Robert MacFarlane

Leeft een rivier?
Athenaeum, Polak & Van Gennep 2025, 416 pagina's - € 27,50

Oorspronkelijke titel: Is a river alive? (2025)

Korte bio van Robert MacFarlane (1976-)

Korte beschrijving
Een diepgravend, poëtische en persoonlijk getint onderzoek naar de sterfte van rivieren, natuurbescherming en de rechten van de natuur. Robert Macfarlane onderzoekt in dit boek de wereldwijde bedreigingen voor rivieren door vervuiling, droogte en indamming, en beschrijft de strijd om de rechten van rivieren en de natuur wettelijk te erkennen om verdere vernietiging te voorkomen. Het boek neemt de lezer mee op een reis langs drie grote stroomgebieden in Ecuador, India en Canada, en combineert cultuur- en natuurgeschiedenis, reportages en reisverslagen. Macfarlane verweeft deze elementen met natuurobservaties en verhalen over de strijd voor het behoud van deze waterwegen. Diepgaand, vaardig en poëtisch geschreven. Met zwart-witfoto's, -portretten en kaarten. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep. 

Robert Macfarlane (Halam, 1976) is een beroemde Britse schrijver en academicus. Hij schreef meerdere boeken, o.a. ‘Verloren woorden’ en ‘De oude wegen’, over wandelingen.

Tekst op website uitgever
Overal ter wereld sterven rivieren door vervuiling, droogte en indamming. Al sinds mensenheugenis moeten rivieren dienstbaar zijn voor vervoer, voor energie, als bron van voedsel, als open riool. Wereldwijd is er echter ook een beweging gaande die het leven en de rechten van rivieren en andere natuur wil erkennen en wil vastleggen in de wet om verdere vernietiging tegen te gaan.

Natuurschrijver Robert MacFarlane is diep overtuigd van deze Rights of Nature. In Leeft een rivier? neemt hij zijn lezers mee op een reis langs drie grote stroomgebieden, in Ecuador, India en Canada. Van nevelwouden naar lagunes en van kreken naar kolkende watermassa’s. Alle drie de rivieren worden bedreigd en voor alle drie wordt een strijd geleverd.

Leeft een rivier? is MacFarlanes meest persoonlijke én politieke boek tot nu toe. Het bruist van de fascinerende ideeën, onvergetelijke personages en verhalen, en van de haarscherpe natuurobservaties die zijn handelsmerk zijn. Hij verweeft cultuur- en natuurgeschiedenis, reportages, reis- en natuurverslagen met poëtisch proza.

Fragment uit (de) Inleiding - Anima
Dit boek is een zoektocht naar een idee dat de wereld verandert: het idee dat een rivier leeft.
  Het onderzoekt de geschiedenis van dat idee, de mensen en de plaatsen die  er een rol in spelen en de mogelijke toekomsten ervan, evenals van ideeën die eraan verwant zijn: dat een bos kan denken, bijvoorbeeld, of dat een berg zich iets kan herinneren. Het stelt de vraag wat er gebeurt als we het idee dat de rivier leeft serieus nemen. Wat betekent die erkenning voor de perceptie, de wetgeving en de  politiek? Het boek is een poging ons een andere voorstelling te maken van water.
  Leeft een rivier?  speelt zich af in drie landschappen. het eerste is een Ecuadoriaans nevelwoud genaamd Los Cedros, het 'cederwoud', waar de bron ontspringt van de Río Los Cedros, de 'rivier van de ceders'. Het tweede zijn de gewonde kreken, lagunes en riviermondingen van de waterstad Chennai, in Zuidoost-Azië. Het derde is het woest binnenland van Nitassinan, waar het Innuvolk woont en de rivier de Mutekehau Shipu doorheen loopt, ook wel bekend als de Magpie River, de 'Eksterrivier', die uitmondt in de Saint Lawrence-baai, ruim duizend kilometer ten noordoosten van Montreal.
  Elk van die gebieden is het brandpunt geworden van revolutionaire ideeën over datgene wat filosoof Michel Serres het 'contract met de natuur' heeft genoemd. In elk van die gebieden wordt op de een of andere fundamentele manier van rivieren gedacht dat ze leven. En in elk van die gebieden wordt de rivier ernstig in zijn voortbestaan bedreigd: in Ecuador door de mijnbouw, in India door vervuiling en in Nitassinan door indamming. 
  'Water praat', merkte de Schotse schrijver Nan Shepherd op. Maar wat zegt het? Overal waar ik op mijn reizen kwam stelde ik mensen dezelfde vraag: wat zegt de rivier? Het is een oeroude vraag, een vraag die al heel lang meegaat. De antwoorden die ik kreeg waren prachtig, cryptisch, verontrustend en verhelderend. Wat ze met elkaar gemeen hebben is de erkenning dat we in een veelstemmige wereld leven, maar ook dat de meerderheid van de aardbewoners - menselijke en anders-dan-menselijke - een stem wordt ontzegd. Het zwijgen worden opgelegd is niet hetzelfde als zwijgen, niet worden gehoord is niet hetzelfde als sprakeloos zijn. Geen landschap spreekt met één tong. (pagina 27-28)

Terug naar Overzicht alle titels