donderdag 16 januari 2025

Gaia Vince

De eeuw van de nomade : hoe we de klimaatramp kunnen voorleven
Ten Have 2025, 351 pagina's  - € 24,99

Oorspronkelijke titel: Nomad century (2022)

Wikipedia: Gaia Vince (1973)

Korte beschrijving
Een actueel en geëngageerd boek over de klimaatcrisis en migratie. Gaia Vince legt uit dat temperatuurstijgingen leiden tot klimaatmigratie, en betoogt hoe deze migratie effectief kan worden gepland en beheerd. Dit zal niet alleen leiden tot herstel van de planeet, maar ook voordelen bieden aan zowel migranten als gastlanden. Vince stelt dat migratie niet als een probleem moet worden gezien, maar als een oplossing voor de uitdagingen die klimaatverandering met zich meebrengt. Op informatieve, serieuze toon, in analytische stijl geschreven. Met ondersteunende kaarten en illustraties in zwart-wit. 

Gaia Vince is een Britse journalist, televisiepresentator en auteur. Eerder verscheen van haar ‘Vuur, taal, schoonheid, tijd’

Deze Nederlandse vertaling van ‘Nomad Century’ (2022) is geactualiseerd met enkele door Vince aangepaste passages.

Tekst op website uitgever
Verpletterend urgent boek over het effect van klimaatverandering op migratiestromen over de hele wereld.

We staan voor een noodsituatie voor onze soort. Met elke graad temperatuurstijging worden miljarden mensen uit hun leefgebied verdreven. Ondanks alle inspanningen om klimaatverandering te beperken, worden grote delen van de wereld onbewoonbaar.

Dit boek beschrijft hoe we deze onvermijdelijke klimaatmigratie kunnen plannen en beheren, terwijl we de planeet herstellen. Vince betoogt dat migratie niet het probleem is, maar de oplossing. Door migratie kunnen zowel migranten als gastlanden profiteren. Dit boek biedt een baanbrekende kijk op de meest urgente kwestie van onze tijd.

‘Dit boek moet niet alleen gelezen worden door alle politici, maar door elke persoon op aarde.’ — The Observer

Fragment uit 4. Grenzend aan waanzin
Wie hoort hier eigenlijk?

De meeste argumenten tegen immigratie zijn gestoeld op het idee dat er zoiets bestaat als een ware en zuivere nationale identiteit, wat wil zeggen dat sommige mensen ergens 'horen' en andere niet. Het verbaast me dan ook niet dat de ontwerpers van Donald Trumps extreme immigratiebeleid in verband zijn gebracht met 'rassenwetenschap' en eugenetica. Terwijl ik dit schrijf, krijgt een zwarte politicus, David Lammy, die in 1972 in Londen is geboren en er sindsdien heeft gewoond, de vraag; 'Hoe kunt u zichzelf Engels noemen?' De beller zegt dat haar eigen voorouders teruggaan tot de Angelsaksische tijd, terwijl die van hem duidelijk Afro-Caribisch zijn. Er valt hier een hoop te leren over erfgoed, kolonialisme nationale identiteit en meer. (Opvallend feitje is in dit geval dat van de pakweg duizend mensen die hun land in 1086 rechtstreeks van de koning hadden gekregen er maar dertien Engels waren - volgens het Domesday Book, waar de landverdeling uiterst nauwkeurig in is opgetekend. De rest van de begunstigden was immigrant.)  Maar in de kern is dit een geval van één persoon die beweert dat iemand met meer melanine in zijn huid geen lid kan zijn van haar 'witte' groep, en ook dat alleen háár groep daar hoort - zij zijn de rechtmatige bezitter-bewoners van het land. We kunnen dit zo terzijde schuiven als dom racisme, maar het helpt wel om je te realiseren dat vooroordelen diepe, evolutionaire wortels hebben.
  Mensen voelen gemakkelijk argwaan en wantrouwen tegenover buitenlanders, dus er is niet veel voor nodig om ons ervan te overtuigen dat mensen die ergens anders vandaan komen minder recht hebben op onze middelen, en momenteel is er in veel landen ook geen tekort aan mensen die dit proberen. Voor het overleven van de mens is het dusdanig belangrijk dat we binnen onze sociale groep op elkaar kunnen vertrouwen, dat we talloze manieren hebben ontwikkeld om te bewijzen dat we bij onze 'stam' horen en loyaal en betrouwbaar zijn, en dus recht hebben op de bijbehorende veiligheid en andere voordelen. Dit is belangrijk omdat mensen - in tegenstelling tot andere sociale wezens, zoals bijen of mieren - afhankelijk zijn van sociale groepen, die niet alleen worden gevormd door familieleden met gedeelde genen. Vanaf onze geboorte leren we bewust en onbewust de sociale normen - het gedrag en de culturele gebruiken - van onze stam en voelen we ons moeiteloos thuis in die cultuur. Hoe meer sociale normen je met iemand deelt, des te makkelijker je het gedrag van diegene kunt voorspellen, dus hoe makkelijker het is om te beslissen of je erop kunt vertrouwen dat die persoon het beste met je voorheeft - wat de prijs van uitwisselingen en interacties tussen mensen verlaagt. Aangezien de loyaliteit aan de stam is gebaseerd op het feit dat we ingewijden zijn, zijn er dus ook buitenstaanders die een bedreiging kunnen vormen voor onze middelen, die weleens misbruik van ons zouden kunnen maken en die we niet zomaar kunnen vertrouwen.
  Ons vooroordeel over buitenstaanders leren we al heel jong, en hoewel we onze vijandigheid dikwijls verhullen door te beweren dat we moeite hebben met culturele verschillen in plaats van met de individuen zelf, zijn dit in werkelijkheid diepgewortelde patronen. mensen voelen zich verbonden met andere leden van hun groep: hun hersenen reageren bijvoorbeeld met empathie op hun pijn. Maar als ze te horen krijgen dat iemand niet bij de in- maar bij de uit-groep hoort, zoals een fan van een rivaliserende sportclubs houdt die empathie op. Door mensen te identificeren als leden van een uit-groep bakenen we de grenzen van de in-groep af en verstevigen we onze eigen positie daarbinnen.
  Omdat de identiteit van een individu zo sterk verbonden is met die van de groep, lopen mensen bij het wisselen van stam het risico hun eigen gevoel van identiteit te verliezen.
Daarnaast kan iemand het gevoel hebben door beide stammen te worden buitengesloten, wat gevolgen kan hebben voor de mentale gezondheid (bij migranten komt schizofrenie bijvoorbeeld vaker voor dan bij niet-migranten.) Maar toch zullen mensen het blijven proberen, want de bescherming en andere voordelen van bij een groep horen zijn heel waardevol. (pagina 97-99)

Lees ook: Vuur, taal, schoonheid, tijd : hoe culturele evolutie de mens heeft gevormd (uit 2020) of Hoe migratie echt werkt : het ware verhaal over migratie aan de hand van 22 mythen van Hein de Haas (uit 2023)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

De redactie behoudt zich het recht voor reacties te verwijderen