Het Spectrum 2000, 465 pagina's - € 22,50
Oorspronkelijke titel: Guns, germs and steel : the fates of human societies (1998)
Wikipedia: Jared Diamond (1937)
Korte beschrijving
De ondertitel geeft al aan waar de schrijver, fysioloog en evolutiebioloog en hoogleraar aan de universiteit van Los Angeles, heen wil. Zijn theorie is dat verschillen in het natuurlijk milieu de verschillen in ontwikkeling tussen menselijke populaties vanaf 13.000 jaar geleden hebben bepaald. Het gaat dan om factoren als de aanwezigheid van domesticeerbare planten en dieren, epidemische ziekten, natuurlijke barrières als gebergten en woestijnen en de omvang van continenten. We komen veel te weten over de geschiedenis van samenlevingen als die van Nieuw Guinea, waar de auteur jarenlang veldwerk deed, en over de oorspronkelijke bevolking van Australië en Amerika. Het is een verademing om nu eens een wereldgeschiedenis te lezen die niet-westerse culturen volop de ruimte geeft. In de Verenigde Staten werd het werk bekroond met de Pulitzerprijs. Helaas heeft de Nederlandse uitgever gekozen voor een wel erg sobere uitgave. De kaarten zijn duidelijk, maar goede foto's van de vele planten- en dierensoorten en volkeren ontbreken geheel. Een uitdagend boek met een brede strekking dat de lezer prikkelt en vaak zal overhalen om verder te lezen.
Tekst op website uitgever
Waarom hebben de Australische aboriginals niet de wereld veroverd? Of de Mexicaanse indianen of de Amerikaanse nomaden? Wat is bepalend voor de ontwikkeling van volkeren? Zijn dat genetische verschillen of spelen andere oorzaken een rol? Jared Diamond toont op toegankelijke wijze aan dat volkeren zich verschillend hebben ontwikkeld als gevolg van klimatologische en bacteriologische factoren. Genetische factoren blijken ondergeschikt. De ontwikkelde delen van de wereld hebben hun positie niet aan zichzelf, maar aan een speling van de natuur te danken. Diamond won met dit boek, waarvan meer dan 20.000 exemplaren zijn verkocht, de Pulitzer Price.
'Jared Diamond heeft een boek met een enorme reikwijdte geschreven (...) een van de belangrijkste en meest lezenswaardige werken die over de geschiedenis van de mensheid geschreven zijn.' Nature
Jared Diamond is hoogleraar fysiologie aan de University of California in Los Angeles. Hij verricht onderzoek op het terrein van de evolutionaire biologie en is bekend als auteur van populair-wetenschappelijke boeken. Wereldwijd werden van deze megabestseller ruim een miljoen exemplaren verkocht.
Fragment uit hoofdstuk 9. Zebra's, ongelukkige huwelijken en het Anna Karenina-principe
Dieren die zich lenen voor domesticatie hebben allemaal iets gemeen; dieren die niet te domesticeren zijn, zijn dat om specifieke en individuele redenen.
Als je denkt dat je zoiets al eens eerder hebt gelezen, heb je dara gelijk in. Breng een paar kleine veranderingen aan en je krijgt de beroemde openingszin van de grote roman van Tolstoj Anna Karenina: 'Gelukkige gezinnen zijn allemaal hetzelfde; ieder ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen manier.' Met die zin bedoelde Tolstoj dat een gelukkig huwelijk in ene groot aantal opzichten moet slagen: seksuele aantrekkingskracht, eensgezindheid over geldzaken, opvoeding van de kinderen, godsdienst, schoonfamilie en andere belangrijke zaken. Als het met een van deze wezenlijke aspecten niet goed zit, kan dat een huwelijk de nek omdraaien, ook als het aan alle andere voorwaarden voor geluk voldoet.
Dit principe kan worden uitgebreid om ook heel andere zaken van het leven dan het huwelijk te begrijpen. We zijn geneigd om gemakkelijke, eenduidige verklaringen voor succes te zoeken. Maar voor de meeste belangrijke zaken vergt succes het vermijden van talrijke mogelijke oorzaken voor mislukking. Het Anna Karenina-principe verklaart een eigenschap van het domesticeren van dieren dat vérstrekkende gevolgen had voor de menselijke geschiedenis - namelijk dat zoveel schijnaar geschikt grote wilde zoogdieren, zoals zebra's en pekari's, nooit gedomesticeerd zijn en dat de met succes gedomesticeerde dieren vrijwel uitsluitend Euraziatische soorten zijn. (pagina 155)
Boeken over onze nieuwe omgang met niet-dieren en dingen
Lees ook: Ondergang : waarom zijn sommige beschavingen verdwenen en hoe kan de onze haar ondergang voorkomen? (2005) en Omwenteling : hoe staten omgaan met crisis en verandering (2019)
én van Daron Acemoglu & James Robinson: Waarom sommige landen rijk zijn en andere arm (2012) en Wankel evenwicht : de eeuwige strijd tussen staat en samenleving (uit 2020).
Terug naar Overzicht alle titels
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen