zondag 3 april 2022

Beatrice de Graaf


Crisis!

Maand van de Geschiedenis 2022, 64 pagina's  € 4,99

Wikipedia: Beatrice de Graaf (1976)

Korte beschrijving
De Maand van de Geschiedenis 2022 in oktober heeft als thema: Wat een ramp! De Nederlandse politiek historica Beatrice de Graaf probeert in dit essay, aan te geven hoe Nederlanders in het verleden omgingen met een crisis. Ze hielpen elkaar of werden er weer bovenop geholpen door Vadertje Staat. Maar tegenwoordig lijken er steeds meer burgers te twijfelen aan die uitgestoken hand. Wil de staat ons wel redden, is het geen verkapte onderdrukking? Historisch gezien is dat wantrouwen een nieuwe ontwikkeling. Eeuwenlang was er helemaal geen overheid en waren we op elkaar aangewezen. Pas met de komst van het koninkrijk in de negentiende eeuw en nieuwe wetten rondom volksgezondheid, rampbestrijding en crisisbeheersing nam de overheid die taken van de burger over. In de loop van de twintigste eeuw werd de rampbestrijding steeds complexer. Of het nu om treinongelukken ging of rampen zoals de Bijlmerramp, de overheid probeerde van eerdere crises te leren en nieuwe steeds professioneler te beheersen. Tegelijkertijd namen de verwachtingen, de kritiek en de achterdocht van de burgers toe. Crisis! schetst die historische ontwikkeling en concludeert: is het niet tijd voor een nieuw besef van crisisbeheersing?

Tekst op website uitgever - Crisis!
Nederlanders redden zich altijd wel uit een crisis. Ze worstelden en kwamen boven. Ze hielpen elkaar of werden er weer bovenop geholpen door Vadertje Staat. Maar tegenwoordig lijken er steeds meer burgers te twijfelen aan die uitgestoken hand. Wil de staat ons wel redden, is het geen verkapte onderdrukking?

In Crisis! schetst Beatrice de Graaf historische Nederlandse crises en de rol die de overheid speelde als crisisbeheerser. Eeuwenlang was er helemaal geen overheid en waren we op elkaar aangewezen. Pas met de komst van het koninkrijk in de negentiende eeuw en nieuwe wetten rondom volksgezondheid, rampbestrijding en crisisbeheersing nam de overheid die taken van de burger over. Tegelijkertijd namen de verwachtingen, de kritiek en de achterdocht van de burgers toe.

Historicus Beatrice de Graaf is faculteitshoogleraar geschiedenis van de internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht. De Graaf treedt in de media regelmatig op als terrorisme-expert en nam op 12 jl. maart de Comeniusprijs 2022 in ontvangst voor haar werk op het gebied van de geschiedenis van oorlog, vrede en veiligheid en de bijzonder heldere en onafhankelijke wijze waarop zij over deze onderwerpen aan het publieke debat deelneemt. 

Wat een ramp!
Van persoonlijke rampen tot catastrofes die de samenleving ontwrichten: rampen zijn van alle tijden. Daarom onderzoeken we in oktober de verwoestende kracht van rampen, maar kijken we ook naar rampen die door menselijk handelen zijn voorkomen. We brengen een ode aan de veerkracht en weerbaarheid die een ramp in de mens kan opstuwen. En aan de creativiteit, samenwerking en innovatie die uit een vreselijke gebeurtenis kunnen voortvloeien.

Fragment uit (de) Introductie
Crisis is vandaag geen uitroep meer, maar een staat van zijn. We leven in een voortdurende crisissituatie, als we de kranten openslaan. 'Kan de overheid de crises aan?' Met die vraag opende NRC Handelsblad op 16 februari 2022, de dag dat een groot rapport over de lessen van de coronacrisis verscheen. Mara hebben we inderdaad te maken met zo veel meer rampen, crises en ellende dan mensen in vroegere tijden? Of is er iets anders aan de hand?

Rampen zijn van alle tijden
Vroeger was het leven natuurlijk niet minder bedreigend. Eeuwenlang moesten de bewoners van de Lage Landen zelf maar zien hoe ze zich uit de vele rampen en catastrofes redden die hen teisterden. Duizenden gingen ten onder: in de kerstvloed van 1717 verdronken circa 12.000 mensen. Toch draaide de wereld door en pakten de overlevenden de draad weer op. Het verschil was dat de combinatie van 'crisis' en centrale 'crisisbeheersing' als fenomeen nog niet bestond. Tegenspoed kwam van God, het was het noodlot, en je had het gezamenlijk te ondergaan. Mensen moesten wel veerkrachtig zijn, ze konden niet anders. Pas in de moderne tijd, met de komst van het Koninkrijk en nieuwe wetten rondom volksgezondheid en rampbestrijding, nam de centrale overheid steeds meer taken op zich. Vanaf de twintigste eeuw werd de rampbestrijding complexer, er kwam steeds meer bij kijken. In de jaren zeventig van die eeuw begon de overheid ook voor het eerst echt over 'crisisbesluitvorming' te praten. Of het nu om treinongelukken ging, terroristische aanslagen, overstromingen of rampen zoals de Bijlmerramp en de MH17, ministers en ambtenaren probeerden van eerdere crises te leren en nieuwe steeds professioneler te beheersen.

Tegelijkertijd namen de verwachtingen, de kritiek en achterdocht van de burgers toe. Naarmate de burgers er vaker en sneller bovenop geholpen werden door hulpverlenende instanties, leek er ook meer twijfel over die uitgestoken hand te komen. Moesten we ons wel laten inenten, vroeg menigeen zich al af in de negentiende eeuw. Moeten w eons land wel laten droog polderen? Wil de staat ons wel redden, is het gene verkapte onderdrukking? Wantrouwen jegens de overheid in tijden van crisis nam met de toegenomen communicatiemiddelen in de eenentwintigste eeuw een nog hogere vlucht. Daarnaast lijkt het wel alsof onze veerkracht zich niet recht evenredig met de crisisbesluitvorming heeft weten te ontwikkelen. ie 'kwetsbaarheidsparadox' maakt immers dat naarmate een land en een bevolking rijker en veiliger worden, en er beter in slagen crises te voorkomen, de ontreddering des te groter is wanneer zich dan af en toe een crisis voordoet. (pagina 7-9)

Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen