder hoofdstuk vanuit een actuele (media)gebeurtenis. Het boek is dit keer zonder Rob Wijnberg geschreven, dei drukke baan als hoofdredacteur van nrc.next aanvaardde. Hij figureert wel in het tweede televisieseizoen van Dus ik ben, waarin we verder op zoek gaan naar de filosofische wortels van onze identiteit. (januari 2012)

Terug naar Overzicht alle titels