Davidsfonds 2021, 216 pagina's - € 25,98
Wikipedia: Alicja Gescinska (1981)
Korte beschrijving
Weerslag van twaalf live gevoerde gesprekken van auteur-filosoof Gescinska met hedendaagse (vooral Europese) denkers, onder wie Michael Ignatieff, Rosi Braidotti, Philippe Herrenweghe, Susan Neiman en Geert Mak. De geïnterviewden zijn zeker niet allen filosofen, maar ook schrijver, dirigent, historicus, etc. De gesprekken zijn oorspronkelijk voor Newsweek Belgium gevoerd en nu gebundeld. Prettig toegankelijk geschreven, met her en der spreektaal; zeker niet technisch of heel moeilijk. Terugkerende thema's zijn klimaatverandering en milieu, culturele teloorgang, de noodzaak tot politieke betrokkenheid en dialogische bekwaamheid. Elk gesprek is voorzien van een zeer korte biografie en een leeslijst van de denker in kwestie. Hiermee vormt het een goede introductie op hun gedachtegoed. Ook los daarvan zijn de openhartige en prikkelende gesprekken interessant en zetten aan tot denken. Prettig geschreven inkijk in de denkwereld van hedendaagse denkers rondom grote actuele kwesties.
Tekst op website uitgever
De wereld leren we pas begrijpen wanneer we meer begrip voor elkaar hebben en met elkaar in dialoog treden. Daarom is de filosofie zo van waarde, als een levende dialoog. Zo denkt filosofe Alicja Gescinska, Pools-Vlaamse filosofe en schrijfster, er alleszins over. Zij trok naar twaalf intellectuelen en sprak met hen over hun werk, hun kijk op de wereld en de grote vraagstukken van onze tijd. Twaalf spraakmakende gesprekken van elke mogelijke strekking, over heden en verleden, maar vooral ook over de toekomst. Gesprekspartners waren onder andere Peter Singer, Roger Scruton, Philippe Herreweghe en Susan Neiman.
Wat is de rol die wij als denkers, schrijvers, intellectuelen kunnen spelen in dit proces?
'Te veel intellectuelen schrijven gewoon voor andere intellectuelen. Zeker in de academische wereld. Je collega's zullen op je neerkijken, zodra je meer dan alleen maar je academische werk doet. Dat heb ik heel, heel vaak gezien. Mooi, helder, goed schrijven zodat een brede groep mensen het kan begrijpen, dat is een vaardigheid die in de academische wereld totaal niet gewaardeerd wordt. Ik geloof echt dat meer van ons dat wél doen, als we leren om onze boodschap uit te dragen naar een breed publiek, we een grote rol kunnen spelen. Er is nood aan oriëntatie in denken, zoals Kant het zei. Intellectuelen hebben het privilege dat ze betaald worden voor denkwerk. We hebben er meer tijd voor dan mensen die een andere fulltimejob hebben. Als meer intellectuelen een engagement zouden aangaan, zou de wereld echt beter kunnen worden. De media dragen hierin ook een grote verantwoordelijkheid.'
De media zouden meer ruimte voor verdieping moeten bieden. Terwijl we lijken te leven in tijden van vervlakking.
'Dat is inderdaad heel belangrij: de ruimte voor verdieping. Dat heb je in de VS totaal niet, en in Engeland is het misschien nog erger. Er zijn veel media, maar voor diepgang is er tijd noch ruimte. Neem Start the Week. Ken je dat? Het is hét boekenprogramma waar elke uitgever zijn schrijvers in wil krijgen. Het duurt een halfuurtje, vier schrijvers krijgen minder dan tien minuten om iets zinnigs te vertellen, en dan is het weer opkrassen.'
'De academische wereld is een geïsoleerde cultuur waarin mensen focussen op zichzelf, hun kleine bestaan. Daardoor weten ze niet wat er buiten die wereld gaande is. Je ziet het ook in ho we omgaan met vroegere denkers. De eerste echte Amerikaanse filosofen waren Thoreau en Emerson. Grote denkers uit de negentiende eeuw. Maar zij waren ook heel activistisch, betrokken. Emerson nam het onder andere op voor John Brown. Hij was een witte abolitionist, een voorstander van gelijkheid. Hij werd opgehangen omdat hij voor de slaven opkwam. En Emerson steunde hem. Ik schreef naar mijn vroegere alma mater.'
Emerson Hall, de filosofieafdeling van Harvard?
'Ja, daar staat een gigantisch monument van Emerson. Ik schreef dat ze er een plakkaat aan zouden moeten toevoegen met de vermelding dat Emerson niet alleen een groot denker, maar ook een betrokken burger was. Dat hij zijn nek uitstak voor Brown. Na een week kreeg ik een telefoontje: niemand voelde er veel enthousiasme voor, Ik reageerde een beetje boos. Als filosofen meer zouden willen leren over de buitenwereld en wat minder focussen op de binnenwereld, zouden ze beter zijn. Maar ze weten het niet en ze willen het niet weten. De eerste filosoof in de Amerikaanse geschiedenis was ook een activist. En dat activisme wordt uit de herinnering gewist. Zo ook met Einstein. Veel mensen weten dat Einstein een geniaal wetenschapper was. Maar weinigen weten dat hij ook de belangrijkste publieke intellectueel van zijn tijd was. Hij sprak zich uit over talloze kwesties. Maar op dat laatste kijken we neer, we vegen het onder de mat. Dat is jammer.' (pagina 167-168)
Recensie: Een filosofische peiling naar de staat van de wereld (NieuwWij, november 2021)
Lees ook: De verovering van de vrijheid : van luie mensen, de dingen die voorbijgaan (uit 2011) , Allmensch : van Middelmaat tot meesterschap (uit 2016), Intussen komen mensen om : over politieke betrokkenheid (uit 2019) en Kinderen van Apate : over leugens en waarachtigheid (2020)
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen