zondag 3 april 2022

Richard Firth-Godbehere

Homo emoticus : hoe emoties de wereld hebben gevormd
Spectrum 2021, 352 pagina's € 29,99

Oorspronkelijke titel: A human history of emotion : how the way we feel built the world we know (2021)

Korte bio van Richard Firth-Godbehere (19?)

Korte beschrijving
De auteur is gespecialiseerd in emoties, met name in walging. Hij legt uit dat de samenleving ons bepaalde emoties oplegt; de term hiervoor is 'emotionele regimes'. Die samenlevingen verschillen onderling nogal, dus ook de emoties verschillen dan. De auteur gaat nu in de geschiedenis zoeken naar de rol die emoties daar gespeeld hebben. Dit leidt tot een stevig aantal boeiende inkijkjes in de geschiedenis van uiteenlopende landen. De auteur blijkt dan ook over de gave van het vertellen te beschikken. In het laatste hoofdstuk gaat hij op de toekomst in, de vraag bijvoorbeeld of kunstmatige intelligentie emoties kan herkennen. In de epiloog verantwoordt hij de systematiek van zijn boek.

Tekst op website uitgever
Wij mensen zien onszelf graag als rationele wezens die hun voortbestaan als soort te danken hebben aan hun intellect. Maar veel van de belangrijkste momenten in onze geschiedenis hebben helemaal niets te maken met harde feiten, maar komen juist voort uit gevoelens. Van de geboorte van de belangrijkste wereldreligies en de val van Rome tot de wetenschappelijke revolutie en de meest bloederige oorlogen: altijd speelden emoties een bepalende rol.

In Homo emoticus neemt Richard Firth-Godbehere ons mee op een fascinerende en uitvoerige reis door de geschiedenis van de mens. Aan de hand van psychologie, neurowetenschap, filosofie, kunst en religieuze geschiedenis onthult hij de cruciale en vaak ondergewaardeerde rol van emoties wereldwijd – van het oude Griekenland en het Ottomaanse Rijk tot Gambia, Japan, de Verenigde Staten en meer. Daarmee geeft Homo emoticus niet alleen een nieuwe kijk op de evolutie van de mens, maar ook op de fundamentele invloed van emoties op de wereld waarin we nu leven.

Fragment uit 8. Emotioneel worden
Emotioneel overkomen

De geschiedenis van de oorsprong van emoties is er een met een verrassend grote impact. Zo baarde Hobbes' werk veel opzien. Zijn overtuiging dat mensen ruziën omdat ze verschillende gezichtspunten hebben en dat het allemaal neerkomt op iemands gevoelens, verklaart deels waarom de meeste landen ter wereld tot op e dag van vandaag een rechtsstelsel hebben met ene of andere finale arbiter, of het nu het Hooggerechtshof is in de Verenigde Staten, het Hof van Justitie van de Europese Unie of de Saikõ Saibansho in Japan. Hobbes lanceerde het idee dat positieve emoties goed voelen en negatieve slecht, iets wat vandaag de dag heel erg voor de hand liggend wordt gevonden. Ook werd hij de voornaamste aangever van de filosofen van de Verlichting. Denkers die zich in zijn ideeën verdiepten op zoek naar uitdagingen en waarheden, speelden geen onaanzienlijke rol in de vorming van moderne democratieën, rechtsstelsels en wetten. Dit alles is voor een groot deel te danken aan één man en zijn ideeën over gevoelens.


En wat Browns nieuwe concept over emoties betreft: welke taal je ook spreekt, als je ene leerboek psychologie of psychiatrie uit de kast haalt en openslaat, zul je zien dat de moderne Engelse opvatting van emoties de bladzijden domineert - of althans in die boeken die aan dit onderwerp zijn gewijd. Dat komt doordat het meeste werk op dit terrein is verricht door Engelssprekende wetenschappers of, vaker nog, in Engelstalige tijdschriften is gepubliceerd. Als Engels je moedertaal is, dan zou het me niet verbazen als het nooit is opgekomen dat emoties wel iets meer zijn dan een doos waarin lang geleden gevoelens hebben gestopt, en anderen eruit gelaten. Dat wil zeggen, niet totdat je dit boek hebt gelezen. Het woord 'emotie' is inmiddels zelfs zo ingesleten in de taal en cultuur dat we er niet meer aandacht aan besteden dan aan het woord 'arm'.  Het verschil is, de laatste keer dat ik erover nadacht tenminste, dat ik precies weet wat een arm is. In tegenstelling hiermee bestonden er de laatste keer dat iemand telde (in 1981), 101 definities van 'emotie' die door psychologen werden gehanteerd. En de zaak is sindsdien alleen maar ingewikkelder geworden.

Iedere keer als je zegt dat iemand emotioneel is, of dat je aan je emotionele gezondheid moet werken, of zelfs dat je zin hebt in een stukje emotionele muziek, dan kun je dat volgens mij helemaal terugvoeren op Thomas Brown. Met één lezing vond hij het nieuwe concept van emoties uit en de kloof tussen gedachten en gevoelens werd groter dan ooit.

Maar de wereld is niet beperkt tot Europa en Amerika en zoals we in de volgende twee hoofdstukken zullen zien, zijn er vele plekken waar niemand ooit had gehoord van Hobbes of Descartes, laat staan van Brown. En mensen daar gebruikten zeker niet het nieuwe woord 'emoties'.  Dat was een westers idee dat in de negentiende eeuw weinig betekenis had voor de Ashanti in Afrika of de bewoners van Japan. (pagina 169-170)



Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen