Sinds 2012 vindt u hier non-fictie boeken over onze snel en sterk veranderende tijd. Boeken over uiteenlopende, elkaar aanvullende en overlappende gebieden. Boeken die vragen oproepen. Leesbare boeken die allemaal opgenomen zijn in de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken. Een instelling die uiteenlopende activiteiten organiseert over thema's die in deze boeken worden aangesneden. Boeken voor Lezers van Stavast.
Korte beschrijving Boek over het verschijnsel ‘eenzaamheid’ vanuit filosofisch perspectief. De auteur (1964) gaat vooral in op wat bekend is als ‘existentiële eenzaamheid’, het besef van verlorenheid in een als zinloos ervaren kosmos en het hierin op zichzelf aangewezen zijn. Ze legt uit dat de mens het vermogen heeft om zich eenzaam of verloren te voelen: de mens denkt na over het leven, is zich bewust van zijn binnenwereld en kan reflecteren. Ze geeft aan wat de functie is van ‘betekenisvolle contacten’ en geeft aan dat een mens in verbinding met zichzelf moet zijn om in verbinding met anderen te kunnen zijn. Ze definieert eenzaamheid als gebrek aan verbondenheid. Ze verkent de rol van ‘identiteit’, het ‘zelf’ en ‘de persona’. Ze illustreert dit aan de hand van het artistieke leven van Bowie. In het boek worden ideeën van filosofen besproken (o.m. Pascal, Dennett, De Beauvoir, Sartre) en ervaringen van auteurs en televisiemakers. De auteur is filosoof, schrijft boeken, essays en columns. Ze won de Socratesbeker 2017 en werkt voor het Rathenau Instituut en de WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid).
Tekst op website uitgever De lege hemel van Marjan Slob is een kleine filosofie van de eenzaamheid. Het woord ‘eenzaamheid’ zingt rond. Bezorgde beleidsmakers nemen maatregelen om de eenzaamheid onder geïsoleerde hoogbejaarden en gamende jongeren te ‘bestrijden’. Het begrip zelf wordt echter maar weinig onderzocht.
In haar nieuwe boek doet filosoof Marjan Slob dat wel. Ze presenteert ‘eenzaamheid’ als het droevige gevoel dat je krijgt wanneer je een tekort aan verbondenheid ervaart. Slob ziet eenzaamheid echter ook als een verschijnsel dat belangrijke menselijke talenten aan het licht brengt. Wanneer je eenzaam bent, lijd je immers aan wat er níét is, en dat getuigt van zelfreflectie en voorstellingsvermogen.
Met lichte toets bespreekt Slob grote denkers als Blaise Pascal, Daniel Dennett en Simone de Beauvoir. Inzichten in de menselijke conditie vult zij aan met voorbeelden uit romans, films en popliedjes. Heel precies legt ze verrassende verbanden tussen eenzaamheid, podiumvrees, maskers, selfies, ruimtereizen en getut op dames-wc's. Met David Bowie als gids die weet hoe je kunt spelen met je onvermijdelijke verlorenheid.
Fragment uit (het) Voorwoord Dit is een boek van een filosoof over eenzaamheid. Het menselijk vermogen om via taal afstand te nemen van jezelf en je directe omgeving, en daarmee een soort ruimtereiziger te worden (een belangrijk motief in dit boek), zie ik als de sine qua non eenzaamheid. De komende hoofdstukken diepen deze voorwaarde voor eenzaamheid uit aan de hand van de gedachten van filosofen, en zeker ook via voorbeelden uit film, literatuur, populaire cultuur en eigen ervaring. Ik zal laten zien dat eenzaamheid mensen aankleeft, omdat de typisch menselijke vermogens die ons als soort zo succesvol maken ook, en onvermijdelijk, een eenzame ruimte voor ons openen.
Maar hoe schrijf ik als filosoof daarover? met die vraag heb ik lang rondgelopen. Eenzaamheid is een zwaar woord. De toebedeling van dat woord aan een ervaring van jezelf of van anderen kan een loden deken leggen over dat stukje concreet leven. Je kunt met je denken haast geen kant meer op; de geest dreigt log te worden. Want eenzaamheid is lijden, en daar moeten we een serieus gezicht bij trekken, toch?
Mijn eerste impuls is dan ook om ironisch op het begrip 'eenzaamheid' te reageren. Laat het maar tochten tussen mij en mijn thema, laat mij maar gevat commentaar leveren vanaf de zijlijn. Wel zo veilig. En bovendien voel ik me zelf helemaal niet zo vaak eenzaam; mijn leven is momenteel eerder te vol dan te leeg. Zou het dan niet aanmatigend zijn om mijn eenzaamheid op één lijn te stellen met die van mensen die daadwerkelijk wegkwijnen door gebrek aan contact?
Dat gevaar is er. Ik claim niet de eenzaamheid te doorgronden van iemand die al jaren snakt naar sociale contacten die er niet zijn. Toch zou schrijven vanuit de positie van buitenstaander een (voor mijn ego) te veilige reactie zijn, die de verwantschap miskent die er ook is. Als persoon ben ik onderwerp noch vertrekpunt van dit boek, maar zodra je het over 'de menselijke conditie' wilt hebben, zit ik natuurlijk in hetzelfde schuitje als alle andere mensen. Ik wil dus beschouwen, zoals het een filosoof betaamt, zonder me te distantiëren. Veilige ironie is nu geen optie. (pagina 12-13)
Korte beschrijving De auteur, als filosoof en econoom verbonden aan theologische instituten, laat zien hoe Grieks-Romeinse filosofen en vervolgens christelijke theologen zich vanwege hun ethische insteek niet konden vereenzelvigen met het concept van 'homo economicus', een uit individueel eigenbelang handelend mens. Deugdzaamheid en gemeenschapszin stond men voor. In de vroegmoderne tijd (1500-1650) werd economisch individualisme niet langer als verwerpelijk beschouwd. En in de achttiende eeuw werd eigenbelang gezuiverd van de negatieve connotatie uit het verleden en als menselijke drijfveer erkend. Daarmee was de weg voorbereid voor het ontstaan in de negentiende eeuw van het concept van de mens als individu dat door eigenbelang en streven naar rijkdom wordt geleid. Hoewel de materie niet eenvoudig is, slaagt de auteur er goed in om deze toegankelijk en leesbaar te schetsen. Met notenapparaat, literatuurlijst en register.
Tekst op website uitgever Economie is een samenspel van mensen die vanuit hun eigenbelang handelen. Deze klassiek geworden opvatting geniet nog altijd populariteit. Toch heeft de economie niet altijd in het teken van eigenbelang gestaan. In de oudheid en middeleeuwen prevaleerde het beeld van de mens als een deugdzaam en op samenleven gericht wezen. Pas in de moderne tijd ontwikkelde zich een idee van economisch individualisme en verlicht eigenbelang. In deze familiegeschiedenis van de homo economicus onderzoekt Joost Hengstmengel de wortels van het moderne economische denken. Hij laat zien welke filosofische en theologische denkbeelden ten grondslag liggen aan de moderne economie en het daarin heersende mensbeeld. Zijn zoektocht geeft niet alleen een fascinerend historisch overzicht, maar toont ook dat een andere manier van economisch denken mogelijk is: een economie met ruimte voor deugden als matigheid, rechtvaardigheid en naastenliefde. ‘Dit boek vormt een genealogie van de homo economicus. Het bespreekt de geboorte en de familiegeschiedenis van de negentiende-eeuwse economische mens. Deze geschiedenis gaat ver terug in de tijd. De economie zoals wij die kennen, stamt af van de antieke filosofie, de middeleeuwse theologie en de vroegmoderne moraalfilosofie. Om te begrijpen waar de economische mens vandaan kwam en wat diens komst op aarde betekende, moeten we deze vroege, voorwetenschappelijke fasen in het economisch denken stuk voor stuk langslopen. We zullen daarbij onvermijdelijk stuiten op andere revoluties in de voorgeschiedenis van de economische wetenschap. Het ontstaan van de homo economicus is namelijk evengoed de geschiedenis van de opkomst van het economisch individualisme, de ontdekking van het verlicht eigenbelang en de scheiding van de economie en de ethiek.’ Joost Hengstmengel (1985) is filosoof en econoom. Hij is als onderzoeker verbonden aan het Erasmus Economics & Theology Institute (EETI) en als universitair docent aan de Theologische Universiteit Kampen.
Fragment uit VI. De ontdekking van het verlicht eigenbelang 1. Inleiding Op de zondeval van de economie volgde een eeuw van verlichting. De 'lange achttiende eeuw', een periode die rond 1670 begon en in meerdere opzichten cruciaal voor het ontstaan van de klassieke economische wetenschap. Een daarvan was dat de drijfveer van het eigenbelang van morele en theologische blaam werd gezuiverd. Werd de geldzuchtige mens in het midden van de zeventiende eeuw nog met argusogen bekeken, aan het einde van de achttiende eeuw as het streven naar geld en bezit min of meer tot deugd verheven. 'There are few ways in which a man van be more innocently employed than in getting money', schreef de bekende Engelse intellectueel Samuel Johnson in 1775. Om deze intellectuele aardverschuiving te begrijpen, moeten we het blikveld weer wat verruimen en ingaan op het toenmalige debat over hartstochten en belangen. De vraag naar de mens en diens belangen was in de vroegmoderne periode namelijk niet alleen voer voor politiek economen, maar ook voor theologen, filosofen en moralisten.
In dit hoofdstuk zullen onder de noemer van enkelen 'ismen' diverse afzonderlijke denkers worden besproken. Wat zij gemeen hadden, is dat zij expliciet of impliciet reageerden op Hobbes. Wie destijds iets over de mens en de hartstochten te vertellen had, kon niet om deze denker heen. Hun mensbeeld was ofwel augustijns-epicureïsch, een gelegenheidscoalitie waarin het aangeboren egoïsme van de mens werd benadrukt, of juist stoïcijns, met haar nadruk op het menselijke vermogen tot goedheid. Tezamen doordachten zij de mogelijkheid van een welbegrepen eigenbelang, een idee dat bekend is uit Tocquevilles boek over de democratie in Amerika (1835), maar dat veel oudere papieren heeft. Hun denken gehoorzaamde aan methodologisch individualisme, wat zoveel wil zeggen dat zij complexe maatschappelijke fenomenen probeerden te begrijpen als resultante van individuele handelingen. Het eigenbelangstreven zou als vanzelf leiden tot collectieve voordelen. Zo baanden ze, in reactie op Hobbes, de weg voor het laisser-faire-denken in de economie.
De gedachte dat het eigenbelang op gespannen voet staat met het publiek belang begon nu echt uit te sterven. Grofweg ontwikkelden zich in de twee eeuwen voor Adam Smiths drie posities. De eerste was die van een kunstmatige harmonie van belangen, tot stand gebracht door wetgevers en overheden. Individuen konden ondanks hun egoïsme worden gestuurd en verleid om een bijdrage te leveren aan het publieke goed. De tweede was die van een natuurlijke harmonie van belangen mensen dragen in hun egoïsme onbewust en zonder dwang van hogerhand vanzelf al bij aan de belangen van anderen. Tot slot was er in Groot-Brittannië een groep denkers die in een samensmelting van belangen geloofde. Volgens hen zou de mens met zijn veelzijdige drijfveren bewust of onbewust zelf al streven naar een maximaal geluk voor zichzelf én de ander. Van elk van deze posities zullen in dit hoofdstuk voorbeelden aan bod komen. (pagina 121-122)
Back to normal? Momenteel zitten we in de tweede corona-lockdown; en wie weet komt er nog een
derde, of vierde. Maar straks, als die voorbij zijn, gaat alles weer
door zoals het altijd was. Back to normal.
Al snel nadat ons leven medio maart 2020 voor een groot deel stilviel heb ik
samen met collega Peter filmpjes gemaakt die gebaseerd zijn op een heel
andere aanname. Deze corona-crisis DWINGT ons om serieus na te gaan
denken over uiteenlopende zaken waar al ruim voor de corona-times iets mee aan de hand was. The time is now.
De
corona-crisis heeft ons als het ware voor een kruispunt gezet; en straks
moeten we een van die voor ons liggende wegen inslaan. Uiteraard kunnen
we onze oude, vertrouwde weg vervolgen. Maar er zijn
alternatieven. En daar valt om verschillende redenen van alles voor te
zeggen.
Over die onderwerpen én alternatieve wegen zijn de
laatste jaren honderden boeken geschreven. In die filmpjes én
begeleidende artikelen werden dat soort schrijvers en die boeken naar
voren gehaald.
Nu we midden in de tweede lockdown zitten gaan we verder
met het maken van dit soort filmpjes en artikelen. The time is now. En
we beginnen met de Amerikaanse verkiezingen van 2020. Velen zien dinsdag 3 november 2020 als een cruciaal moment. Slaan de Amerikanen een nieuwe weg
in; of blijft alles zoals het was? Zeker is dat er naar hen wordt gekeken.
Inleiding Voor zover mij bekend was Robert D. Kaplan, een Amerikaanse schrijver, de eerste die in de titel van een boek opnam dat hij zich zorgen maakte over zijn land, de Verenigde Staten. Voor hem waren er anderen die zich daar ook zorgen over maakten, maar hij nam die bezorgdheid op in de titel van een boek: Het einde van Amerika.
In dit artikel worden ruim honderd boeken uit de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken over The States onder uw aandacht gebracht en in relatie gebracht met de aankomende verkiezingen op dinsdag 3 november 2020.
Boeken waarin schrijvers ingaan op de staat waarin de VS zich bevindt. De kern daarvan is dat het geen pretty sight is. En alle retoriek - dat zij de grootste en de beste op aarde zijn - doet daar niets van af. En nu moeten de Amerikanen gaan stemmen.
“De belangrijkste verkiezingen, ooit!”, worden ze ook wel genoemd. Dat werd al vaker uitgeroepen. Maar de verkiezingen van 3 november 2020 zijn wel degelijk belangrijk. De kernvraag is of de Verenigde Staten als democratie zullen kunnen blijven bestaan.
Dat zijn grote woorden. Maar daar sta ik niet alleen in. Ik hoor en lees dit soort geluiden al vele jaren; en naarmate Donald Trump en de Republikeinen zich meer en meer profileren nam dit soort uitspraken alleen maar toe. Maar - spoiler alert - het ligt zeker niet alleen aan de Republikeinen.
Er zijn vele ‘daders’ voor het feit dat er in dat land van alles mis is. De werkelijkheid is complex. Daarom verschijnen er ook zoveel boeken over dit land. Ook omdat het ondanks alles, nog steeds het belangrijkste land op aarde is. De vraag is alleen, hoe lang nog.
Eenentwintig boektitels In 1999 verscheen Het einde van Amerika van schrijver/analist Robert D. Kaplan (1952). Die titel was voor alle duidelijkheid wel een bedenksel van de Nederlandse uitgever (An empire wilderness : travels into American future).
In hetzelfde jaar publiceerde Jared Diamond (1937) een dikke pil over 'de hele wereld'. In Ondergang betoogt hij dat grote rijken en samenlevingen per definitie ooit ten einde moeten komen; dus waarom ook niet de Verenigde Staten van Amerika?
Ondertitel: waarom zijn sommige beschavingen verdwenen en hoe kan de onze haar ondergang voorkomen?.
In 2007 kwam Al Gore (1948), de man die in 2001 geen president werd, met een boek dat achteraf redelijk visionair was. Maar naar zijn lessen uit De aanval op de redelijkheid werd amper geluisterd; en zeker niet gehandeld.
Opmerkelijk is dat zijn eerste steen in de (mondiale) vijver - An inconvenient truth, Een ongemakkelijke waarheid - bijna vijftien jaar later, inmiddels door ieder redelijk denkend mens als een terechte wake up call wordt beschouwd. Alleen, wederom, hebben ‘we’ er evenmin naar gehandeld; beter: volstrekt onvoldoende.
Van Noam Chomsky (1928), een van de meest kritische Amerikaanse wetenschappers, verscheen in 2008: Mislukte Staten. Ondertitel: machtsmisbruik en de aanslag op de democratie.
In 2008 verscheen ook de vertaling van een boek van Naomi Wolf (1962). Dat boek kreeg dezelfde titel als het boek van Robert D. Kaplan: Het einde van Amerika.
Twee jaar later betoogt historicus Tony Judt (1948-2010) in zijn laatste boek, zijn zwanenzang, dat veel burgers zich terecht zorgen maken over hoe de machtigen en machthebbers zich gedragen: Het land is moe. Dat gaat niet alleen over de Verenigde Staten, maar ook daar is inmiddels duidelijk dat politici zich te weinig de zorgen van mensen aan de onderkant aantrekken; waardoor die groeiende groep burgers zich door hen in de steek gelaten voelen.
In 2011 vroeg journalist Thomas Friedman (1953) zich met een collega volgens de ondertitel in Wat is er mis met Amerika?af: hoe een supermacht achterop raakte en hoe zij terug kan komen.
Een jaar later, in 2012, sloot Edward Luce (1968), een Engelse journalist, zich in Amerika in verval bij dit koor aan.
In datzelfde jaar verscheen van Evita Neefs (1954), een Belgische journaliste, het boek Amerika's destructieve droom. Met de omineuze ondertitel: hoe de mythe een nachtmerrie werd.
Vijf jaar later verschenen er drie boeken met in de (onder)titel een verwijzing naar de ‘rampzalige’ staat van de Verenigde Staten.
Noam Chomsky (1928) geeft in Het einde van de Amerikaanse droom aan wat er in zijn hand aan de hand was; de ondertitel geeft aan waar hij oorzaken zag/ziet: de tien principes voor de concentratie van rijkdom en macht. Dit boek gaat ogenschijnlijk over de Verenigde Staten, maar die tien principes gaan zeker ook op voor ontwikkelingen in onze (flink gesnoeide Rijnlandse) contreien. Is nog steeds akelig actueel en accuraat.
Naomi Klein (1970), de bekende Canadese activiste, mengde zich met Nee is niet genoeg in het gesprek over waar de VS staat en wat te doen om andere wegen in te slaan. De ondertitel is: tegen Trumps shockpolitiek, voor de wereld die we nodig hebben.
In hetzelfde jaar - 2017 - verscheen van Joost Smiers (1943), een Nederlandse politicoloog, Bittere tranen, goede moed. De ondertitel spreekt voor zich: er is meer aan de horizon dan Trump en dat is pas écht gevaarlijk.
In 2018 verschenen twee boeken waarin de schrijvers zich zorgen maken over ‘de democratie’. Voor alle duidelijkheid: het gaat niet alleen over de Verenigde Staten.
Van Casper Thomas (1983), een Nederlandse journalist, verscheen in 2018 De autoritaire verleiding. Dat gaat uiteraard ook over antidemocratische tendensen in The States. Ondertitel: over de opmars van de antiliberale wereldorde.
In het voorjaar verwees ik in een lang artikel over ‘de democratie’ al naar dit boek: The time is now – Democratie. Haar Verloren land is een prima gids voor iedereen die wil begrijpen hoe een democratie kan wegglijden richting een min of meer dictatoriale staat.
Vaak wordt gedacht dat democratieën van de ene op de andere dag een dictatuur worden. Dat is zelden het geval. Bijna altijd is het een slopend proces; waar jaar na jaar kleine, vervelende stapjes worden gezegd. En later, als het ‘een dictatuur’ is geworden, kan moeilijk aangeduid worden wanneer precies het beslissende stapje werd gezet. Denk aan Hitler Duitsland, Hongarije, Polen, Turkije …
Verloren land van Ece Temelkuran is een vervelend boek voor iedereen die zich zorgen maakt over het democratisch gehalte van de Verenigde Staten. Als je haar zeven hoofdstukken leest moet je toegeven dat daar vervelende tendensen waarneembaar en gaande zijn. En - helaas - soms ook bij ons in Nederland.
Tot nu verschenen er dit jaar drie boeken die aan het criterium voldoen: zit in de (onder)titel een verwijzing naar het feit dat de Verenigde Staten niet bepaald ‘goed’ bezig zijn.
Vorige maand verscheen van Anne Applebaum (1964), een historicus en journaliste die bekend staat als een conservatief, De schemering van de democratie. Zij maakt zich grote zorgen over leden uit haar achterban. Conservatieve politici én burgers die veel té actief bijdragen aan dit ‘wegglijden’. Niet bereid zijn zich daar stevig tegen te verweren. Volgens haar geen ruggengraat hebben; of een juist moreel kompas.
Ondertitel: over de verlokkingen van een autoritair systeem.
Dit boek kun je als de tegenhanger van Verloren land van Ece Temelkuran zien. Ook hij heeft als Ece Temelkuran in een dictatoriale staat geleefd (Rusland), en kan als geen ander perfect aanwijzen waarom en waar het in zijn nieuwe vaderland fout gaat.
Het meest kritische boek verscheen dit voorjaar, maar is (helaas) nog niet vertaald: Hiding in plain sight. Ondertitel: the invention of Donald Trump and the erosion of America.
Sarah Kendzior (1978), de auteur, heeft als politicoloog autoritaire regimes bestudeerd. Zij liet zich al ruim voor de verkiezingen van 2016 negatief uit over Donald Trump en veel andere Amerikaanse politici en ‘de politiek’. Een van haar beroemdste uitspraak is:
“The Trump administration is a transnational crime syndicate masquerading as a government. The foundation of this edifice was formed not when Trump took office, but decades before, through prolonged engagement with criminal or criminal-adjacent actors linked to hostile regimes, in particular, the Kremlin and its oligarch network.”
De regering-Trump is een transnationaal misdaadsyndicaat dat zich voordoet als een regering. De basis van dit bouwwerk werd niet gevormd toen Trump aantrad, maar decennia daarvoor, door langdurige betrokkenheid bij criminele of crimineel aangrenzende actoren die verband houden met vijandige regimes, in het bijzonder het Kremlin en zijn oligarchienetwerk.
In een ander artikel - The time is now – Elite(s) - deed ik niet toevallig een poging veel gebezigde begrippen als oligarchie, plutocratie, kleptocratie of kakistocratie te duiden. Woorden die door uiteenlopende denkers en schrijvers de laatste jaren vooral ook op de huidige United States worden geplakt.
Draait het om Donald Trump? Op dinsdag 3 november 2020 mogen de Amerikanen een nieuwe president kiezen, leden voor het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Volgens velen worden dit een van dé belangrijkste verkiezingen uit de Amerikaanse geschiedenis. Dat is natuurlijk al vaker gezegd, maar het lijkt er sterk op dat het dit keer wel waar is.
Mensen die stellen dat dit de belangrijkste Amerikaanse verkiezingen ooit zijn, maken zich grote zorgen over het functioneren van het democratische systeem. Sterker: ik lees dagelijks artikelen waarin gezegd wordt dat de Amerikaanse politiek afglijdt richting een ‘dictatuur’. En dat dit de laatste kans voor de Amerikanen is om middels hun stem ervoor te zorgen dat hun land democratisch blijft.
In dit verband moet ik vooral Umair Haque noemen; die dagelijks een artikel op zijn blog plaatst over de staat waarin zijn land terecht is gekomen. Waarschuwing: hij is zéér kritisch en voorspelt al jaren dat zijn land hard op weg is een dictatuur te worden.
Sinds ik het boek Verloren land van de Turkse journalist Ece Temelkuran las ben ik geneigd te denken dat deze critici gelijk hebben. Ece Temelkuran beschrijft in haar boek (volgens de ondertitel) zeven stappen van democratie naar dictatuur.
Zij zag dit proces in haar eigen land. De kern daarvan is dat een dictatuur zelden van de ene op de andere dag ontstaat.
Het is in democratische landen bijna per definitie een geleidelijk, geniepig proces. Waarin mensen vaak hun schouders ophalen als deze of gene politicus of democratische meerderheid (al is het slechts met één zetel meer dan de oppositie) een maatregel neemt die op zich niet belangrijk lijkt, maar indien ze deel uitmaakt van een keten dan kan een land zomaar afglijden naar wat meer en meer op een dictatuur lijkt. Dat proces zag zij in Turkije; de laatste twintig jaar.
Het beruchtste voorbeeld is natuurlijk Duitsland, waar Adolf Hitler via een democratisch proces op zeker moment zomaar de macht in zijn schoot kreeg geworpen; en binnen no time de democratische spelregels opzij zette en almacht verwierf.
Een lawine aan Trump-boeken Veel burgers en sommige journalisten denken dat als Donald Trump door Joe Biden wordt verslagen, Amerika ‘gered’ is, en we weer rustig kunnen ademhalen. Helaas is dat niet waar.
De laatste jaren zijn er alleen al in Nederland ruim twintig boeken over Donald Trump verschenen.
Boeken over zijn opkomst, beleid, schandalen en impact op zijn land en
de wereld. Serieuze boeken en broddelwerkjes vol roddel en achterklap.
Over Barack Obama verschenen ook de nodige boeken, maar hij kan niet aan
hem tippen. Noch Hillary Clinton. Opmerkelijk is dat de twee in het Nederlands verschenen boeken over Joe Biden niet opgenomen zijn in onze collectie.
Donald Trump is voor schrijvers en uitgevers een fascinerende man. Datzelfde geldt ook voor kranten, tijdschriften, tv-stations en andere mediavormen. Hij zorgt altijd voor reuring. Zijn omstreden uitspraken en acties trekken de aandacht. Never a dull moment.
Ik vermoed dat er te zijner tijd een gedegen studie komt waarin de auteur zal betogen dat hij dit doelbewust deed. Reuring, om zijn ware bedoelingen te verbergen.
De eerder genoemde Sarah Kendzior betoogde dit al voordat Donald Trump werd verkozen. Volgens haar komt Donald altijd, als er voor hem slechte informatie naar buiten komt, met een afleidingsmanoeuvre. Waar media en het gros van de bevolking vervolgens opspringen. Hij voedt als het ware de hongerige media; continue op zoek naar schandalen, ophef. Media en burgers die verontwaardigd zijn over wat hij dít keer weer zegt of doet, waardoor de aandacht van het veel grotere schandaal wordt afgewend.
Gaslighting is ook een woord dat vaak wordt gebruikt om te verwoorden wat Donald Trump en zijn coterie doet.
Een gemankeerde democratie De meeste Nederlanders hebben amper in de gaten hoe goed het bij ons geregeld is. We staan niet voor niets hoog op de zogenaamde Democratie-index van The Economist. De Verenigde Staten staan veel lager, worden weggezet als een onvolledige democratie.
Wij vinden het normaal dat elke burger zes weken van te voren een oproep krijgt om te gaan stemmen. Dat jouw stem domweg meetelt. One man, one vote. In The States is dat niet het geval. Sterker: op allerlei manieren wordt actief verhinderd dat bepaalde mensen gaan stemmen; en door het systeem telt zeker niet elke stem even zwaar mee.
Het begrip “democratie” omvat volgens de democratie-index een regering die (minstens) gebaseerd is op de meerderheidsregel, die met instemming van de burgers regeert; vrije en eerlijke verkiezingen; de bescherming van minderheidsrechten; en respect voor fundamentele mensenrechten. Democratie veronderstelt ook gelijkheid voor de wet, eerlijk proces en politiek pluralisme.
In de VS kunnen alleen burgers stemmen die zich van tevoren daarvoor hebben aangemeld. Ook gaat one man one vote niet op, want het draait in dit federatieve land om kiesmannen en kiesdistricten. Vooral met die kiesdistricten wordt massaal ‘gerommeld’. Staten hebben het recht om zelf de grenzen van kiesdistricten te bepalen. Dat schept de mogelijkheid om kiesdistricten zodanig te ‘tekenen’ dat de minderheid toch de meeste kiesmannen krijgt. Gerrymandering wordt dat genoemd; en helaas massaal toegepast. Dit gaat bijna per definitie ten koste van de stemmen van zwarten, latino’s en andere minderheidsgroeperingen.
Dit systeem is voor veel burgers de reden om niet (meer) te gaan stemmen. Het kost té veel moeite om überhaupt mee te mogen doen, en je stem doet er tóch niet toe. Het Nederlandse systeem is daarmee vergeleken ‘heilig’.
Een andere reden dat het democratische bestel in de VS niet optimaal werkt is dat er heel veel écht arme mensen zijn. Mensen die feitelijk geen deel meer uitmaken van de reguliere samenleving. Zich er amper mee bezig houden en geen benul (meer) hebben van het belang van stemmen. Veel politici doen ook geen moeite meer om hen bij de samenleving te betrekken. Vinden het prima dat juist zij niet meer meedoen.
Daarbovenop komt dat politieke partijen financieel gesteund mogen worden. Er zijn amper belemmeringen. In de praktijk ondersteunen grote bedrijven met (tientallen) miljoenen dollars hun partij, of bepaalde politici. Maar voor die steun verlangen ze natuurlijk ‘iets’ terug. Beleid dat hun niet onwelgevallig is; sterker: hen prima uitkomt. Arme mensen hebben die mogelijkheid niet, of veel minder.
Ook speelt in de Verenigde Staten dat grote kranten, tv- en radio-stations, websites en vele sociale media in het bezit zijn van rijke mannen die de macht hebben om redacties een bepaalde richting op te sturen.
Corruptie Mochten op 3 november Joe Biden en 'zijn' Democraten de verkiezingen winnen, dan is dat voor alle hierboven beschreven negatieve trends prima. Hij zal zeker proberen andere wegen in te slaan; gaat andere accenten leggen. Proberen er weer voor een veel groter deel van de samenleving te zijn. Maar, vrees ik, dat zal niet voldoende zijn.
De corruptie binnen de Amerikaanse samenleving is daarvoor veel te ver doorgedrongen. Tot in de haarvaten. Overal zitten mensen die er voor henzelf het beste uit willen halen. Die in eerste instantie denken aan Nemen, en zich amper bekommeren om Geven. Bijna per definitie 'dingen' doen ten koste van anderen.
Tot op een zekere hoogte komt dit in elke samenleving voor. Maar de schaal waarop doet er wel degelijk toe.
Joe Biden zal moeten begrijpen dat ook zijn partij de laatste decennia actief heeft meegewerkt aan alle negatieve trends. Weliswaar niet zo 'erg' als de Republikeinen. 'Het grote geld' wist en weet ook hen te vinden. Niet voor niets gaat ruim veertig procent van de Amerikanen al jarenlang niet meer stemmen. Kwestie van de hond of de kat.
Ik vermoed - en hoop - dat Joe Biden zichzelf als een tussen-president ziet. Die in vier jaar wil proberen de augiasstal te reinigen. Opdat zijn opvolger in 2024 een veel betere uitgangspositie zal hebben. Dat zal niet meevallen. Temeer omdat hij in die vier jaar ook nog op op tal van terreinen heel andere wegen in zal moeten slaan. En hij heeft weinig tijd, want in 2022 zijn er al weer tussentijdse verkiezingen voor de Senaat; en veel burgers hebben weinig geduld.
Wordt een trend gekeerd? De grote vraag is of de Amerikaanse bevolking in overweldigende meerderheid afstand zullen nemen van Donald Trump en zijn Republikeinen. Ze Joe Biden en de Democraten als het ware een vrijbrief geven om de komende vier jaar heel andere wegen in te slaan. Indien dat gebeurt dan zal dat signaal wereldwijd resoneren.
Het is mogelijk om een spreekwoordelijke punt achter een trend te zetten die al bijna veertig jaar lang duurt. Over die mega-'trend' wordt de laatste jaren ook opvallend veel gesproken en geschreven.
In de kern gaat het over TINA. There Is No Alternative.
Als samenleving zijn we al bijna vier decennia 'verplicht' een bepaald soort beleid te voeren. "Het kan niet anders!"
De kern daarvan is dat er een heilig geloof in 'de markt' is (gekomen); die kan en zal immers 'alles' oplossen. En 'de staat' is binnen dat denkkader - beter dat verhaal - een sta-in-de-weg. Overheden moeten zorgen dat ze zich gedienstig opstellen, zich zo klein mogelijk maken. De markt en 'de burgers' kunnen als geen ander 'alles' vele malen beter regelen dan de staat.
Dát grote verhaal is op een gigantische manier tegen de spreekwoordelijke muur opgebotst. En niet alleen door de corona-crisis. Sterker: die fameuze 'markt' heeft bijna alle problemen en uitdagingen waar we nu voor staan voor een zeer groot deel veroorzaakt. En is de belangrijkste reden dat we in wezen niet in staat zijn anders naar de werkelijkheid te kijken; waardoor 'alles' bij het oude blijft en zovelen geloven dat we straks - als de corona-crisis voorbij is - weer terug kunnen naar business as usual. Deze cartoon is daarvoor illustratief.
In het begin van de jaren tachtig sloegen het Verenigd Koninkrijk en The States een weg in die nu dood lijkt te lopen. In het artikel The time is now - Economie worden tientallen boeken gepresenteerd waarin het over dit brede thema gaat.
Twee liedjes Maar er speelt nog iets anders. En dat wil ik illustreren met twee liedjes. Een song van Lou Reed uit 1989; en een inmiddels klassiek lied van Bob Dylan uit 1983.
Beide kunstenaars zagen al in de jaren tachtig dat er in hun land iets fundamenteel verkeerd gaande was. Zij zijn geen journalisten of politicologen, dus worden woorden als neoliberalisme, de 1 percent, ‘de markt’, regulering, globalisering of outsourcing door hen niet gebruikt.
Maar zij hadden veel eerder dan de meeste journalisten, wetenschappers én politici in de gaten dat de weg die onder leiding van president Ronald Reagan werd ingeslagen op termijn zou leiden tot maatregelen die voor het gros van de Amerikaanse burgers niet goed zouden uitpakken.
Bob Dylan hing zijn verhaal op aan een legendarische blueszanger; Lou Reed had het over zíjn stad, New York.
Beiden zagen toen al dat een bepaald soort man was opgestaan, en belangrijk zou worden. Mannen die zich om niemand, behalve hun eigen belang bekommeren. Alleen opkomen voor hun ‘broodheren’. Profit boven People, Planet.
In Blind Willie McTell verhaalt hij over deze legendarische blueszanger en dat hij als geen ander 'the blues' kon zingen. Op zeker moment laat hij McTell in een (legendarisch) hotel (Saint James) naar buiten kijken. En wat ziet Blind Willie McTell:
power and greed and corruptible seed Seem to be all that there is
Voilá, Bob Dylan zag het al in 1983. Alom macht(smisbruik) en corruptie. Een trend die zich overal in doorvreet. Hij noemt geen namen, noch rugnummers. Maar de teneur is helder. Hij zag in zijn land deze ontwikkeling. Vier jaar later had Gordon Gekko het in Wall Street over Greed is good.
Zes jaar later bracht Lou Reed, net voordat de jaren negentig begonnen (hét decennium waarin het nog meer om macht, slagen, IK en geld zou gaan draaien) een van zijn belangrijkste platen uit: New York.
Ook hij zag wat Dylan zag. En wond er in zijn teksten geen doekjes om. In Sick of you komt Trump al heel kort voorbij. Én Rudy Giuliani.
Het voorlaatste liedje van dit klassieke album - Strawman - bevat verschillende regels die aansluiten bij wat Bob Dylan ook zag.
We who have so much To you who have so little To you who don't have anything at all We who have so much More than any man does need
Does anyone need a $60.000 car
Does anybody need another politician Caught with his pants down Money sticking in his hole
Een strawman is een stroman. Een man die zich inzet om de belangen van machtige(re) heren en dames te dienen. Hij wordt er meestal goed voor betaald, maar zijn of haar baas krijgt 'natuurlijk' de hoofdprijs. Opmerkelijk is dat (ook) Lou Reed op het standpunt staat dat politici stromannen zijn. Opmerkelijk want in een échte democratie staan zij als het ware aan 'de top'. Dienen als het goed is niemands belangen. Worden geacht zonder ruggespraak wetsvoorstellen op hun merites te beoordelen. Zich niet te laten gebruiken door anderen.
In principe blijft een strawman binnen de mazen van de wet. Maar hij of zij zoekt de grenzen wel op. Vele jaren later had antropoloog/journalist Joris Luyendijk het er in zijn Dit kan niet waar zijn ook over. Hij zag binnen de financiële wereld veel amoreel gedrag. Bankiers en hedgefund managers die continue de randjes opzoeken. Maar ze deden én doen wel dingen waar 'normale' burgers vraagtekens bij zetten. Aanvullend artikel: “De vis gaat rotten bij de kop” (februari 2015)
Ongeveer in diezelfde tijd sprak historicus Rutger Bregman in de nasleep van zijn optreden op het World Economic Forum in Davos (taxes, taxes, taxes) met de Amerikaanse talkshowhost Tucker Carlson. Dat liep uit op een clash.
Carlson kapte het interview af nadat Bregman had beweerd dat hij miljonair is geworden omdat hij in zijn programma consequent de belangen verdedigt van zijn broodheer, miljardair Rupert Murdoch.
You are a millionaire funded by billionaires, that's what you are.
En onlangs sloot Anne Applebaum zich hier bij aan. Zij is een Amerikaanse journaliste die zich als conservatief zorgen maakt over leden uit haar achterban. Zij ziet dat in haar omgeving té veel mensen zich als het ware afkeren van dingen die je tot voor enkele jaren (decennia) niet deed. Wegkijken, of meedoen met anti-democratische activiteiten.
Vorige week liet een dochter van Rudy Giuliani - Caroline - via een Tweet weten dat zij niet op Donald Trump zal stemmen, de president waarvoor deze oud-burgemeester zich als juridisch adviseur inzet.
“If being a daughter of a polarizing mayor who became the president’s
personal bulldog has taught me anything, it is that corruption starts
with ýes-men’ and women, the cronies who create an echo chamber of lies
and subservience to maintain their proximity to power,” Caroline
Giuliani wrote. “We’ve seen this ad nauseam with Trump and his cadre of
high-level sycophants (the ones who weren’t convicted, anyway).”
Als dochter van een polariserende burgemeester, die de persoonlijke buldog van de president werd, heb ik een ding geleerd: corruptie begint
met jaknikkende mannen en vrouwen, trawanten die een echokamer vol
leugens creëren en zich onderdanig gedragen om in de nabijheid van de
macht te blijven.
Teneur Om in de gunst te blijven van machtige mensen moet je jaknikken en je onderdanig opstellen. Maar je wordt er zelf niet slechter van: inkomen, aanzien, macht. Lekker, toch?
Power and greed and corruptible seed Seem to be all that there is
Does anyone need yet another politician Caught with his pants down and money sticking in his hole?
Back to normal? - nog een keer De uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen wordt door velen - burgers, journalisten, politici en anderen die aan de touwtjes trekken - nauwlettend in de gaten gehouden.
Ik durf de stelling te betrekken dat de meesten hopen dat de Democraten zullen winnen. Waarom? Omdat we tot op zekere hoogte terug terug willen naar vroeger. Toen je nog wist wat je aan de Amerikanen had, er een fatsoenlijk en degelijk bestuur zat, je niet continue afgeleid werd door onzin en fake news nog niet bestond.
Kortom, een tijd waarin je er grosso modo van uit kon gaan dat Amerikaanse politici zich niet hadden afgekeerd van de wereld, en samen met democratische Europese landen opkwamen voor gerechtigheid, vooruitgang.
Amerika als baken van stabiliteit, vooruitgang en optimisme. Dat beeld is niet alleen de laatste jaren sterk gekanteld. Maar laat onverlet dat velen hopen dat de United States weer mee gaan doen, en wellicht leiden. 'Deze waarden' uit de titel van de instant klassieker van historicus Jill Lepore.
Aan de andere kant is dit gevoel redelijk naïef, want ook de Amerikanen zullen - ook als Donald Trump herkozen wordt - héél andere wegen in moeten slaan. Corona en zeker de klimaatcrisis trekken zich van de uitslag op 3-11-20 niets aan. Noch een haperende economie, toenemende armoede, een niet functionerend gezondheidssysteem, vluchtelingen (al dan niet economisch gedreven) et cetera.
Ook voor de Amerikanen geldt: The time is now.
Zeker lijkt dat een overwinning van de Democraten, voor Amerika én de rest van de wereld (die gelooft in democratie, optimisme en niet weglopen voor de problemen) beter zal zijn.
Eenentwintig boeken - must reads In de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken zijn duizenden boeken opgenomen die u een beeld geven van The United States. Voor dit artikel heb ik er ruim honderd geselecteerd. Té veel om allemaal individueel toe te lichten. Ik beperk me tot een zestal thema's: geschiedenis, journalistieke/literaire bespiegelingen, een biografie, filosofie, enkele romans én het thema machtsmisbruik.
Eén geschiedenisboek Uiteraard zijn er over de geschiedenis van de Verenigde Staten veel boeken verschenen.
Het toeval wil dat er enkele maanden geleden een nieuwe titel uitkwam die door bijna iedereen meer dan warm is ontvangen: Deze waarheden : een geschiedenis van de Verenigde Staten van Jill Lepore (1966). Zij is een Amerikaans historicus die een pil van jewelste heeft geschreven. Duizend pagina's, dikbedrukt. Veel *****. Een monsterklus om te lezen; maar dan heb je ook wat.
Journalistieke en/of literaire bespiegelingen Tienduizenden boeken moeten er door de 'eeuwen' heen zijn gepubliceerd van mensen die de Verenigde Staten als een soort buitenstaander hebben bereisd. Of Amerikanen die een deel van hun immense land bezochten dat ook voor hen nieuw was. Die traditie gaat maar door.
In 2010 trok hij een jaar door de Verenigde Staten; in de voetsporen van John Steinbeck, een beroemde Amerikaanse schrijver die dat in 1960 ook deed. De grote thema's van John Steinbeck (armoede, optimisme, the American dream) komen hier ook aan bod. Het boek is nog steeds actueel. Sterker: sindsdien zijn bepaalde negatieve trends nog veel erger geworden
Arjen van Veelen (1980) kwam door een toeval in St. Louis terecht. Zijn vrouw, Rosanne Hertzberger, kreeg daar een onderzoeksbaan. Hij ging als huisman mee; nam zich voor een 'grote' roman te gaan schrijven. Daar kwam niets van terecht, want hij ging zijn omgeving verkennen. Kreeg daar steeds meer lol in en dat leidde tot Amerikanen lopen niet : leven in het hart van de VS. Prachtig geschreven
Op haar beurt ging schrijfster Pia de Jong (1961) met haar man mee toen die in 2012 directeur werd van het (zoals dat heet) prestigieuze Institute for Advanced Study te Princeton. Sindsdien schrijft ze wekelijks op maandag een column voor NRC Handelsblad over haar belevenissen in The States.
Zij verkeert in heel andere kringen dan Arjen van Veelen. Zeg maar de elite van dat land. Maar elk 'stukje' is een traktatie. Altijd vergezeld van een warme, optimistische (kleuren)tekening van Eliane Gerrits. Sterk aanbevolen.
Twee bundels verschenen er tot nu toe: Flessenpost (2014) en Pia's Amerika (2019). De laatste is de mooiste, want bevat ook de tekeningen.
Maar het boek dat mij het meest geraakt heeft is geschreven door een Belgische journalist, Björn Soenens (1968).
Ik kende hem niet. Hij was in het verleden hoofdredacteur van het Vlaamse televisiejournaal. Ging vier jaar geleden als correspondent voor de tv naar de Verenigde Staten.
Björn Soenens heeft een literaire pen. Is zéér genuanceerd, en bestrijkt een breed palet aan onderwerpen.
De meeste van de 61 hoofdstukken gaan over dit complexe land, maar de mooiste gaan over hemzelf. Hoe hij als Belg zijn land achterliet, hoe warm hij over zijn ouders, zijn roots én zijn liefde voor muziek vertelt. Terecht dat dit boek uitkwam bij De Arbeiderspers.
Als ik één boek zou mogen aanraden: neem dit eens ter hande.
Eén biografie Er moeten in de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken honderden boeken zitten waarin het leven van een Amerikaanse man of vrouw wordt beschreven. Politici, wetenschappers, kunstenaars, 'gewone' mensen.
Ten eerste omdat ik de schrijver enkele dagen voor de lockdown in maart een lezing over dit boek zag geven.
Ten tweede omdat dit boek een manier is om via een écht beroemd man een land beter te leren kennen. Bijzonder is dat Charlie Chapin (1889-1977) een Brit is. Die op zeker moment naar The States trok en daar (als een van de vele immigranten) via zijn films wereldberoemd werd. Zo beroemd dat Matthijs de Ridder zijn boek De eeuw van Charlie Chaplin noemt.
Die analyse maakt hij in deze dikke, zeer leesbare pil meer dan waar. Bij bijna alles wat in de twintigste eeuw tot de jaren zestig/zeventig speelde was Charlie Chaplin actief betrokken. Zijn 'tramp' zat bij iedereen die toen bewust leefde als het ware tussen de oren. De kleine man, die vermalen wordt door de systemen en/of de machtigen der aarde.
Wat Amerikanen van de Duitsers kunnen leren Dit voorjaar verscheen de vertaling van het nieuwste boek van de Amerikaanse filosoof Susan Neiman (1955). Zij werkt en leeft al vele jaren in Berlijn.
In Wat we van de Duitsers kunnen leren verbindt ze Duitsland met haar geboorteland. Dat doet ze middels het woord Vergangenheitsaufarbeitung.
In dat woord zit Vergangenheit (het verleden) en Aufarbeitung (revisie, 'verwerken'). Daar draait het om. Hoe hebben de Duitsers zich sinds de Tweede Wereldoorlog 'verhouden' tot hun besmette verleden (WWI, WWII, de Holocaust e.d.).
Die manier van verwerken - en volgens Susan Neiman hebben ze dat grosso modo 'goed' gedaan - betrekt ze op de Verenigde Staten; de 'we' uit de titel.
In haar eigen land is het heel andere koek. Amerikanen weten zich nog steeds niet te verhouden tot de twee grootste smetten uit hun geschiedenis: de uitroeiing van de oorspronkelijke bewoners én de slavernij.
In deze dikke pil krijg je als lezer wederom veel geschiedenis mee. Leerzaam én goed geschreven.
Hoofdstuk zes is cruciaal: De gezichten van Emmett Till. In zeventig pagina's gaat Susan Neiman in op de zeer brute moord op de veertienjarige Emmett Till. In 1955. In het plaatsje Money (!), in Mississippi. Midden in een tijd waarin zwarten letterlijk als tweederangsburgers werden behandeld, de Ku Klux Klan nog actief was en het leven van 'een zwarte' weinig waarde had.
Uiteraard zal elke lezer tijdens het lezen denken aan recente zaken als Black lives matter, George Floyd, uitspraken van Donald Trump et cetera .
Enkele romans Ik noem uit een gigantische hoop boeken enkele relatief recent verschenen romans, waarin verschillende thema's aan bod komen die zeer actueel zijn.
Een dystopische roman over een tijd waarin 'de gelovigen' de macht naar zich toe hebben getrokken en een terreurbewind uitoefenen. In Gilead (waarin iedereen de VS zal herkennen) zijn vrouwen tot tweederangs burgers verworden, die slechts als baarmoeder én huishoudster worden 'gehouden'.
Hyper actueel omdat er in de Verenigde Staten nog steeds burgers zijn die op grond van hún geloof andere burgers willen voorschrijven wat wel en niet te doen.
Momenteel speelt de mogelijke benoeming van een nieuwe rechter voor het Hooggerechtshof. Deze dame lijkt denkbeelden te hebben die aansluiten bij wat de machthebbers in Gilead voorstaan.
De ondergrondse spoorweg van Colson Whitehead (1969) werd in 2017 door veel critici meteen een meesterwerk genoemd.
Een opmerkelijk (niet bestaand, beter: onmogelijk) verhaal over racisme. Hoe slaven via een 'ondergrondse spoorweg' kunnen ontsnappen van een katoenplantage in Georgia.
Een van de vele boeken (romans én non-fictie) over een van de grootste maatschappelijke 'uitdagingen' van Amerika; en de rest van de wereld (remember: zwarte Piet).
Los van wie in de Verenigde Staten de verkiezingen gaan winnen; Democraten én Republikeinen zullen maatregelen moeten nemen om de macht én vooral de invloed van de grote techbedrijven op mens en maatschappij te gaan beteugelen.
Al in 2013 schreef Dave Eggers (1970) daarover een spraakmakende roman: De Cirkel. Een fictief bedrijf waarin je met gemak delen van Facebook, Google, Apple, Microsoft en zelfs Amazon kunt herkennen. Ogenschijnlijk leeft ieder volstrekt gelukkig binnen De Cirkel, maar dat is schijn.
Deze Nobelprijswinnaar heeft meer klassieke boeken geschreven, maar van dit boek uit 1952 verscheen dit jaar bij Van Oorschot een nieuwe vertaling. Een mooi uitgegeven editie.
Het gaat zoals zo vaak bij Steinbeck over Amerikanen aan de rand van de samenleving. De armen, de illegalen, de sloebers. The deplorables, zoals Hillary Clinton ze in al haar stommiteit ooit noemde.
In de roman wordt de link gelegd met Kaïn en Abel. Het gaat nadrukkelijk over goed en kwaad. Moraal.
Een vervelende conclusie moet zijn dat er voor veel armen in ruim zeventig jaar niet veel ten goede is veranderd.
Machtsmisbruik Tot slot noem ik (nogmaals) enkele boeken waarin de auteurs proberen uit te leggen dat we in een samenleving wonen waarin een kleine groep middels allerlei (al dan niet slinkse) manieren een té grote, vaak negatieve invloed heeft op de rest van de burgers. Verloren land : de zeven stappen van democratie naar dictatuur van Ece Temelkuran heb ik al eerder genoemd, én geroemd.
Een ontluisterend boek voor elke 'brave' burger of ondernemer die niet over die mogelijkheden beschikt. In het boek wordt ook duidelijk dat het om serieuze bedragen gaat. Geld dat we, mits het deels naar de staat teruggesluisd kan worden, hard nodig hebben om alle problemen waar we voor staan te kunnen gaan aanpakken.
Anand Giridharadas (1981) houdt in Waarom de superrijken de wereld niet zullen veranderen een warm pleidooi om de vermogens van de miljardairs voor een groot deel terug te sluizen naar de staatskassen. Opdat democratisch gekozen regeringen voorstellen aan het Parlement kunnen doen om met dat geld bepaalde 'dingen' te gaan doen. Weg met zeer rijke filantropen die een schijntje van hun vermogens wegschenken om in een goed blaadje te komen.
Ik eindig met het (nog steeds) niet vertaalde boek van Sarah Kendzior: Hiding in plain sight : the invention of Donald Trump and the erosion of America. Ze maakt in boek duidelijk dat het aan de macht komen van Donald Trump slechts het topje van een al lang gaande ontwikkeling was.
Als deskundige op het terrein van autocratische landen laat ze zien dat in de VS al vele jaren ontwikkelingen gaande waren die niet passen bij een fatsoenlijk geregeerd democratisch land.
Het grote geld - privé personen én bedrijven - zijn in staat als het ware macht op te kopen. En doen dat in de praktijk ook. Alom hebben zij strawmen. Of women.
Of haar stelling klopt, dat Donald Trump de leider van een maffiabende is, zal na de verkiezingen van 3 november 2020 duidelijk worden. Tenzij hij, natuurlijk, de verkiezingen wint. Mocht hij verliezen dan zal in de loop van de tijd een beerput vol smerige details bekend worden. Oplichting, bankfraude, afpersing, smeergeld, belastingfraude ... Stof voor tientallen boeken, films et cetera.
Mocht Donald Trump de verkiezingen winnen (of naar zich toetrekken) dan zal dat niet gebeuren. Dan zakken de Verenigde Staten volgens Sarah Kendzior (of een Umair Haque) nog verder weg. Verworden tot een quasi-democratisch systeem.
Hieronder een citaat uit Sarah Kendzior's boek, waarin ze (ook) de strawmen aanstipt. Slimme mensen die beter zouden moeten weten, maar zoals Anne Applebaum in haar boek aangeeft, om uiteenlopende redenen meebewegen met hun broodheren.
“The nightmares I had been fending off had come home in the form of the Trump administration: a white supremacist kleptocracy linked to a transnational crime syndicate, using digital media to manipulate reality and destroy privacy, led by a sociopathic nuke-fetishist, backed by apocalyptic fanatics preying on the weakest and most vulnerable as feckless and complicit officials fail to protect them.”
in de ietwat kreupele Google vertaling
"De nachtmerries die ik had afgeweerd, waren naar huis gekomen in de vorm van de Trump-regering: een blanke supremacistische kleptocratie gekoppeld aan een transnationaal misdaadsyndicaat, die digitale media gebruikte om de realiteit te manipuleren en privacy te vernietigen, geleid door een sociopathische atoomfetisjist, gesteund door apocalyptische fanatici die azen op de zwaksten en meest kwetsbaren, omdat ze onbezonnen en medeplichtig zijn. "
"Het zal zo'n vaart niet lopen!" Ik realiseer me dat dit voor een deel een negatief artikel is. Ik zie té veel signalen dat er in democratische landen als de VS 'dingen' de verkeerde kant op bewegen.
Waarschijnlijk maak ik me té veel zorgen. Wellicht lees ik de 'verkeerde' artikelen en boeken. Moet ik mijn bubbel verlaten.
Aan de andere kant. Ik blader door een herdruk van Het verhaal van de dienstmaagd van Margaret Atwood (de 24e druk uit 2019). Daarin staat een Woord vooraf. Citaat
Voor iemand die is geboren in 1939 en wiens bewustzijn zich heeft gevormd tijdens de Tweede Wereldoorlog, is het niets nieuws dat de gevestigde orde van de ene op de andere dag kan verdwijnen. Veranderingen kunnen zich in een oogwenk voltrekken. Zulke dingen kunnen hier niet gebeuren was een gedachte die niet langer opging: onder bepaalde omstandigheden kon echt alles gebeuren, overal. (pagina 5)
Een positief slot
Ruim honderd boeken In de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken zijn medio oktober 2020 honderden boeken opgenomen die 'iets' met de Verenigde Staten te maken hebben. Non-fictie én vele romans. Hieronder worden er ruim honderd gepresenteerd. Hierboven heb ik er enkele nadere toegelicht. Het is - natuurlijk - een momentopname én een persoonlijke keuze. De boeken worden chronologisch per releasejaar gepresenteerd.
21 boeken met in de titel 'iets' negatiefs over de VS
1
Robert D. Kaplan
Het einde van Amerika : een reis
naar Amerika's toekomst
1999
430
2
Jared Diamond
Ondergang : waarom zijn sommige beschavingen verdwenen en hoe
kan de onze haar ondergang voorkomen?
2005
702
3
Barbara Ehrenreich
De achterkant van de Amerikaanse droom
2005
239
4
Al Gore
De aanval op de redelijkheid
2007
320
5
Noam Chomsky
Mislukte Staten : machtsmisbruik en de aanslag op de
democratie
2008
335
6
Naomi Wolf
Het einde van Amerika : brief aan een jonge patriot
2008
229
7
Tony Judt
Het land is moe : verhandeling over onze ontevredenheid
2010
238
8
Thomas Friedman & Michael Mandelbaum
Wat is er mis met Amerika? : hoe een supermacht achterop
raakte en hoe zij terug kan komen
2011
400
9
Edward Luce
Amerika in verval
2012
320
10
Evita Neefs
Amerika's destructieve droom : hoe de mythe een nachtmerrie
werd
2012
235
11
Noam Chomsky
Het einde van de Amerikaanse droom : de tien principes voor de
concentratie van rijkdom en macht
2017
194
12
Naomi Klein
Nee is niet genoeg : tegen Trumps shockpolitiek, voor de
wereld die we nodig hebben
2017
334
13
Joost Smiers
Bittere tranen, goede moed : er is meer aan de horizon dan
Trump en dat is pas écht gevaarlijk
2017
80
14
Michiko Kakutani
Het einde van de waarheid : over leugens in het tijdperk van
Trump
2018
223
15
Casper Thomas
De autoritaire verleiding : over de opmars van de antiliberale
wereldorde
2018
303
16
Ivo H. Daalder & James M. Lindsay
De lege troon : hoe Amerika afstand doet van zijn rol als
wereldleider
2019
336
17
Rudi Rotthier
De Verscheurde Staten van Amerika
2019
341
18
Ece Temelkuran
Verloren land : de zeven stappen van democratie naar dictatuur
2019
224
19
Anne Applebaum
De schemering van de democratie : over de verlokkingen van een
autoritair systeem
2020
224
20
Masha Gessen
Hoe overleef je een autocratie? : Donald Trump en de
vernietiging van de Amerikaanse democratie
2020
300
21
Sarah Kendzior
Hiding in plain sight : the invention of Donald Trump and the
erosion of America
2020
273
Donald Trump
1
Donald Trump
Rijk worden : het geheim van
zijn succes
2004
318
2
Donald Trump
Denk als een miljardair
2005
312
3
Charles Groenhuijsen
Donald Trump : 'Iedereen houdt van mij'
2015
127
4
Charles Groenhuijsen
President Donald Trump : 'iedereen houdt van mij'
2016
160
5
#
Trumps wereld
2017
97
6
Eduard van de Bilt
Donald Trump in het Witte Huis : het leugenachtige
presidentschap
2017
22
7
Frank Heinen
Donald Trump in het Witte Huis : hoe onvoorspelbaar wordt zijn
buitenlandpolitiek?
2017
22
8
Michael Kranisch & Marc Fisher
Trump : de waarheid achter zijn ambitie, ego, geld en macht :
de definitieve biografie
2017
496
9
Anna van den Breemer
Ivanka : de echte first lady
2018
256
10
Craig Unger
Het huis Trump, het huis Poetin : hoe na jarenlange
infiltratie een Russische pion president van Amerika werd
2018
413
11
Michael Wolff
Vuur en woede in het Witte Huis van Trump
2018
334
12
Bob Woodward
Angst : Trump in het Witte Huis
2018
477
13
Jim Acosta
Vijand van het volk
2019
336
14
Anoniem
Een waarschuwing : onthullingen van een prominent staflid uit
de regering-Trump
2019
286
15
Allen Frances
Zijn ze gek geworden? : een psychiatrisch onderzoek naar
Donald Trump en zijn aanhang
2019
384
16
Michael Wolff
Staat van beleg : Trump onder vuur
2019
342
17
Charles Groenhuijsen
Amerika na Donald Trump
2020
18
Sarah Kendzior
Hiding in plain sight : the invention of Donald Trump and the
erosion of America
2020
273
19
Mary L. Trump
Te veel en nooit genoeg
2020
20
Henk Visscher
Gaat Trump opnieuw winnen?, of Trump in Iowa, God in Montana
en 'fake news for all'
2020
201
21
Bob Woodward
Woede
2020
480
Een democratie die onder vuur ligt
1
Al Gore
De aanval op de redelijkheid
2007
320
2
Naomi Wolf
Het einde van Amerika : brief aan een jonge patriot
2008
229
3
Tony Judt
Het land is moe : verhandeling over onze ontevredenheid
2010
238
4
Joost Smiers
Bittere tranen, goede moed : er is meer aan de horizon dan
Trump en dat is pas écht gevaarlijk
2017
80
5
Eduard van de Bilt
De teloorgang van de Amerikaanse democratie : democratieën en
bondgenootschappen staan wereldwijd onder druk
2018
22
6
Michiko Kakutani
Het einde van de waarheid : over leugens in het tijdperk van
Trump
2018
223
7
Casper Thomas
De autoritaire verleiding : over de opmars van de antiliberale
wereldorde
2018
303
8
Oliver Bullough
Moneyland : een zoektocht naar het verborgen geld van de
superrijken en de multinationals
2019
413
9
Francis Fukuyama
Identiteit : waardigheid, ressentiment en identiteitspolitiek
2019
268
10
Anand Giridharadas
Waarom de superrijken de wereld niet zullen veranderen
2019
336
11
Ece Temelkuran
Verloren land : de zeven stappen van democratie naar dictatuur
2019
224
12
Anne Applebaum
De schemering van de democratie : over de verlokkingen van een
autoritair systeem
2020
224
13
Masha Gessen
Hoe overleef je een autocratie? : Donald Trump en de
vernietiging van de Amerikaanse democratie
2020
300
De geschiedenis van de Verenigde Staten (zeer beperkt)
1
Maarten van Rossem
De Verenigde Staten in de
twintigste eeuw
2001
509
2
Matthijs De Ridder
De eeuw van Charlie Chaplin
2017
592
3
Antoine Weijzen
Racisme in Amerika : 400 jaar geschiedenis van de
rassendiscriminatie
2019
380
4
Jill Lepore
Deze waarheden : een geschiedenis van de Verenigde Staten
2020
1040
Simon Schama
De ruwe oversteek : Groot-Brittannië, de slavernij en de
Amerikaanse Revolutie
2020
559
Journalistieke bespiegelingen
1
Barbara Ehrenreich
De achterkant van de Amerikaanse
droom
2005
239
2
Charles Groenhuijsen
Amerikanen zijn niet gek : over Bush en baseball, misdaad en
miljonairs
2005
264
3
Twan Huys
Ik ben een New Yorker
2006
255
4
Maarten van Rossem
Amerika voor en tegen
2009
308
5
Maarten van Rossem
In Amerika
2009
240
6
Bert De Vroey
De kleuren van Amerika : spiegel voor Europa
2011
492
7
Edward Luce
Amerika in verval
2012
320
8
Geert Mak
Reizen zonder John : op zoek naar Amerika
2012
573
9
Evita Neefs
Amerika's destructieve droom : hoe de mythe een nachtmerrie
werd
2012
235
10
Charles Groenhuijsen
Oh, oh, Amerika : het land dat Obama achterlaat, over
billionaires en bedelaars, campagnes en coffeshops, Hillary en homohaat,
schaliegas en seks
2015
367
11
Frans Verhagen
Begrijp jij Amerika nog?
2018
229
12
Hans Klis
Generatie Columbine : opgroeien met school shootings in
Amerika
2019
237
13
Rudi Rotthier
De Verscheurde Staten van Amerika
2019
341
14
Marc Stakenburg
Music trails USA : een muzikale reisgids
2019
319
15
Karlijn van Houwelingen
Dit is Amerika : over status, macht en sekse in Trumps
macholand
2020
204
16
Björn Soenens
De lengte van een oceaan : stemmen en stemmingen in Amerika
2020
488
Kritiek op de VS
1
Jared Diamond
Ondergang : waarom zijn sommige
beschavingen verdwenen en hoe kan de onze haar ondergang voorkomen?
2005
702
2
Noam Chomsky
Mislukte Staten : machtsmisbruik en de aanslag op de
democratie
2008
335
3
Jonathan Franzen
Vrijheid
2010
589
4
Thomas Friedman & Michael Mandelbaum
Wat is er mis met Amerika? : hoe een supermacht achterop
raakte en hoe zij terug kan komen
2011
400
5
Noam Chomsky
De essentiële Chomsky
2014
374
6
Moisés Naím
Het einde van macht : hoe macht verschuift van directe kamers
naar start-ups, van paleizen naar pleinen en van West naar Oost
2015
399
7
Dave Eggers
De cirkel
2016
445
8
Noam Chomsky
De Chomsky papers
2017
350
9
Noam Chomsky
Het einde van de Amerikaanse droom : de tien principes voor de
concentratie van rijkdom en macht
2017
194
10
Naomi Klein
Nee is niet genoeg : tegen Trumps shockpolitiek, voor de
wereld die we nodig hebben
2017
334
11
Pankaj Mishra
Tijd van woede : een geschiedenis van het heden
2017
336
12
Bernie Sanders
Onze revolutie : een toekomst om in te geloven
2018
383
13
Joseph E. Stiglitz
Winst voor iedereen : progressief kapitalisme in een tijd van
onvrede
2019
368
Literaire bespiegelingen
1
Bernard-Henri Lévy
Duizelingwekkend Amerika
2007
415
2
Joost Zwagerman
Americana 1
2013
673
3
Joost Zwagerman
Americana 2
2013
636
4
Pia de Jong
Flessenpost
2014
255
5
Christine Otten
Als ik naar jou kijk, zie ik mezelf : vertellingen vanuit
zwart Amerika
2018
165
6
Arjen van Veelen
Amerikanen lopen niet : leven in het hart van de VS
2018
214
7
Pia de Jong
Pia's Amerika
2019
275
8
Joan Didion
De verhalen die we
onszelf vertellen : essays over Californië, New York en de vloek van de
sixties
2020
332
Barack Obama
1
Charles Groenhuijsen
Hoera! Een nieuwe president :
over kandidaten en campagnes, dollars en democratie, geheimen en geruchten,
leugens en lobbyisten
2007
238
2
Barack Obama
Dromen van mijn vader : een autobiografie
2008
415
3
Shelby Steele
Barack Obama : waarom iedereen van hem wil houden en wat zijn
opkomst betekent
2008
132
4
Willem Uylenbroek
Barack Obama, president van de Verenigde Staten
2008
157
5
Richard Wolffe
Barack Obama, de kandidaat : van outsider tot president
2010
462
6
Twan Huys
De Clintons
2016
230
7
Hillary Clinton
What happened
2017
495
Het presidentsschap
1
Peter van der Heiden
Weirdo's in het Witte Huis :
Donald J. Trump en zijn zonderlinge voorgangers
2020
255
2
Frans Verhagen
Het Amerikaanse presidentschap : het machtigste ambt ter
wereld
2020
208
Racisme
1
Te-Nehisi Coates
Tussen de wereld en mij
2015
148
2
Colson Whitehead
De ondergrondse spoorweg
2016
347
3
James Baldwin
Niet door water maar door vuur (1962)
2018
165
4
Susan Neiman
Wat we van de Duitsers kunnen leren
2020
639
5
Monika Triest
Het andere Amerika : in de schaduw van Trump
2020
221
Relatie van de VS met het buitenland
1
Robert D. Kaplan
Het einde van Amerika : een reis
naar Amerika's toekomst
1999
430
2
Robert D. Kaplan
Aan de grenzen van het Amerikaanse imperium : reizen met
soldaten in het veld
2005
445
3
Ronan Farrow
Oorlog tegen vrede : waarom de nieuwste buitenlandpolitiek van
Amerika zo gevaarlijk is voor de wereld
2018
383
4
Robert D. Kaplan
De terugkeer van de wereld van Marco Polo : oorlog, strategie
en westerse belangen in de 21e eeuw
2018
391
5
Jude Woodward
Amerika tegen China : de nieuwe koude oorlog?
2018
436
6
Ivo H. Daalder & James M. Lindsay
De lege troon : hoe Amerika afstand doet van zijn rol als
wereldleider
2019
336
7
Madeleine Albright
De hel en andere bestemmingen : memoires 2001-2009
2020
360
Romans (enkele)
1
Margaret Atwood
Het verhaal van de dienstmaagd
1985
329
2
Jonathan Franzen
Vrijheid
2010
589
3
Dave Eggers
De cirkel
2016
445
4
Howard Jacobson
Pussy
2017
213
5
Margaret Atwood
De testamenten
2019
438
6
Curtis Sittenfeld
Rodham : een roman
2020
459
7
John Steinbeck
Ten oosten van Eden (1952)
2020
603
21 must reads
1
Margaret Atwood
Het verhaal van de dienstmaagd
1985
329
2
Al Gore
De aanval op de redelijkheid
2007
320
3
Geert Mak
Reizen zonder John : op zoek naar Amerika
2012
573
4
Dave Eggers
De cirkel
2016
445
5
Colson Whitehead
De ondergrondse spoorweg
2016
347
6
Noam Chomsky
Het einde van de Amerikaanse droom : de tien principes voor de
concentratie van rijkdom en macht
2017
194
7
Naomi Klein
Nee is niet genoeg : tegen Trumps shockpolitiek, voor de
wereld die we nodig hebben
2017
334
8
Matthijs De Ridder
De eeuw van Charlie Chaplin
2017
592
9
Michiko Kakutani
Het einde van de waarheid : over leugens in het tijdperk van
Trump
2018
223
10
Arjen van Veelen
Amerikanen lopen niet : leven in het hart van de VS
2018
214
11
Oliver Bullough
Moneyland : een zoektocht naar het verborgen geld van de
superrijken en de multinationals
2019
413
12
Anand Giridharadas
Waarom de superrijken de wereld niet zullen veranderen
2019
336
13
Pia de Jong
Pia's Amerika
2019
275
14
Ece Temelkuran
Verloren land : de zeven stappen van democratie naar dictatuur
2019
224
15
Joan Didion
De verhalen die we
onszelf vertellen : essays over Californië, New York en de vloek van de
sixties
2020
332
16
Masha Gessen
Hoe overleef je een autocratie? : Donald Trump en de
vernietiging van de Amerikaanse democratie
2020
300
17
Sarah Kendzior
Hiding in plain sight : the invention of Donald Trump and the
erosion of America
2020
273
18
Jill Lepore
Deze waarheden : een geschiedenis van de Verenigde Staten
2020
1040
19
Susan Neiman
Wat we van de Duitsers kunnen leren
2020
639
20
Björn Soenens
De lengte van een oceaan : stemmen en stemmingen in Amerika
2020
488
21
John Steinbeck
Ten oosten van Eden
2020
603
Alle titels (alfabetisch op achternaam auteur)
1
#
Trumps wereld
2017
97
2
#
Van Rossem in Amerika (dvd)
2009
dvd
3
Jim Acosta
Vijand van het volk
2019
336
4
Madeleine Albright
De hel en andere bestemmingen : memoires 2001-2009
2020
360
5
Anoniem
Een waarschuwing : onthullingen van een prominent staflid uit
de regering-Trump
2019
286
6
Anne Applebaum
De schemering van de democratie : over de verlokkingen van een
autoritair systeem
2020
224
7
Margaret Atwood
De testamenten
2019
438
8
Het verhaal van de dienstmaagd
1985
329
9
James Baldwin
Niet door water maar door vuur (1962)
2018
165
10
Eduard van de Bilt
De teloorgang van de Amerikaanse democratie : democratieën en
bondgenootschappen staan wereldwijd onder druk
2018
22
11
Donald Trump in het Witte Huis : het leugenachtige
presidentschap
2017
22
12
Anna van den Breemer
Ivanka : de echte first lady
2018
256
13
Oliver Bullough
Moneyland : een zoektocht naar het verborgen geld van de
superrijken en de multinationals
2019
413
14
Noam Chomsky
De Chomsky papers
2017
350
15
De essentiële Chomsky
2014
374
16
Het einde van de Amerikaanse droom : de tien principes voor de
concentratie van rijkdom en macht
2017
194
17
Mislukte Staten : machtsmisbruik en de aanslag op de
democratie
2008
335
18
Hillary Clinton
What happened
2017
495
19
Te-Nehisi Coates
Tussen de wereld en mij
2015
148
20
Ivo H. Daalder & James M. Lindsay
De lege troon : hoe Amerika afstand doet van zijn rol als
wereldleider
2019
336
21
Bert De Vroey
De kleuren van Amerika : spiegel voor Europa
2011
492
22
Jared Diamond
Ondergang : waarom zijn sommige beschavingen verdwenen en hoe
kan de onze haar ondergang voorkomen?
2005
702
23
Joan Didion
De verhalen die we
onszelf vertellen : essays over Californië, New York en de vloek van de
sixties
2020
332
24
Dave Eggers
De cirkel
2016
445
25
Barbara Ehrenreich
De achterkant van de Amerikaanse droom
2005
239
26
Ronan Farrow
Oorlog tegen vrede : waarom de nieuwste buitenlandpolitiek van
Amerika zo gevaarlijk is voor de wereld
2018
383
27
Allen Frances
Zijn ze gek geworden? : een psychiatrisch onderzoek naar
Donald Trump en zijn aanhang
2019
384
28
Jonathan Franzen
Vrijheid
2010
589
29
Thomas Friedman & Michael Mandelbaum
Wat is er mis met Amerika? : hoe een supermacht achterop
raakte en hoe zij terug kan komen
2011
400
30
Francis Fukuyama
Identiteit : waardigheid, ressentiment en identiteitspolitiek
2019
268
31
Masha Gessen
Hoe overleef je een autocratie? : Donald Trump en de
vernietiging van de Amerikaanse democratie
2020
300
32
Anand Giridharadas
Waarom de superrijken de wereld niet zullen veranderen
2019
336
33
Al Gore
De aanval op de redelijkheid
2007
320
34
Charles Groenhuijsen
Amerika na Donald Trump
2020
35
Amerikanen zijn niet gek : over Bush en baseball, misdaad en
miljonairs
2005
264
36
Donald Trump : 'Iedereen houdt van mij'
2015
127
37
Hoera! Een nieuwe president : over kandidaten en campagnes,
dollars en democratie, geheimen en geruchten, leugens en lobbyisten
2007
238
38
Oh, oh, Amerika : het land dat Obama achterlaat, over
billionaires en bedelaars, campagnes en coffeshops, Hillary en homohaat,
schaliegas en seks
2015
367
39
President Donald Trump : 'iedereen houdt van mij'
2016
160
40
Peter van der Heiden
Weirdo's in het Witte Huis : Donald J. Trump en zijn
zonderlinge voorgangers
2020
255
41
Frank Heinen
Donald Trump in het Witte Huis : hoe onvoorspelbaar wordt zijn
buitenlandpolitiek?
2017
22
42
Karlijn van Houwelingen
Dit is Amerika : over status, macht en sekse in Trumps
macholand
2020
204
43
Twan Huys
De Clintons
2016
230
44
Ik ben een New Yorker
2006
255
45
Howard Jacobson
Pussy
2017
213
46
Pia de Jong
Flessenpost
2014
255
47
Pia's Amerika
2019
275
48
Tony Judt
Het land is moe : verhandeling over onze ontevredenheid
2010
238
49
Michiko Kakutani
Het einde van de waarheid : over leugens in het tijdperk van
Trump
2018
223
50
Robert D. Kaplan
Aan de grenzen van het Amerikaanse imperium : reizen met
soldaten in het veld
2005
445
51
De terugkeer van de wereld van Marco Polo : oorlog, strategie
en westerse belangen in de 21e eeuw
2018
391
52
Het einde van Amerika : een reis naar Amerika's toekomst
1999
430
53
Sarah Kendzior
Hiding in plain sight : the invention of Donald Trump and the
erosion of America
2020
273
54
Naomi Klein
Nee is niet genoeg : tegen Trumps shockpolitiek, voor de
wereld die we nodig hebben
2017
334
55
Hans Klis
Generatie Columbine : opgroeien met school shootings in
Amerika
2019
237
56
Michael Kranisch & Marc Fisher
Trump : de waarheid achter zijn ambitie, ego, geld en macht :
de definitieve biografie
2017
496
57
Jill Lepore
Deze waarheden : een geschiedenis van de Verenigde Staten
2020
1040
58
Bernard-Henri Lévy
Duizelingwekkend Amerika
2007
415
59
Edward Luce
Amerika in verval
2012
320
60
Geert Mak
Reizen zonder John : op zoek naar Amerika
2012
573
61
Pankaj Mishra
Tijd van woede : een geschiedenis van het heden
2017
336
62
Michael Moore
Fahrenheit 11/9 (dvd)
2017
dvd
63
Fahrenheit 9/11 (dvd)
2004
dvd
64
Moisés Naím
Het einde van macht : hoe macht verschuift van directe kamers
naar start-ups, van paleizen naar pleinen en van West naar Oost
2015
399
65
Evita Neefs
Amerika's destructieve droom : hoe de mythe een nachtmerrie
werd
2012
235
66
Susan Neiman
Wat we van de Duitsers kunnen leren
2020
639
67
Barack Obama
Dromen van mijn vader : een autobiografie
2008
415
68
Christine Otten
Als ik naar jou kijk, zie ik mezelf : vertellingen vanuit
zwart Amerika
2018
165
69
Matthijs De Ridder
De eeuw van Charlie Chaplin
2017
592
70
Maarten van Rossem
Amerika voor en tegen
2009
308
71
De Verenigde Staten in de twintigste eeuw
2001
509
72
In Amerika
2009
240
73
Rudi Rotthier
De Verscheurde Staten van Amerika
2019
341
74
Bernie Sanders
Onze revolutie : een toekomst om in te geloven
2018
383
75
Simon Schama
De ruwe oversteek : Groot-Brittannië, de slavernij en de
Amerikaanse Revolutie
2020
559
76
Curtis Sittenfeld
Rodham : een roman
2020
459
77
Joost Smiers
Bittere tranen, goede moed : er is meer aan de horizon dan
Trump en dat is pas écht gevaarlijk
2017
80
78
Björn Soenens
De lengte van een oceaan : stemmen en stemmingen in Amerika
2020
488
79
Marc Stakenburg
Music trails USA : een muzikale reisgids
2019
319
80
Shelby Steele
Barack Obama : waarom iedereen van hem wil houden en wat zijn
opkomst betekent
2008
132
81
John Steinbeck
Ten oosten van Eden
2020
603
82
Joseph E. Stiglitz
Winst voor iedereen : progressief kapitalisme in een tijd van
onvrede
2019
368
83
Ece Temelkuran
Verloren land : de zeven stappen van democratie naar dictatuur
2019
224
84
Casper Thomas
De autoritaire verleiding : over de opmars van de antiliberale
wereldorde
2018
303
85
Monika Triest
Het andere Amerika : in de schaduw van Trump
2020
221
86
Donald Trump
Denk als een miljardair
2005
312
87
Rijk worden : het geheim van zijn succes
2004
318
88
Mary L. Trump
Te veel en nooit genoeg
2020
89
Craig Unger
Het huis Trump, het huis Poetin : hoe na jarenlange
infiltratie een Russische pion president van Amerika werd
2018
413
90
Willem Uylenbroek
Barack Obama, president van de Verenigde Staten
2008
157
91
Arjen van Veelen
Amerikanen lopen niet : leven in het hart van de VS
2018
214
92
Frans Verhagen
Begrijp jij Amerika nog?
2018
229
93
Frans Verhagen
Het Amerikaanse presidentschap : het machtigste ambt ter
wereld
2020
208
94
Henk Visscher
Gaat Trump opnieuw winnen?, of Trump in Iowa, God in Montana
en 'fake news for all'
2020
201
95
Antoine Weijzen
Racisme in Amerika : 400 jaar geschiedenis van de
rassendiscriminatie
2019
380
96
Colson Whitehead
De ondergrondse spoorweg
2016
347
97
Naomi Wolf
Het einde van Amerika : brief aan een jonge patriot
2008
229
98
Michael Wolff
Staat van beleg : Trump onder vuur
2019
342
99
Vuur en woede in het Witte Huis van Trump
2018
334
100
Richard Wolffe
Barack Obama, de kandidaat : van outsider tot president
2010
462
101
Bob Woodward
Angst : Trump in het Witte Huis
2018
477
102
Woede
2020
480
103
Jude Woodward
Amerika tegen China : de nieuwe koude oorlog?
2018
436
104
Joost Zwagerman
Americana 1
2013
673
105
Americana 2
2013
636
(maandag 19 oktober 2020) Hans van Duijnhoven
Aanvulling dinsdag 20 oktober Vandaag maakten we opnames voor twee filmpjes. Die staan vanaf zondag 25 oktober online. Vanavond kwam ik in twee verschillende kranten twee boeken tegen die prima in dit artikel hadden gepast.
Maar that's life. Een collectie is nooit klaar, af. Er zal altijd iets aan ontbreken en/of aan toegevoegd kunnen worden.
In het Brabants Dagblad kreeg vandaag Eric Janse de Jonge, oud-gedeputeerde in de provincie Noord Brabant, de gelegenheid om in een opiniestuk de aandacht te vestigen op on-democratische tendensen in de VS. Hij is ook de auteur van het onlangs verschenen boek Macht en tegenmacht in Amerika : de stand van de rechtsstaat en democratie in de VS.
Vraag me wel af hoe meneer Janse de Jonge denkt over de steun die zijn partij gaf aan het bestuursakkoord in de provincie Noord Brabant.
En in het Financieele Dagblad van zaterdag 17 oktober werd kort de aandacht gevestigd op een nieuw boek van Volkskrant-journalist Michael Persson: Amerikaanse toestanden : berichten uit een gebroken land (uitgeverij Balans). !!!
Aanvulling zaterdag 24 oktober 2020 - There is no time Vandaag viel me te binnen dat het vijfde liedje van zijn New York-cd verdacht veel lijkt op The time is now - de noemer waaronder we de filmpjes en artikelen 'brengen.
Niet alleen lijken ze qua titel op elkaar, maar uit beiden spreekt eenzelfde urgentie en zorg. Alleen had Lou Reed dat veel eerder in de gaten, in 1989. Ruim dertig jaar geleden. Het bevat evenals Strawman veel gitaargeweld. Maar het gaat (natuurlijk) om de lyrics. Het is (momenteel) geen tijd voor feestjes, om handen te schudden, geen bandjes, geen optimisme, voor (zelf)bedankjes, slimme praatjes et cetera. Het gaat maar door. Geen tijd om de signs of the times te negeren.
This is no time for Celebration this is no time for Shaking Heads This is no time for Backslapping this is no time for Marching Bands This is no time for Optimism this is no time for Endless Thought This is no time for my country Right or Wrong remember what that brought There is no time there is no time There is no time there is no time
