zondag 3 april 2022

Maggie Nelson

Over vrijheid : in kunst, seks, drugs en klimaat
Atlas Contact 2022, 318 pagina's € 24,99

Oorspronkelijke titel: On freedom : four songs of care and constraint (2021)

Wikipedia: Maggie Nelson (1973)

Korte beschrijving
Een boeiende essay over de betekenis van vrijheid in kunst, seks, drugs en klimaat. Maggie Nelson stelt deze vraag aan talloze grote denkers. Zij observeert hoezeer het begrip vrijheid verbonden is met haar tegenpolen zoals beperking, plicht, discipline, verslaving en dogmatische ideologie. Soepel en prozaïsch geschreven. Het boek zal vooral geoefende lezers aanspreken. Maggie Nelson (1973) is een genre- overstijgend schrijver, essayist en dichter. Ze schreef onder meer de veelgeprezen boeken De argonauten en Bluets. Over vrijheid werd door The New York Times, TLS enThe Guardian uitgeroepen tot een van de beste boeken van het jaar.

Tekst op website uitgever
Wat betekent vrijheid? Die vraag is en wordt door talloze grote denkers gesteld. Het vergt een onafhankelijke en scherpe geest als Maggie Nelson, met recht een van de meest geroemde cultuurcritici van onze tijd, om er iets over te schrijven dat fris, verhelderend en opwindend is. In Over vrijheid observeert Nelson hoezeer het begrip vrijheid verbonden is met haar tegenpolen. Met beperking, plicht, discipline, verslaving, dogmatische ideologie. Ze zoekt vrijheid daar waar ze het vaakst verdedigd en bevraagd, ontnomen en bevochten wordt: in de rommelige ruimtes tussen goed en kwaad. Nelson richt zich op de recente debatten in de kunstwereld, de erfenis van de seksuele bevrijding, de paradox van verslaving en de aantrekkingskracht van wanhoop in het licht van de klimaatcrisis. Ze confronteert ons met fundamentele tegenstrijdigheden en weet als geen ander samen met de lezer een probleem te overdenken – daar ligt haar grote kracht. Over vrijheid is een buitengewoon sterk en essentieel boek voor uitdagende tijden.

Fragment uit (de) Introductie
FREEDOM IS MINE AND I KNOW HOW I FEEL
Het toeval wil dat Arendts 'What is Freedom?' een wonderlijk onwaarschijnlijk beginpunt was. Want Arendt staat hier uitgebreid stil bij haar overtuiging dat 'innerlijke vrijheid' niet alleen irrelevant is voor politieke vrijheid - dat (voor Arendt) o zo wezenlijke vermogen om handelend op te treden in het publieke domein - maar er zelfs aan tegengesteld is. Net als Nietzsche vóór haar, beschouwde Arendt innerlijke vrijheid als een deerniswekkend waanidee, een poedelprijs voor de machtelozen. Volgens haar kwam het idee voorzichtig op in de Griekse Oudheid, maar kwam het pas echt tot bloei met de opkomst van het christendom en de stelling over de zachtmoedigen van geest, door Nietzsche treffend omschreven als een 'slavenmoraal'.  Er is, zegt Arendt, 'in de hele geschiedenis van de grote filosofen, van de presocratici tot aan Plotinus, de laatste filosoof uit de Oudheid, geen sprake van ene preoccupatie met vrijheid'; vrijheid maakt voor het eerst haar opwachting bij Paulus, en later bij Augustinus, in het kader van het relaas van hun religieuze bekering, een ervaring die erom bekendstaat ondanks onderdrukkende externe omstandigheden sterke gevoelens van innerlijke vrijheid op te roepen. Dat de vrijheid haar opwachting maakte op het filosofische toneel kwam, aldus Arendt, door de pogingen van vervolgden of onderdrukten om 'tot een formulering te komen die het mogelijk maakt om op aarde een slaaf te zijn, en toch vrij. Arendt trekt haar neus op voor dit overduidelijke oxymoron, in de veronderstelling dat het niets van waarde heeft te bieden. Logisch als je er, zoals zij deed, van uitgaat dat 'zonder een politiek gewaarborgd publiek domein, vrijheid de wereldlijke ruimte ontbeert om tevoorschijn te komen. Vrijheid kan zich natuurlijk nog wel ophouden in het hart van de mens, als verlangen of als wil of als hoop of hunkering, maar zoals we allemaal weten is het mensenhart een duister oord, en wat er omgaat in die obscuriteit kan moeilijk een aantoonbaar feit worden genoemd.' (pagina 21-22)

Recensie: We hebben het met elkaar te doen (NRC, 31 maart 2022)
Artikel: Maggie Nelson schreef een boek over vrijheid (die volgens haar eigenlijk niet bestaat): ‘Schrijven verjaagt de angst’ (Volkskrant, 1 april 2022)

Terug naar Overzicht alle titels

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen