Martine Prange

De waarheidscrisis : post- truth, kritiek en media
Boom 2025, 224 pagina's - € 24,90

Korte bio van Martine Prange (1969)

Korte beschrijving
Een politiek-filosofisch betoog over de gevaren van het hedendaagse politieke klimaat waarin autocratie, fascisme, populisme en superkapitalisme hoogtij vieren. Martine Prange onderzoekt de impact van het post-truth tijdperk op de drie deelonderwerpen democratie, filosofie en media. Hen beschrijft hoe het publieke debat onder druk staat door populisme en de verspreiding van nepnieuws en 'alternatieve feiten'. Deze ontwikkelingen ondermijnen de democratie en bevorderen autocratische leiders. Prange pleit voor een 'nieuwe politiek van de waarheid', waarin de herwaardering van waarheid, democratie en menselijkheid centraal staat. Kritisch, bevlogen, in academische stijl en op sterk betogende toon geschreven. 

Martine Prange is hoogleraar filosofie aan Tilburg University, waar hen zich specialiseert in hedendaagse filosofie en kunst-, cultuur- en sportfilosofie. Eerder schreef hen onder meer ‘Vrouwenvoetbal in Nederland’.

Tekst op website uitgever
Krachtige oproep tot verzet tegen autocratie, fascisme en het superkapitalisme van big tech

Het publieke debat, kloppend hart van onze democratie, staat zwaar onder druk van het groeiende populisme. Politici strooien met nepnieuws en ‘alternatieve feiten’ om elke vorm van kritiek, verzet en tegenstand de kop in te drukken. Post-truth politiek legt de democratie lam en helpt autocratische leiders in het zadel.

In De waarheidscrisis analyseert Martine Prange het post-truth tijdperk in drie onderling samenhangende domeinen: democratie, filosofie en media. Prange doet een indringende aanzet tot een ‘nieuwe politiek van de waarheid’, die de herwaardering van waarheid, democratie en menselijkheid centraal stelt.

Martine Prange is hoogleraar Filosofie van mens, cultuur en samenleving aan Tilburg University. Hen werkt op het gebied van de geschiedenis van de moderne en hedendaagse continentale filosofie, de kunst- en cultuurfilosofie en de sportfilosofie.

Fragment uit 3. Media - Hoe te ontsnappen aan 'Big Other'?
Een faustiaans pact en verzet
De bigtechbedrijven hebben het internet of things en hun algoritmes nu zo ver ontwikkeld dat ze hun aandacht hebben verplaatst van extractie van data uit onze gedragingen via het voorspellen van onze gedragingen naar het manipuleren van onze gedragingen. Ze willen niet meer zomaar alles van ons weten. Ze willen bepalen wat wij doen, dagelijks, maar ook in ons stemgedrag, zodat ze met een steeds grotere mate van waarschijnlijkheid kunnen voorspellen hoe die gedragingen zullen verlopen. Hoe beter de voorspellingen, hoe hoger immers de economische en politieke winst. De toezichtkapitalisten dromen ervan onze toekomsten te creëren. Ziehier Horkheimers 'groeiende apparaat van massamanipulatie' en Arendts inzicht dat mensen automaten zouden worden. Zoals Zuboff schrijft; Het doel is niet langer om informatie te automatiseren, maar om ons te automatiseren.' De mens wordt geheel geconditioneerd: 'Wij leren de muziek te schrijven, en die muziek brengt hen aan het dansen'.  Big tech wil totale controle en zolang wij ons niet verzetten zijn wij op weg naar een digitaal totalitarisme waarbij vergeleken andere vormen van totalitarisme ons toeschijnen als vormen van anarchie. Deze waarschuwing klinkt zo mogelijk nog cruer dan McLuhans opmerking over Hitler en Stalin. Wat zou Zuboff hiermee kunnen bedoelen?
  Bigtechbedrijven opereerden tot voor kort niet met politieke of religieuze ideologieën; ze probeerden mensen niet te hersenspoelen, en trachtten niet opstandelingen of mensen met ongewenste kenmerken onschadelijk te maken door ze op te sluiten of te vernietigen - al is de vraag of dat zo vlijkt, nu Trump, Musk, Zukerberg c.s. de handen ineen hebben geslagen en Trump Musk zelfs tot minister van 'overheidsefficiëntie' heeft gemaakt. De belangen van bigtechbedrijven worden steeds politieker, want ze willen hun economische en financiële macht beschermen tegen de burgers en politici die zoeken naar rechtsbescherming tegen de huidige invasieve technologieën, en daarvoor zijn zij zelfs bereid tot een extreemrechtse ommezwaai, een faustiaans pact met Trump, die werkelijk tegen alles ingaat waar het internet ooit voor stond. Aan de burger heeft big tech echter tegenwoordig een broertje dood. Big tech heeft interesse in totale personalisatie en gedragsmanipulatie, maar geen interesse in individuen, in mensen. Het is bigtechbedrijven om het even wie wij zijn. Als ze ons maar hebben.
  Burgers worden zich steeds bewuster van de onrechtmatige invasie van hun levens door het grootkapitaal, en er worden steeds meer tegenkrachten gemobiliseerd. In de industriële samenleving waren deze burgers nog werknemers van de bedrijven die hen uitbuitten. In de vroege informatiesamenleving waren wij nog consumenten van de technologiebedrijven, en hadden deze bedrijven nog een klantenservice en belang bij de consumenten. Voor bigtechbedrijven zijn de consumenten nu slechts gebruikers wier ervaringen ze gebruiken als grondstof voor hun producten: de profielen en de daarop gebaseerde voorspellingen over ons toekomstig gedrag.
  Als we onze toekomst weer in eigen hand willen hebben, zullen we collectief in opstand moeten komen voor ons recht op privacy. We moeten allemaal een plek hebben waar we niet worden getrackt, beroofd van onze gegevens en gemanipuleerd. Zuboff noemt dir ons persoonlijke 'heiligdom', oftewel: ons thuis. Thuis is de plek waar we alleen met onszelf kunnen zijn, en kunnen ervaren wie wij zijn in directe relatie met onszelf, ongemedieerd, ongefilterd, ongemanipuleerd. Voor de tot verslaafd gemaakten is alleen zijn met jezelf, zonder media, echter een schrikbeeld. Er is dus niet alleen verzet nodig; we zullen bovendien moeten leren wat het is om alleen te zijn en daarin vervulling te vinden.
  Beschaving als 'moreel milieu', zoals Zuboff het noemt, vereist een gezonde zelfverhouding, een goed ontwikkelede wil en autonomie, en van daaruit gezonde relaties met andere autonome mensen met een vrije wil. Vrij zijn van totalitaire digitale en politieke machten, vrij zijn van verslaving, vrij zijn van ongemerkte manipulatie, vrij zijn van dataroof zijn voorwaarden hiervoor. We hebben recht op een internet zonder toezicht, een digitaal milieu dat ook een moreel milieu is, dus: vrij, veilig en verantwoord. Daar kunnen we alleen komen als we ons verzetten tegen het huidige internet. (pagina 178-180)

Terug naar Overzicht alle titels